13. راهنمای صندوق های سرمایه گذاری
-
01. بخش "صندوقهای سرمایهگذاری" چیست و شامل چه محتوایی است؟تعریف صندوقهای سرمایهگذاریصندوقهای سرمایهگذاری مشترک (به انگلیسی: Mutual Funds) گونهای نهاد مالی است که وجوه دریافتی از سرمایهگذاران را در یک مجموعه اوراق بهادار سرمایهگذاری میکنند و هر سرمایه گذار به نسبت سهم خود در مجموعه، از سود و یا ضررهای حاصل از این سرمایه گذاری سهم میبرد. صندوق سرمایهگذاری مشترک وجوه را از دست عامه مردم جمعآوری میکند و به نمایندگی از آنان پرتفویی از اوراق بهادار تشکیل داده و از طریق متخصصان و تحلیل گران خود به مدیریت سهام و اوراق موجود در این سبد میپردازد. عمده عملکرد صندوقهای سرمایهگذاری بستگی به عملکرد اوراق بهادار و سایر داراییهایی دارد که صندوقها در آنها سرمایهگذاری کردهانددر بخش صندوقهای سرمایه گذاری، اطلاعات و دادههای لحظه ای از صندوق های کلیه کشورهای جهان شامل نرخ های زنده، نوسانات، سقف و کف روزانه، تغییر و درصد تغییر روزانه و انبوهی از اطلاعات دیگر به شکل تفکیکی ارایه می شود همچنین شما می توانید از همین بخش به پروفایل اختصاصی هر یک از صندوق ها شامل مجموعه ای وسیع از دادههای پردازش شده، آرشیو، عملکرد روزانه، روند معاملات، نمودارها و چارت ها، ابزارهای تحلیل تکنیکال، اندیکاتورها و دیگر موارد مرتبط دست پیدا کنید.صندوقهای سرمایهگذاری مشترک ابزاری برای سرمایهگذاران ریسکگریز و بدون تخصص است و این صندوقها معمولاً مدیرانی کارآزموده دارند که تنوعبخشی صحیح سبد اوراق بهادار را برای سرمایهگذاران خود انجام میدهند. با توجه به امکان و اجبار بازخرید سهام توسط صندوق، سهامداران در هر لحظه قادرند سهام خود را به فروش برسانند. هر صندوق سرمایهگذاری مشترک میبایستی امیدنامه (چشمانداز) صندوق شامل اهداف و اشکال سرمایه گذاری، هزینهها، نحوه فروش و بازخرید سهام صندوق و سایر موارد را به سرمایهگذاران بالقوه و عموم ارایه نماید.عوامل کلیدی صندوقهای سرمایهگذاری
انباشت سرمایه ها و تجمیع دانش و تخصص، عوامل و فلسفه به وجود آمدن موسسات مالی و اعتباری به نام میوچال فاند (به انگلیسی: Mutual Funds) در سراسر دنیا شدند. در معنی لغوی Fund به معنی سرمایه و Mutual به معنای دوجانبه است. این موسسات عملکردی شبیه به بانکها دارند. سرمایههای خرد را از سراسر دنیا جمع آوری میکنند و در رشتههای تخصصی خود سرمایه گذاری میکنند، که این سرمایه گذاری معمولاً منجر به سود میشود، که بخشی از این سود به شرکت و بخش دیگری به سرمایه گذار تعلق میگیرد. صندوق سرمایه گذاری مشترک در اواسط دهه ۱۹۲۰ در کشور آمریکا رواج پیدا کرد و از آنجا در بقیه جهان رایج شد. در ایران صندوقهای سرمایه گذاری از سال ۱۳۸۷ تاسیس شدهاند. سازمان صادر کننده مجوز تاسیس صندوق سرمایهگذاری مشترک، سازمان بورس میباشد. سه رکن اصلی هر صندوق سرمایه گذاری در ایران عبارت است از: مدیر صندوق، متولی و ضامن. با توجه به اعتبار بالای این شرکتها و همچنین نظارت دقیق سازمان بورس بر این شرکتها، ریسک نکول پول سرمایه گذاران در صندوقهای سرمایه گذاری مشترک تقریباً به صفر رسیده است.
انواع صندوقهای سرمایهگذاریدر بازار سرمایه ایران، صندوقها براساس ترکیب داراییها به صورت زیر طبقهبندی میشوند :
صندوق سرمایه گذاری در سهام: حداقل ٧٠درصد از داراییهای صندوق در سهام پذیرفته شده در بورس یا بازار اول فرابورس سرمایهگذاری میشود.
صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت: حداقل ٧٠درصد از داراییهای صندوق در اوراق مشارکت، سپرده بانکی، گواهی سپرده بانکی و اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایهگذاری میشود.
صندوق سرمایه گذاری مختلط: حداقل ٤٠درصد و حداکثر ٦٠ درصد از داراییهای صندوق در سهام پذیرفته شده در بورس یا بازار اول فرابورس سرمایهگذاری میشود.
مزایای سرمایهگذاری در صندوقها
برخورداری از کارشناسان حرفه ای بازار سرمایه و استفاده از نرم افزارهای مربوطه که امکان مدیریت بهینه پرتفوی را فراهم میسازد و فرد با سرمایه گذاری در این صندوقها قادر است با کمترین هزینه از مدیریت حرفهای بهره ببرد.
سادگی در ســرمــایــهگــذاری بــرای ســرمــایـهگـذاران جـزء، از دیگر مزایای این صندوق ها میباشد. از جمله، امکان بازخرید واحدهای سرمایهگذاری توسط صندوق و اطلاع از قیمت واقعی واحدهای سرمایهگذاری. این صندوقها با سرمایهگذاری در سهام، گواهیهای سپرده و اوراق مشارکت، همزمان از ابزارهای بازار پول و بازار سرمایه بهره میبرند و با متنوع سازی پرتفوی سرمایهگذاری، ریسک سرمایهگذار کاهش مییابد.
صندوق سرمایهگذاری مشترک در مقایسه با سرمایهگذاری مستقیم در سهام، ریسک نقد شوندگی را کاهش میدهد. زیرا افراد هر زمان که اراده کنند میتوانند واحدهای صندوق را ابطال نمایند، ولیکن در بازار سهام، ممکن است به دلیل بسته بودن نماد سهم و یا وجود صف، امکان معامله در هر لحظه وجود نداشته باشد. از آنجا که در این صندوقها افراد با سرمایههای خرد قادر به سرمایهگذاری هستند، با تجمیع سرمایههای اندک و هدایت آنها به سمت بازار اوراق بهادار، نقدینگی این بازار نیز افزایش مییابد.
-
02. "صندوقهای سرمایهگذاری" در کدام بخش سایت ارایه شده است؟
نحوه دسترسی به "صندوق های سرمایه گذاری" در ویدیو زیر نمایش داده شده است:
اگر پس از مشاهده ویدیو، همچنان ابهام یا سئوالی در این رابطه داشتید لطفا از یکی از کانال های پیش بینی شده با ما تماس حاصل فرمایید.
-
03. در نسخه موبایل، "صندوقهای سرمایهگذاری" از چه طریقی در دسترس می باشد؟
در ویدئو زیر نحوه دسترسی به "صندوق های سرمایه گذاری" در نسخه موبایل نمایش داده شده است:
اگر پس از مشاهده ویدیو، همچنان ابهام یا سئوالی در این رابطه داشتید لطفا از یکی از کانال های پیش بینی شده با ما تماس حاصل فرمایید.
-
04. چطور میتوان به اطلاعات "صندوقهای سرمایهگذاری" یک کشور دست پیدا کرد؟
نحوه دسترسی به "اطلاعات صندوق های سرمایه گذاری" در ویدیو زیر نمایش داده شده است:
در ویدیو زیر نحوه دسترسی به "اطلاعات صندوق های سرمایه گذاری" در نسخه موبایل نمایش داده شده است:
اگر پس از مشاهده ویدیو، همچنان ابهام یا سئوالی در این رابطه داشتید لطفا از یکی از کانال های پیش بینی شده با ما تماس حاصل فرمایید.
-
05. چطور میتوان به دادههای یک "صندوق سرمایهگذاری" مشخص دست پیدا کرد؟
نحوه دسترسی به " داده های یک صندوق سرمایه گذاری" در ویدیو زیر نمایش داده شده است:
در ویدیو زیر نحوه دسترسی به "داده های یک صندوق سرمایه گذاری" در نسخه موبایل نمایش داده شده است:
اگر پس از مشاهده ویدیو، همچنان ابهام یا سئوالی در این رابطه داشتید لطفا از یکی از کانال های پیش بینی شده با ما تماس حاصل فرمایید.
-
06. انواع "صندوق های سرمایهگذاری" از منظر سرمایه کدامند؟الف) صندوق های با سرمایه متغیر: این صندوق ها که بیشتر به صندوق های سرمایه گذاری مشترك معروف اند، همواره آماده اند که به عموم مردم سهام جدید بفروشند، و در صورت تقاضای سهامدار، به قیمتی که برابر ارزش خالص دارایی است و در خاتمه هر روز محاسبه می شود سهام موجود را بازخرید کنند. قیمت سهام صندوق سرمایه گذاری مشترك متکی به ارزش خالص دارایی هر سهم است.
ب) صندوق های با سرمایه ثابت: برخلاف صندوق های سرمایه گذاری مشترك، صندوق های با سرمایه ثابت، مثل هر شرکت سهامی دیگر سهم می فروشند و معمولاً سهام خود را بازخرید نمی کنند. سهام صندوق های با سرمایه ثابت می تواند در بورس اوراق بهادار دادوستد شوند. قیمت سهم صندوق با سرمایه ثابت را عرضه و تقاضا تعیین می کند و قیمت می تواند کمتر و یا بیشتر از ارزش خالص دارایی هر سهم باشد. -
07. "صندوق سرمایه گذاری مشترک" چیست؟
صندوق های سرمایه گذاری با سرمایه متغیر نوعی صندوق سرمایه گذاری است که محدودیتی برای میزان سهامی که صندوق منتشر میکند، ندارد. اگر تقاضا بهاندازه کافی زیاد باشد صندوق بدون توجّه به تعداد سرمایه گذاران به انتشار و توزیع سهام خود ادامه خواهد داد. صندوق های سرمایه گذاری با سرمایه متغیر همچنین سهامی را که سرمایه گذاران مایل به فروش آن هستند، خریداری مینماید.
در ایران صندوق های سرمایه گذاری با سرمایه متغیر بیشتر با نام صندوق سرمایه گذاری مشترک شناخته میشوند و عمده صندوق های سرمایه گذاری نیز از همین نوع هستند. خرید و فروش مداوم و بیوقفه واحدهای این صندوق ها که میتوان آنها را سهام نیز نامید، ابزار سرمایه گذاری راحت و مفیدی را برای سرمایه گذاران فراهم کرده است.
هنگامیکه مدیر (یا مدیران) صندوق سرمایه گذاری تشخیص دهند که مجموع دارایی های صندوق خیلی زیاد شده و افزایش دارایی های آن میتواند مدیران و سرمایه گذاران را از اهدافشان دور کند، صندوق برای سرمایه گذاری های جدید محدود شده یا بسته میشود. -
08. "صندوق سرمایهگذاری با سرمایه ثابت" چیست؟
صندوق سرمایه گذاری با سرمایه ثابت نوعی از صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس هستند که مقدار ثابتی از سرمایه را از طریق عرضه عمومی اولیه جمعآوری کرده و آن را در دارایی های مختلف سرمایه گذاری میکنند. بعد از این مرحله این صندوق ها ساختاربندی و لیست بندی شده و واحدهای صندوق که توسط افراد مختلف خریداری شده است، مثل سهام در بازار بورس معامله میشود. این نوع از صندوقها با نام صندوق سرمایه گذاری مشترک بسته یا با درآمد ثابت نیز شناخته میشوند.
برخلاف تشابهات اسمی، صندوق سرمایه گذاری با سرمایه ثابت مشترکات کمی با صندوق سرمایه گذاری مشترک مرسوم دارد که بهصورت فنی بهعنوان صندوق سرمایه گذاری با سرمایه متغیر شناخته میشود.
صندوق سرمایه گذاری با سـرمایه ثابت یک مقدار مشخص از سرمایه را فقط یکبار از طریق عرضه عمومی اولیه با توزیع سهام با درآمد ثابت جمعآوری میکند که واحدهای صندوق توسط سرمایه گذاران در صندوق سرمایه گذاری با سرمایه ثابت بهعنوان سهام خریداری میشود. برخلاف سهام عادی، سهام صندوق سرمایه گذاری با سرمایه ثابت سودی در یک پرتفوی تخصصی اوراق بهادار که توسط مشاور سرمایه گذاری بهصورت فعال مدیریت میشود و معمولاً بر روی یک صنعت خاص، بازار جغرافیایی یا بخش تمرکز میکند، نمایش میدهد. قیمت سهام صندوق سـرمایه گذاری با سرمایه ثابت بر اساس نیروهای موجود در بازار (عرضه و تقاضا) در کنار تغییرات ارزش اوراق بهادار در سبد صندوق نوسان میکند.
-
09. "صندوق سرمایهگذاری با پشتوانه طلا" چیست؟
صندوق سرمایه گذاری با پشتوانه طلا نوعی صندوق سرمایه گذاری مشترک یا صندوق مشترک قابل معامله در بورس است (ETF) است که منابع مالی موجود در صندوق در ابتدا در شرکتهای تولید کننده طلا و همینطور برای خرید شمش طلا سرمایه گذاری می شود. با فرض اینکه صندوق سرمایه گذاری با پشتوانه طلا بخش اصلی سرمایه صندوق را در شمش طلا یا سهام و سایر اوراق بهادار معادن و کارخانجات تولید طلا سرمایه گذاری کند، سهام یا واحدهای این نوع صندوق، وابستگی بسیار نزدیکی با قیمت نقدی طلا خواهد داشت.
در حالی که بسیاری از صندوق های سرمایه گذاری بر شناسایی شرکتهای مرتبط با فلزات گرانبها تمرکز دارند، جدیداً برخی صندوقهای قابل معامله در بورس ایجاد شده اند که به طور مشخص بر خرید و مالکیت شمش طلا تمرکز کرده اند. صندوق سرمایه گذاری با پشتوانه طلا ابزار ارزشمندی برای سرمایه گذاران و همینطور معامله گران و سفته بازان به حساب می آید. چرا که طلا کالایی با نوسان پذیری قیمت بالاست و سفته بازان نیز علاقه زیادی به نوسان قیمتها دارند.
این صندوقها همچنین برای پوشش ریسکهایی که از بی ثباتی هایی سیاسی و جغرافیایی ناشی می شود بسیار مفید هستند. طلا کالایی مناسب و ارزشمند برای حفظ ارزش پول و پوشش ریسک مربوط به سقوط ارزش پول ملی و ارزهای بین المللی است.
یک سرمایه گذار حقیقی یا حقوقی با سرمایه گذاری در صندوق سرمایه گذاری با پشتوانه طلا میتواند در این نوع از دارایی سرمایه گذاری کرده و در معرض مزایا و احیاناً معایب مالکیت طلا قرار بگیرید با این تفاوت که زحمت و تلاشی برای خرید، تحویل و نگهداری طلا مطابق آنچه در بازار کالاهای فیزیکی اتفاق می افتد، متحمل نمی شوید.
-
10. "صندوق سرمایهگذاری مبتنی بر درآمد" چیست؟
صندوق سرمایه گذاری مبتنی بر درآمد نوعی از صندوق سرمایه گذاری است که بر درآمد جاری چه به شکل ماهانه و چه فصلی، تأکید دارد و نقطه مقابل صندوقهایی است که به افزایش سرمایه توجه دارند. چنین صندوقهایی دارای انواع تعهدات بدهی و اوراق مشارکت دولتی، شهرداری و شرکتی، سهام ممتاز، ابزارهای مالی بازار پول نظیر سپرده های بانکی و سهام بورسی دارای سود سهام هستند.
قیمت سهام صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر درآمد ثابت نیستند، قیمت سهام این صندوق ها با افزایش نرخ بهره، کاهش یافته و با کاهش آن، زیاد میشود. بهطورکلی، اوراق قرضه و مشارکتی که در پرتفوی این صندوق ها لحاظ میشوند دارای رتبه سرمایه گذاری هستند. همینطور سایر اوراق بهادار از کیفیت اعتباری کافی برای تضمین حفظ سرمایه برخوردارند.
در بورسهای توسعه یافته دو نوع صندوق با ریسک بالا وجود دارد که در بین سرمایه گذاران بسیار محبوب است و در گروه صندوق سرمایه گذاری مبتنی بر درآمد جای دارند: صندوق های سرمایه گذاری در اوراق با بازده بالا و صندوق های سرمایه گذاری در وام های بانکی. اولی در اوراق قرضه «بنجل» شرکتی و دومی در وام های با نرخ بهره شناور که بهوسیله بانک ها یا سایر مؤسسات مالی ارائه میشود، سرمایه گذاری میکنند. چنین صندوقهایی در بازار مالی ایران وجود ندارند.
-
11. "صندوق سرمایهگذاری رشدمحور" چیست؟
صندوق سرمایه گذاری رشدمحور متشکل از پرتفوی متنوع سازی شده است و از سهامی تشکیل شده که بر افزایش قیمت سهام به عنوان هدف اصلیاش، با کمترین مقدار پرداخت نقدی سود سهام تمرکز دارد. پرتفوی این صندوق ها اساساً شامل شرکتهایی میشود که دارای رشد درآمدی بالاتر از میانگین بوده و درآمدهای خود را برای تحقیق و توسعه صندوق، مجدداً سرمایه گذاری میکنند.
بیشتر صندوق های سرمایه گذاری رشدمحور افزایش سرمایه احتمالی بالاتری را نسبت به میانگین، پیشنهاد میدهند. صندوق سرمایه گذاری رشدمحور نوسان پذیر تر از صندوق های موجود در شاخههای ارزشی ترکیبی است. شرکتهای موجود در پرتفوی صندوق های رشدمحور در فاز توسعه هستند و انتظار نمیرود که سود سهام نقدی پرداخت کنند. سرمایه گذاری در صندوق های رشدمحور نیازمند تحمل ریسک و نگه داری دارایی با یک افق زمانی پنج تا ۱۰ سال است.
-
12. "صندوق سرمایهگذاری در سهام" چیست؟
به صندوق سرمایه گذاری مشترکی که دارایی هایش را در تعداد نسبتاً زیاد و متنوعی از سهام عادی سرمایه گذاری میکند، صندوق سرمایه گذاری در سهام گفته میشود. مدل سرمایه گذاری این نوع صندوق ها، به اندازه شرکت یا سبک سرمایه گذاری محدود نمیشود.
-
13. "صندوق پوشش ریسک" چیست؟
صندوق پوشش ریسک یک نوع ابزار جایگزین برای سرمایه گذاری مستقیم در بورس است و از مجموعهای از صندوق ها تشکیل شده که ممکن است چندین استراتژی مختلف به کار گرفته شود تا سود بیشتری نصیب سرمایه گذاران صندوق شود. صندوق پوشش ریسک ممکن است با بهکارگیری استراتژی ها و روشهای تهاجمی مدیریت شوند یا در این صندوق ها از اوراق مشتقه و سایر اهرم های مالی در بازارهای داخلی و بینالمللی برای تولید بازده بیشتر استفاده شود. ازآنجاییکه صندوق پوشش ریسک به لحاظ آماری همبستگی کمی با پرتفویهای معمول متشکل از سهام و اوراق قرضه دارد، تخصیص مقداری از پول به این صندوق ها میتواند به متنوع سازی سبد سرمایه گذاری افراد کمک کند. توجه داشته باشید با توجه به اینکه در بورس اوراق بهادار تهران ابزارهای مشتقه متنوعی وجود ندارد، لذا تشکیل صندوق پوشش ریسک عملاً در این بازار امکانپذیر نیست.
استراتژی های صندوق پوشش ریسک ساختهشدهاند تا از فرصتهای مشخص بازار استفاده شود. صندوق های پوشش ریسک از استراتژی های مختلف سرمایه گذاری استفاده میکنند و به این خاطر بر اساس سبک سرمایه گذاری طبقهبندی میشوند. معمولاً نوعی متنوع سازی قابلتوجه در نوع پوشش ریسک و فرصتهای سرمایه گذاری در انواع سبکهای سرمایه گذاری وجود دارد که انعطافپذیری شکل صندوق پوشش ریسک را نشان میدهد. عموماً، این متنوع سازی با افزایش گستره انتخابها، به سرمایه گذاران سود میرساند.
ازنظر قانونی، صندوق پوشش ریسک بیشتر بهعنوان شرکت تضامنی مختلط سرمایه گذاری خصوصی برپا میشود که برای تعداد محدودی از سرمایه گذاران بااعتبار بالا باز بوده و نیازمند یک سرمایه گذاری اولیه قابل توجه است. سرمایه گذاری در صندوق های پوشش ریسک از نقدشوندگی بسیار پایینی برخوردار است. چراکه اغلب لازم است سرمایه گذاران پول خود را به مدت حداقل یک سال در صندوق نگه دارند که این زمان به دوره قفل شدن شناخته میشود. برداشت وجوه سرمایه گذاری شده نیز ممکن است در بازههای خاصی مثل فصلی یا هر دو سال یکبار اتفاق بیفتد.
اولین صندوق پوشش ریسک در اواخر دهه ۴۰ میلادی بهعنوان ابزاری برای پوشش ریسک خرید و فروش ایجاد شد. اخیراً سرمایه گذاران حقوقی صندوق های پوشش ریسک را بهعنوان بخشی از پرتفویی خود که بهخوبی متنوع سازی شده، بهحساب میآورند.
لازم است به این نکته اشاره کنیم که استراتژی این صندوق ها در حقیقت تلاش برای کاهش ریسک است، اما هدف بیشتر صندوق های پوشش ریسک بیشینه کردن سود سرمایه گذاران است. این اسم بیشتر ریشه تاریخی دارد، زیرا نخستین صندوق های پوشش ریسک تلاش کردند تا ریسک سقوط بازار را که ناشی از فروش استقراضی بود، پوشش دهند. صندوق های سرمایه گذاری مشترک عموماً نمیتوانند مانند صندوق های پوشش ریسک رفتار کنند. این روزها، صندوق های پوشش ریسک از هزاران استراتژی مختلف استفاده میکنند پس درست نیست بگوییم که این صندوق ها فقط «ریسک را پوشش میدهند.» در حقیقت، چون مدیران صندوق های پوشش ریسک از روشهای پر ریسک و سفته بازانه سرمایه گذاری میکنند، این صندوق ها میتواند ریسک بیشتری را برای سرمایه گذاران به همراه داشته باشند.
-
14. "صندوقهای سرمایهگذاری مشترک" چه کارکردهایی دارند؟صندوق سرمایه گذاری مشترك، نهادي است که منابع مالی را از مردم جمع آوري نموده و در سبد متنوعی از اوراق بهادار سرمایه گذاري میکند. این صندوقها با توجه به تعریف صورت گرفته در قانون بازار اوراق بهادار مصوب مجلس شوراي اسلامی در آذرماه 1384 و به عنوان جایگزین مناسبی براي سبدهاي مشاع ایجاد گردیدهاند. با ایجاد صندوقهاي سرمایه گذاري، سبدهاي مشاع که پیش از این توسط تعدادي از کارگزارانی که مجوز سبدگردانی از سازمان بورس و اوراق بهادار(سبا) دریافت نمودهاند تشکیل شده بودند- به کار خود خاتمه دادند. براي مطلع شدن از چگونگی فعالیت و نظارت بر این صندوقها لازم است که سرمایه گذاران با مطالعۀ دقیق اساسنامه و امیدنامۀ مربوطه با جزئیات آن آشنا شوند و با توجه به استراتژي ها و انتظارات خود از سرمایه گذاري در بورس اوراق بهادار در مورد خرید واحدهاي سرمایه گذاري این صندوق ها تصمیم مناسبی اتخاذ نمایند.در این راستا سازمان بورس و اوراق بهادار به منظور گسترش امکان سرمایه گذاري و متنوع نمودن ابزارهاي در دسترس سرمایه گذاران، اقدام به ارایه مجوز تشکیل صندوق سرمایه گذاري مشترك به شرکتهاي کارگزاري که داراي مجوز ارایه خدمات مشاوره و سبد گردانی هستند، نموده است. لذا خرید گواهی این صندوق ها براي سرمایه گذاران خرد و افرادي که قصد سرمایه گذاري در سهام و سایر اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس را دارند اما به دلیل فقدان توان تحلیلی مناسب، نداشتن وقت به منظور بررسی و انتخاب سهم و ... با سازوکار بازار آشنا نیستند، مطلوب و مناسب است. قیمت گواهی هاي سرمایه گذاري مشترك برابر با ارزش خالص دارایی هاي صندوق است.
-
15. کارمزد و هزینه های صندوق ها به چه صورت است؟الف- کارمزد ارکان: مهمترین هزینۀ مربوط به صندوق های سرمایه گذاری کارمزدي است که ارکان اجرایی و نظارتی صندوق (مدیر، متولی و ضامن) به علت خدمات ارائه شده و ریسک متحمل شده بابت ضمانت نقدشوندگی دریافت می نمایند
ب- هزینه هاي دورهاي
1) هزینۀ حسابرس2) هزینۀ تأسیس و تسویه3) هزینۀ مجامع و عضویت در کانونها4) سایر هزینه ها
ج- هزینه هاي صدور و ابطال: در حالیکه هزینه هاي کارمزد و دورهاي از محل دارایی هاي صندوق پرداخت میگردید و منجر به کاهش خالص ارزش دارایی هاي صندوق متناسب با هزینۀ روزانه میشد، برخی هزینه هاي دیگر مربوط به زمان و تعداد فرآیند صدور و ابطال سرمایه گذار میگردد. بنابراین چنین هزینه اي به طور مستقیم به سرمایه گذار تحمیل گردیده، سرمایه گذار با برنامه ریزي صحیح سرمایه گذاري خود میتواند این هزینه ها را به حداقل رساند. -
16. نحوه سرمایه گذاری در صندوق ها به چه شکل است؟
برای خرید واحدهای سرمایه گذاری صندوق ها میتوان به یکی از شعب معرفی شده در پیوست اساسنامۀ هر صندوق مراجعه کرده، فرم پذیره نویسی/ درخواست صدور واحد سرمایه گذاری را تکمیل نمود. بدین ترتیب مالکیت واحدهای سرمایه گذاری صندوق در دو زمان ممکن است صورت گیرد. اول دورة پذیره نویسی اولیه و قبل از شروع فعالیت صندوق که هر واحد سرمایه گذاری به ارزش پایۀ 1,000,000 ریال فروخته خواهد شد.
دوم، پس از موفقیت در جذب حداقل سرمایه در مرحلۀ پذیره نویسی و آغاز فعالیت صندوق سرمایه گذاری است. از آن پس صدور واحدهای سرمایه گذاری برای متقاضیان به قیمت صدور اعلام شده یک روز پس از تکمیل فرم درخواست مربوطه نزد شعب معرفی شده توسط مدیر در اساسنامه صورت خواهد گرفت.
کلیۀ دریافتها و پرداختهای سرمایه گذاران با صندوق باید از طریق حساب بانکی معرفی شده صورت گیرد و سرمایه گذاران باید فیش بانکی مربوطه را به همراه فرم تکمیل شده درخواست صدور واحد سرمایه گذاری به نمایندة شعبه تحویل داده، پرینت تکمیل شدة رسید پذیره نویسی/ درخواست صدور واحد سرمایه گذاری را حتماً از نمایندة شعبه دریافت نمایند تا در صورت لزوم جهت پیگیری صدور گواهی سرمایه گذاری قابل ارائه باشد.
لازم به یادآوری است که حداقل سرمایهگذاری لازم در صندوقهای سرمایهگذار حاضر، خرید 10 واحد سرمایه گذاری توسط هر سرمایه گذار و بیشترین مقدار مجاز برای هر سرمایه گذار خرید 5% حداکثر واحدهای سرمایه گذاری یک صندوق است. برای خروج از سرمایه گذاری و اصطلاحاً ابطال واحد سرمایه گذاری نیز همانند مرحلۀ صدور، لازم است که سرمایه گذار با مراجعه به یکی از شعب معرفی شده توسط مدیر در اساسنامه، فرم مربوطه را از نمایندة شعبه دریافت نموده و با تکمیل این فرم تقاضای ابطال تمام یا تعدادی از واحدهای سرمایهگذاری خود را ارائه نماید.
مبنای محاسبه، قیمت ابطال واحد سرمایه گذاری روز بعد از تاریخ درخواست ابطال خواهد بود و پس از کسر هزینه های مربوط به ابطال (که در بخش هزینه ها به تفصیل به آن اشاره شده است) حداکثر ظرف 7 روز کاری از تاریخ درخواست ابطال وجه مربوطه به حسابی که سرمایه گذاری معرفی نموده است واریز خواهد گردید. در صورتی که سرمایه گذار بخشی از واحدهای سرمایه گذاری خود را ابطال نماید برای بخش باقیماندة آن گواهی سرمایه گذاری جدیدی صادر خواهد شد که این صدور مشمول هزینۀ صدور گواهی نخواهد بود. -
17. ویژگی ها، مزایا و ماهیت سرمایه گذاری در صندوق ها چیست؟الف) جایگزینی براي خرید سهام شرکتهاي بورسی: شخصی که تعدادي از واحدهاي سرمایه گذاري یکی از صندوق ها را در اختیار دارد در واقع مالک سهام چند شرکت است که صندوق از محل دارایی هاي خود به عنوان سبد سرمایه گذاري خریداري نموده است. بدین ترتیب سود یا زیان مالکان واحدهاي سرمایه گذاري صندوق، تحت تأثیر مستقیم نوسان قیمت مجموعۀ سهام موجود در سبد سرمایه گذاري صندوق است.
ب) وجود مدیریت حرفهاي: منظور از مدیریت حرفهاي، مقایسۀ تخصص و توان مدیران با تجربه و آشنا با بازار سهام با سرمایه گذارانی است که تجربۀ کافی و یا زمان و امکانات مناسب تحلیل براي تشکیل سبد سرمایه گذاري به صورت مستقل را ندارند.
ج) نقدشوندگی: یکی از مهمترین ویژگی هاي هر سرمایه گذاري، قابلیت تبدیل به وجه نقدشدن آن در زمانی است که سرمایهگذار به هر دلیل تصمیم به تغییر موضع سرمایهگذاري خود و خروج میگیرد. با توجه به ارکانی که درصندوق هاي سرمایه گذاري مشترك در سهام پیشبینی شده است سرمایه گذاران در هر زمان میتوانند با توجه به خالص ارزش روز دارایی هاي موجود در صندوق و پس از کسر هزینه هاي مربوطه، تمام یا تعدادي از واحدهايسرمایه گذاري خود را به وجه نقد تبدیل نموده، اصطلاحاً ابطال نمایند.د) صرفه جویی نسبت به مقیاس: با توجه به اینکه صندوق هاي سرمایه گذاري از گردآوري پولهاي اندك تعداد زیادي سرمایه گذار تشکیلمیشوند بنابراین امکان استفاده از مزایاي یک مجموعۀ سرمایه گذاري بزرگ براي اجزاي آن فراهم خواهد بود. طبیعی است که یک سرمایه گذار به تنهایی امکان پرداخت هزینه هاي مشاوره و یا استفاده از نرم افزارهاي مختلف اطلاع رسانی و تحلیل گري را نخواهد داشت ولی با کنار هم قرار گرفتن سرمایه هاي اندك سرمایه گذاران خرد، امکان استفاده از مزایاي این چنین فراهم خواهد شد.
ه) انگیزة مدیریت صندوق سرمایه گذاري: با توجه به ساختار طراحی شدة صندوق هاي سرمایه گذاري مشترك در سهام و ارتباط مستقیم بین رشد ارزش دارایی هاي صندوق و منتفع شدن مدیر و سایر ارکان صندوق، قابل پیشبینی است که مدیر انگیزة کافی براي تشکیل بهترین ترکیب سبد سرمایه گذاري را داشته، تلاش نماید تا خالص ارزش دارایی هاي صندوق را به حداکثر ممکن رساند. -
18. "صندوقهای سرمایهگذاری مشترک" چه ارکانی دارند؟براي تشکیل و ادارة یک صندوق سرمایه گذاری مشترك در سهام چندین رکن در اساسنامه پیشبینی گردیده است تا این ارکان شرایط اجرایی و نظارتی لازم جهت عملکرد مناسب صندوق هاي سرمایه گذاري را فراهم نمایند.
الف) مجمع صندوق: مجمع صندوق با حضور دارندگان حداقل نصف به علاوة یک واحدهاي سرمایه گذاري ممتاز داراي حق رأي صندوق رسمیت مییابد. مجمع صندوق بالاترین رکن صندوق قلمداد میگردد و مهمترین وظیفۀ آن انتخابمدیر، متولی، ضامن و حسابرس و معرفی به سازمان بورس و اوراق بهادار(سبا) جهت تأیید است.
ب) مدیر صندوق: رکن اجرایی صندوق و متخصص در بازار سرمایه است که لازم است مطابق اساسنامه گزارشات پیشبینی شده و اطلاعات قابل ارائه را تهیه و در اختیار متولی، حسابرس و سبا قرار دهد. همچنین با استفاده از تارنماي مربوط به صندوق سرمایه گذاري، اطلاعات ذکر شده در بخش اطلاعرسانی اساسنامه را جهت آگاهی عموم افشاء مینماید.
ج) متولی صندوق: رکن نظارتی صندوق محسوب گردیده و توسط مجمع صندوق انتخاب خواهد شد. (یادآوري: هویت متولی و سایر ارکان صندوق در امیدنامۀ مربوطه و در تارنماي هر صندوق افشاء میگردد).
د) ضامن: ضامن نیز توسط مجمع انتخاب شده، پساز تأیید سبا در امیدنامۀ صندوق براي عموم معرفی خواهد شد. منظور از ضمانت در ساختار صندوق هاي سرمایه گذاري مشترك در سهام (در اندازة کوچک) فراهم نمودن نقدینگی کافی در شرایطی است که صندوق براي انجام پرداخت ها طبق اساسنامه و یا ابطال واحدهاي سرمایه گذاري متقاضیان به قیمت ابطال محاسبه شده وجه نقد کافی نداشته باشد.
ه) حسابرس:رکن دیگر نظارتی است که از بین مؤسسات حسابرسی معتمد سبا و توسط متولی، جهت تأیید به مجمع صندوق معرفی میگردد. مدت مأموریت حسابرس توسط مجمع تعیین میگردد و حسابرس با قبولی سمت ارائهگردید وظایف و مسئولیت هاي محوله طبق اساسنامه را به عهده خواهد گرفت.و) کارگزاران صندوق: مدیر صندوق براي انجام امور مربوط به معاملات سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار از خدمات کارگزارانی که قبلاً قبولی سمت دریافت شده از آنها را براي سبا ارسال نموده است استفاده خواهد کرد.کارگزاران مذکور که داراي مجوز فعالیت از سبا هستند علاوه بر وظایف معمول، موظف به انجام وظایف محوله طبق اساسنامه نیز خواهند بود. -
19. عایدی "صندوق سرمایهگذاری مشترک" چیست؟شما از سه طریق می توانید از صندوقهای سرمایه گذاری درآمد کسب کنید:
1) درآمدهایی که از طریق سود نقدی سهام های صندوق و بهره اوراق قرضه موجود در صندوق بدست می آید. این درآمدها هر ساله توسط صندوق مابین سرمایه گذاران بعنوان سود نقدی توزیع می شود.
2) اگر صندوق، اوراق بهاداری را که قیمت آنها افزایش یافته پیدا کرده است، بفروشد بازده سرمایه ای بدست خواهد آورد. بیشتر صندوق ها این عایدی ها را هم بعنوان سود بین سرمایه گذاران تقسیم می کنند.
3) اگر ارزش اوراق بهادار موجود در صندوق افزایش پیدا کند اما مدیران صندوق آنها را برای شناسایی بازده سرمایه ای نفروشند ارزش سهام صندوق افزایش پیدا خواهد کرد. در این صورت شما می توانید سهام خود را با سود بیشتر بفروش برسانید. معمولاً صندوق ها این امکان را به شما خواهند داد که بجای دریافت سودهای خود، آنها را مجدداً در صندوق، سرمایه گذاری کرده و سهام بیشتری دریافت کنید. -
20. خالص ارزش دارایی موجود در صندوق به معنای چیست؟مهمترین تفاوت ماهیت سرمایه گذاری در صندوق های سرمایهگذاری با سهام یک شرکت، تعیین قیمت معاملاتی آنها است. قیمت یک واحد سرمایه گذاری صندوق برخلاف قیمت سهام شرکتها تحت تأثیر میزان عرضه و تقاضای آن قرار نمی گیرد.مبنای خرید و فروش واحدهای سرمایه گذاری که توسط شعب صندوق و تحت عنوان صدور یا ابطال واحدهای سرمایه گذاری صورت می گیرد، خالص ارزش دارایی های موجود در صندوق در پایان هر روز است از آنجایی که صندوق های سرمایه گذاری فاقد دارایی فیزیکی بوده، سبد دارایی های آن متشکل از سهام و اوراق بهادار، اوراق مشارکت و یا وجه نقد است بنابراین خالص ارزش دارایی های آن در هر روز بر اساس ارزش روز دارایی های تشکیل دهندة صندوق قابل محاسبه است.
-
21. در کدام صندوق سرمایهگذاری کنیم؟سرمایهگذاری در بورس به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام میپذیرد. در سرمایهگذاری مستقیم، فرد بدون واسطه وارد بازار شده و اوراق بهادار موردنظر خود را خرید و فروش میکند. در این روش، سرمایهگذار به طور طبیعی باید تخصص و وقت کافی را برای بررسی وضعیت بازار و سهامی که میخواهد در آنها سرمایهگذاری کند، داشته باشد. اما در سرمایهگذاری غیرمستقیم، سرمایهگذاران از طریق واسطه در بازار سرمایه حضور مییابند و بهطور مستقیم درگیر فعالیت در بورس نمی شوند.
این واسطهها متنوعاند اما معروفترین آنها «صندوقهای سرمایهگذاری مشترک» هستند. این نهادهای مالی با تشکیل سبد سهام میکوشند که ریسک را برای سرمایهگذاران کاهش دهند و بازدهی را حداکثر سازند؛ البته در قبال ارائه این خدمات کارمزد هم میگیرند. این کارمزد در حقیقت بهای تحلیل سهام گوناگون است که مدیر صندوق قاعدتا باید به دقت آن را انجام دهد تا از میان فرصتهای موجود، بهترینها را برای سرمایهگذاری انتخاب کند.
روش سرمایهگذاری غیر مستقیم به ویژه برای کسانی که از اطلاعات کافی در حوزه مالی برخوردار نیستند یا فرصت کافی برای جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات بازار و شرکتها را ندارند توصیه میشود. صندوقها از طریق انتشار «واحدهای سرمایهگذاری» (Unit) وجوه سرمایهگذاران حقیقی یا حقوقی را جمع کرده و به منظور کسب سود، آنها را در داراییهای مختلف سرمایهگذاری میکند. سرمایهگذاران میتوانند در هر زمان سرمایهگذاری خود را از طریق ابطال واحدهای سرمایهگذاری به وجه نقد تبدیل کنند. بدیهی است قیمت واحدهای صندوقهای مشترک میتواند روزانه تغییر کند. وقتی سرمایهگذار واحد خود را ابطال میکند پولش را به قیمت روز دریافت میکند که میتواند کمتر یا بیشتر از مقدار اولیه سرمایهگذاری باشد. کلیه صندوقهای مشترک سهام در ایران تحت نظر سازمان بورس بوده و تحت نظارت دقیق قانونی قرار دارند.
برای انتخاب صندوق سرمایهگذاری مناسب برای از یک منظر میتوانید هفت عامل زیر را مورد بررسی قرار دهید:سودآوری: طبیعتا اولین تمرکز هر سرمایهگذار برای قرار دادن پول خود در یک صندوق «میزان بازدهی» یا همان «سودآوری» است. نگاه کردن به عملکرد یک، سه یا پنج ساله میتواند معیار خوبی برای ارزیابی وضعیت صندوق از این لحاظ باشد. بهتر است که عملکرد صندوق را هم در مواقع رونق و هم مقاطع رکود بازار مطالعه کنیم . همچنین باید وضعیت سودآوری صندوق را با سودآوری شاخص بازار (که نمایانگر وضعیت کلی بورس است) مقایسه کرد که تا یک معیار مناسب جهت مقایسه ایجاد شود.
اما نکته مهم این است که بازدهی صندوق به تنهایی معیار کافی برای انتخاب یا عدم انتخاب یک صندوق نیست زیرا عملکرد قبلی صندوقها به هیچ وجه تضمینکننده عملکرد آینده آنها نیست به ویژه اگر عمر صندوق کمتر از پنج سال باشد. به همین دلیل، بررسی 6 عامل دیگر نیز اهمیت زیادی دارند. برای مقایسه بازدهی صندوقهای سرمایهگذاری در سهام میتوانید به لینک زیر مراجعه کنید که امکان مقایسه ماهانه، سه ماهه، 6 ماهه، سالانه و از ابتدای فعالیت صندوقهای سرمایهگذاری در سهام را فراهم میکند. در این خصوص بهتر است بازدهی از ابتدای فعالیت را مبنای مقایسه قرار دهید که نرخ سود سالانه صندوقها از زمان تاسیس را محاسبه میکند. البته این مقایسه در مورد صندوقهای با عمر طولانی تر (بیش از سه سال) معنادار است.
عمر و اندازه صندوق: قبل از سرمایهگذاری در صندوق وضعیت کلی آن را مطالعه کنید تا مشخص شود که چه مدتی است صندوق در حال اجرا است و اندازه داراییهای آن چقدر است. صندوقهایی که تازه تاسیس شدهاند و اندازه کوچکی دارند، برخی اوقات در کوتاهمدت عملکرد عالی دارند، چرا که این صندوقها بعضا با سرمایه کوچک خود در سهام کوچکتر که بازدهی بالایی دارند سرمایهگذاری میکنند و این باعث عملکرد مطلوب صندوق میشود که طبیعتا مستمر نخواهد بود. بنابراین اتکا بر عملکرد صندوقهایی که اندازه و عمر کمی دارند نمی تواند ملاک تصمیم گیری دقیقی باشد. برای ارزیابی توانایی مدیریت صندوق بهتر است که عملکرد طولانی مدت صندوق (سه تا پنج سال) را مد نظر قرار دهید و در عین حال به ارزش کل صندوق به عنوان یک معیار مهم در بررسی خود توجه کنید.
نوسان و ریسک: با اینکه عملکرد قبلی نمیتواند پیش بینیکننده شرایط آینده باشد اما میتواند به شما نشان بدهد که ارزش واحدهای صندوق چقدر نوسان داشته است. معمولا اگر نوسان بازدهی در دورههای مختلف زمانی بالا باشد، نشانه ای در جهت ریسک زیاد است؛ این ویژگی با مراجعه به سایت صندوقها و مشاهده نمودار عملکرد آنها به صورت سریع قابل مشاهده است. اگر شما احتیاج دارید که پولتان در یک سال بازده خاصی داشته باشد، بهتر است در صندوقهای با نوسان بالا سرمایهگذاری نکنید. صندوقهای پرریسک در فضای منفی و مثبت بازار تلاطم زیادی را تجربه میکنند و در شرایط منفی بازار میتوانند (هر چند به طور موقت) کل بازدهی شما را از بین ببرند.
روند نمودار عملکرد صندوق بیان میکند که سود صندوق از نوسانات مکرر در طول چند سال به دست آمده یا اینکه در بازده طولانی با شیب ثابت و پیوسته ای تحصیل شده است.به عنوان مثال، دو صندوق ممکن است در یک دوره پنج ساله هر سال 30درصد سود کرده باشند اما روش دسترسی به این سود میتواند کاملا متفاوت باشد. یکی ممکن است در یک سال عملکرد عالی و در سال بعد عملکرد ضعیف داشته باشد در حالی که صندوق دیگر رشد 30 درصدی را به صورت نسبتا یکنواختتر در هر سال محقق کند. در این حالت طبیعتا مطلوبیت صندوق دوم برای سرمایهگذار بیشتر خواهد بود.
نسبت گردش سهام: این نسبت نشان میدهد که چند درصد از منابع یک صندوق در طول سال در بازار مورد داد و ستد قرار میگیرد. در حقیقت این نسبت به این پرسش میپردازد که یک صندوق چه میزان خرید و فروش انجام میدهد. صندوقی که خرید و فروش زیادی انجام میدهد احتمالا هزینههای معاملات و مالیات بیشتری را متقبل میشود و از این نظر به ضرر سرمایهگذاران عمل خواهد کرد. در حالی که متوسط نسبت گردش داراییها در صندوقهای مشترک آمریکایی در حدود 65 درصد است، این نسبت در ایران بر اساس برخی برآوردهای غیررسمی تا 500 درصد در سال (6 بار تعویض ترکیب سبد سهام در سال!) ثبت شده است.این در حالی است که میزان گردش کلی بازار سهام در ایران بسیار پایینتر از سایر کشورها است. به عنوان مثال، نسبت گردش کل سهام در بازار نیویورک در سال 2009 برابر 5/1 مرتبه و در بازار استانبول 3/1مرتبه بوده که این رقم برای بازار سهام ایران در همین سال 29/0 مرتبه بوده است.
بدین ترتیب علت گردش بالای سهام در صندوقها را احتمالا باید در تضاد منافع موجود در شرکتهای کارگزاری به عنوان «مدیر» و «معامله گر» جستوجو کرد. کارگزاران طبیعتا از انجام خرید و فروش مکرر کارمزد دریافت میکنند اما حجم بالای دادو ستدها و هزینههای معاملاتی آن باعث تضعیف عملکرد صندوقها در مقایسه با شاخص بورس به عنوان سمبل استراتژی «خرید و نگهداری» می شود. از این رو با توجه به رابطه معکوس نسبت گردش سهام و بازدهی، سرمایهگذاران باید به دنبال صندوقهایی با میزان گردش پایین تر باشند که طبیعتا بازدهی بیشتری را در طول زمان کسب میکنند.
ترکیب و تنوع داراییها: نظر به اینکه یکی از مهمترین ویژگیهای صندوقها، فراهم آوردن امکان تنوع بخشی به سبد داراییها برای سرمایهگذاران است مطالعه میزان تنوع سبد سرمایهگذاریها از اهمیت ویژهای برخوردار است. به عنوان مثال، صندوقهای سرمایهگذاری مشترک در آمریکا به طور متوسط 97 سهم مختلف در سبد سهام خود دارند؛ در ایران این رقم به طور متوسط 10 تا 12 سهم است. نگاهی به ترکیب کلی سبد سرمایهگذاری صندوقها در ایران نشان میدهد که به طور متوسط میزان سرمایهگذاری در پنج سهم با بیشترین وزن، بیش از نیمی از کل سبد صندوقها را تشکیل میدهد که رقم بالایی است.علاوه بر این، متوسط رقم سرمایهگذاری صندوقها در صنعت برتر (صنعتی که بیشترین داراییهای صندوق در آن متمرکز شده) حدود 25 درصد است که نشانگر تنوع بخشی پایین در انتخاب دارائیها است. بنابراین اگر قصد سرمایهگذاری در یک صندوق حرفه ای با ریسک قابل قبول را دارید حتما به دنبال بررسی تعداد صنایعی باشید که در گذشته در صندوق وجود داشتهاند و بین دو صندوق با بازدهی مشابه به سراغ صندوق متنوعتر (که طبیعتا ریسک کمتری را به شما تحمیل میکند) باشید.
مدیریت صندوق: وقتی شما اقدام به خرید واحدهای سرمایهگذاری در یک صندوق مشترک میکنید در حقیقت اختیار سرمایه خود را به دست «مدیر صندوق» میسپارید تا آن طور که او صلاح میداند پول شما را راهبری کند. بنابراین، بسیار مهم است که شناخت هر چه دقیق تر از فرد یا موسسه ای به دست آورید که قرار است امین سرمایهگذاریهای شما در بازار سهام باشد. بدین منظور توصیه میشود تا سوابق فعالیت مدیر مزبور را در بازار سهام بررسی کنید، از خوشنامی و اعتبار او در بازار مطمئن شوید و نیز ترکیب سرمایهگذارانی که حاضر به تفویض اختیار سرمایه خود به او شدهاند را نیز حتیالمقدور مطالعه کنید.علاوه بر این، از توان کارشناسی مدیر صندوق برای مطالعه و تحلیل دقیق اوضاع بازار و سهام اطلاع یابید و در نهایت اصل «تضاد منافع» را در انتخاب مدیر صندوق مد نظر قرار دهید. تضاد منافع بیان میکند که مدیریت صندوق نباید منافعی به جز دریافت کارمزد از صندوق داشته باشد؛ بدین ترتیب بر فرض مثال اگر مدیر صندوق از انجام معاملات سهام نیز منتفع شود (نظیر کارگزارانی که بخش مدیریت صندوق را از معاملات تفکیک نکردهاند) این یک نکته منفی برای سرمایهگذار خواهد بود زیرا مدیر در بین دو منفعت متضاد (کسب بازدهی برای صندوق از طریق نگهداری سهام یا انجام خرید و فروش هر چه بیشتر برای کسب کارمزد) درگیر خواهد شد که طبیعتا میتواند کسب حداکثر بازدهی برای سرمایهگذاران را در اولویت قرار ندهد.
کارمزدها و هزینههای صندوق: صندوقها در قبال ارائه خدمات و تولید سود مناسب از سرمایهگذاران خود کارمزد میگیرند. صندوقی که هزینههای بالا دارد طبیعتا باید عملکرد بهتری از صندوقهایی داشته باشد که هزینههای کمتری دارد. در حال حاضر در سطح جهان رقابت شدید در صنعت صندوقهای مشترک باعث تلاش برای کاهش مستمر هزینهها شده است به گونه ای که میزان کل هزینههای دریافتی توسط صندوقهای مشترک در آمریکا از 98/1 درصد در سال 1990 به نصف آن در شرایط فعلی رسیده است.آمارها نشان میدهد سرمایهگذاران حساسیت روزافزونی درخصوص هزینهها داشته و گرایش زیادی به سرمایهگذاری در صندوقهای با هزینههای کمتر دارند. در حال حاضر میزان دریافت هزینه از کلیه صندوقهای سرمایهگذاری در ایران مشابه یکدیگر و برابر حدود چهار درصد درسال است که در قیمت ابطال واحدهای سرمایهگذاری به طور خودکار منعکس میشود. به نظر میرسد به منظور افزایش رقابت و جذابیت این ابزارهای مالی، رقابتی شدن کارمزدهای صندوقهای مشترک در آینده نزدیک در دستور کار قرار گیرد که به طور طبیعی یک عامل مهم در انتخاب صندوقهای برتر توسط سرمایهگذاران خواهد بود. در پایان یادآور میشود هفت بند فوق، در بردارنده نکاتی ساده و ابتدایی برای تصمیمگیری درخصوص نخستین سرمایهگذاری در صندوقهای مشترک است و میتوان براساس معیارهای پیچیدهتر و علمیتر نیز به مقایسه بررسی عملکرد صندوقهای سهام پرداخت که این مهم را به مطالب آتی پرسش و پاسخ موکول میکنیم.
-
22. تفاوتهای "شرکت سرمایهگذاری" و "صندوق سرمایهگذاری" در چه مواردی است؟فرق اساسی یک صندوق سرمایه گذاری با یک شرکت سرمایه گذاری، باز بودن سرمایه آن می باشد. به این معنا که در یک صندوق سرمایه گذاری، هر سرمایه گذار می تواند در چارچوب اساسنامه در هر زمانی به صندوق وارد یا از آن خارج شود؛ اما در یک شرکت سرمایه گذاری، ورود و خروج سرمایه صرفا در قالب افزایش یا کاهش سرمایه و با طی تشریفات مندرج در قانون تجارت صورت می پذیرد چون ورود و خروج سرمایه و سرمایه گذار در صندوقهای سرمایه گذاری یک عمل مجاز و تعریف شده است بنابراین دیگر نیازی به نقل و انتقال واحدهای سرمایه گذاری نمی باشد اما در شرکت های سرمایه گذاری در صورتیکه شخص سرمایه گذار قصد خروج از شرکت را داشته باشد باید واحد سرمایه گذاری خود را به شخص دیگری منتقل نماید و یا چنانچه شخصی بخواهد سهم خود را در شرکت افزایش دهد باید سهام مورد نظر خود را از سایر سهامداران خریداری نماید. در جدول زیر تفاوت های شرکت و صندوق سرمایه گذاری را مشاهده می کنید.
-
23. تفاوت هلدینگها و سرمایهگذاریها چیست؟معنا و مفهوم هلدینگ در دنیا تقریبا از 5 دهه گذشته آغاز و با ظهور صنایع در ایران نیز شکل گرفته است، در این نوشتار به تفاوت شرکتهای سرمایهگذاری و هلدینگها در ایران میپردازیم، زیرا از نظر نگارنده تفاوت و جایگاه این شرکتها در ذهن خوانندگان، به منظور تمیز دادن و پی بردن به اهداف شرکتها بسیار ضروری و مهم است و جای تامل دارد.معنا و مفهوم هلدینگ در دنیا تقریبا از 5 دهه گذشته آغاز و با ظهور صنایع در ایران نیز شکل گرفته است، در این نوشتار به تفاوت شرکتهای سرمایهگذاری و هلدینگها در ایران میپردازیم، زیرا از نظر نگارنده تفاوت و جایگاه این شرکتها در ذهن خوانندگان، به منظور تمیز دادن و پی بردن به اهداف شرکتها بسیار ضروری و مهم است و جای تامل دارد.شرکتها برای شروع فعالیت خود ابتدا اظهارنامه و اساسنامه را به اداره ثبت شرکتها تحویل و در آن ماموریت کاری و شرح فعالیت خود را با جملات مثل انجام هرگونه فعالیت بازرگانی و تجاری مجاز شروع میکنند بر اساس تحقیقات انجام یافته در ایران شرکتها در ثبت فعالیت و موضوع کاری خود، بین این دو گروه شرکتهای سرمایهگذاری و هلدینگها تفاوتی قید نمیشود و از همین نقطه تفاوت این شرکتها از منظر مردم به فراموشی سپره میشود و گاه به هر شرکتی هلدینگ یا شرکت سرمایهگذاری میگوییم.شرکت های سرمایه گذاریگروه اول به دو بخش شرکتهای سرمایهگذار یا شرکتهای سرمایهگذاری تقسیم میشوند، شرکتهای سرمایهگذار شرکتهای هستند که تولیدی یا خدماتی بوده و از بستر تولید و درآمد حاصل از عملیات اجرایی خود را با ایدههای مختلف و غیرتخصصی صرف خرید سهام سایر شرکتها کرده و حداقل انتظارشان داشتن سود مناسب است، به اینگونه از شرکتها سرمایهگذار میگوییم. این شرکتها علاوه بر داشتن تولید فقط از منظر جایگاه کسب سود بیشتر، پول و سرمایه خود را در سایر بنگاهها سرمایهگذاری میکنند، یعنی علاوه بر فعالیتهای اصلی خود از محل سود یا درآمدهای کسب شده فروش به این مهم میپردازند، اما در این دسته شرکتهایی هستند که تاسیس آنها با هدف سرمایهگذاری در شرکتها با حضور افراد متخصص بوده، افرادی که میدانند چگونه شرکتهای مختلف را آنالیز و تجزیه و تحلیل کرده، در چه زمان مناسبی اقدام به خرید اقدام کرده و به چه میزان از سهام شرکتهای مختلف دست یابند یا در چه موقع و زمان، سهام خریداری شده را برای کسب سود واگذار کنند، به این گونه از شرکتها، شرکتهای سرمایهگذاری میگویند، شرکتهایی که فعالیت اصلی خود را به شکل تخصصی معطوف به خرید و فروش سهام شرکتهای بورسی یا غیربورسی میکنند. در این شرکتها زمان صرف شده برای هر سهم میتواند چند ساعت یا چند ماه باشد، اما در بیشتر مواقع، اقتدار کاری این شرکتها بر اساس دیدگاه کوتاهمدت بر روی یک سهام است.اما، گروه دوم شرکتهای هلدینگ چگونهاند؟شاید عدهای از خوانندگان به این نکته مهم واقف باشند که در قانون تجارت اشارهای به این گونه از شرکتها نشده و یقینا خالی از لطف نیست که بدانیم کلمه هلدینگ از کجا به واژگان ما اضافه شده است. HOLDING کلمهای لاتین بوده و بعد از دهه 1970 معنای واقعی خود را بدست آورده و از آنجا شروع شد که در دهه 1960 تعدادی از شرکتهای آمریکایی موقعیتهای خوبی کسب کردند، ولی وضع مالی جمعی دیگر از آنها به شدت رو به زوال گذاشت. شرکت جنرال الکتریک در دهه 70 برای مقابله با رشد بیسود و مشکلات دیگری که ضمن برنامه ریزی با آن مواجه میشد، شیوهای را ابداع کرد. این شرکت 170 واحد خود را به 49 بخش ساماندهی کرد و این گروهها زیرنظر ده مدیر ارشد که خود به تنهایی پاسخگوی مدیرعامل بودند، فعالیت میکردند. در این زمان هلدینگ متولد شد SBUکه مخفف شده Business Unit Strategic است، براین اساس هر صنعت یا قلمرو راهبردی کسب و کار براساس ماهیت آن و میزان همبستگی با هم تحت پوشش یک مدیریت قرار میگیرند تا بتوانند با یکدیگر به همافزایی مناسب کاری دست یابند، منظور از قابل مدیریت بودن، میزان حق حاکمیت شرکت هلدینگ بر آن صنعت است که بیشتر براساس میزان سهام و مالکیت تعیین میشود، اما حاکمیت شرکتی را در بر دارد یا به زبان سادهتر، سهام اکثریت را در اختیار دارد .اما نحوه انجام مدیریت و نگرش حاکم بر هلدینگها به دو شکل سنتی ونوین قابل بررسی است. در دیدگاه قدیم، شرکتهای هلدینگ براساس دیدگاههای تجارتی عمل میکنند و شرکتهای زیرمجموعه را مستقل دیده و فقط شاخصهای مالی را ارزیابی میکنند و مدیریت و هدایت استراتژیک هر شرکت، بر عهده آن شرکت است، دفتر مرکزی هلدینگ، هیچ دخالتی را خواستار نبوده و معمولا پرتفوی سهام این شرکتها در صنایع متفاوتی است و دنبال هیچ هم افزایی بین سازمانها نیستند همچنین تمامی شرکتهای زیرمجموعه براساس احتیاجات هلدینگ قابل فروش هستند و شرکتها به عنوان یک کالا دیده میشوند.شرکتهای زیرمجموعه هلدینگ به دلایل یادشده برنامهریزی خود را بیشتر در چارچوب کوتاه مدت پیشنهاد کرده و پیاده میکنند و این باعث میشود که این شرکتها تداوم طولانی مدت نداشته باشند و حداکثر بهرهبرداری از آنها میشود. با توجه به دلایل یادشده، شرکتهای هلدینگ موفق جدید، شاخصهای قدیمی را که جوابگوی محیط رقابتی نبود، تغییر داده اند و خود را به مکملی از Holding و Corporation تبدیل کردهاند و دیدگاه جدید شرکتهای هلدینگ موفق دنیا به وجود آمده است. لغت Corporation به مجموعهای از شرکتها گفته میشود که تخصص خود را در یک صنعت متمرکز توسعه دهند و در چارچوب زنجیره بالادستی و پاییندستی آن صنایع سرمایهگذاری کنند؛ به عنوان مثال مجموعهای که متخصص و دارای شرکتهای با تخصص فولادی هستند، به عنوان یک شرکت Corporation شناخته میشوند. در هر صورت میتوان به این نکته اشاره کرد که در شرکتهای هلدینگ با فرهنگ مدیریتی نوین جهانی با تخصصی شدن در یک صنعت خاص و دخالت در استراتژی و کنترل و نظارت دقیق در مباحث مختلف شرکتهای زیرمجموعه خود، مبحث همافزایی را به منظور خلق سود و توسعه بازارهای خود مد نظر دارند و فعالیت اصلی خود را به عنوان هدایتکننده یا رهبر کلی تبیین میکنند که معمولا بسیار پرهزینه است. سرمایه اصلی این شرکتها توانایی افراد متخصص و مدیران کار آزموده و موفق است که سود سرشاری را نیز برای هلدینگ دربرخواهد داشت، اما واقعا نباید با توجه به وضعیت صنایع در ایران به این مهم توجه شود که شرکتهای سرمایهگذاری از سود بهتر و مطمئنتری برخوردارند، ولی شرکتهای هلدینگ که با عنایت به دانش روز جهانی معمولا روی یک صنعت متمرکزند، بابت کلیه آسیبها و معضلات تولیدی موجود آسیبپذیرترند. بنابراین در این خصوص هوشیاری هیات مدیرههای هلدینگها و مدیرعامل و مدیران اجرایی این شرکتها و سیاستهای استراتژیک ترسیمی یا کنترل و ترمیم مقطعی سیاستها میتواند از بروز بحرانهای جدی در شرکتها جلوگیری نماید.
-
24. "صندوقهای سرمایهگذاری" در جهان چقدر قدمت دارند؟صندوق سرمایه گذاری چیزی نیست جز مجموعه ای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار. در واقع می توان آن را به صورت شرکتی در نظر گرفت که با جمع آوری پول افراد مختلف منابعی گردآوری کرده و این منابع را در سبدی از اوراق بهادار مختلف سرمایه گذاری می کند؛ یکی از اصلی ترین راه های سرمایه گذاری غیرمستقیم، صندوق های سرمایه گذاری می باشند که طی ۲۰ سال گذشته تبدیل به یکی از محبوب ترین ابزارهای سرمایه گذاری در جهان شده اند، به طوری که با بالاتر رفتن آگاهی مردم نسبت این نوع سرمایه گذاری ها، تا پایان سال ۲۰۱۳ مجموع دارایی های تحت مدیریت آن ها به ۳۰۰۳۰ میلیارد دلار رسیده است، این رقم چیزی در حدود ۴۰% ارزش تولید ناخالص داخلی جهان (GDP) به شمار می رود.مردم آمریکا با سرمایه گذاری چیزی حدود ۱۸.۰۱۲ میلیارد دلار تا سال ۲۰۱۴ بیشترین میزان سرمایه گذاری در این نوع صندوق ها را داشتند، جالب است بدانید که در گذشته مردم آمریکا بیشتر در سپرده های بانکی سرمایه گذاری می کردند، اما رفته رفته با تغییر شرایط و رشد اقتصادی شان و آشنایی بیشتر با این صندوق ها به سمت این نوع سرمایه گذاری حرکت کردند، به طوری که در اواسط دهه ۱۹۹۰ داراییهای تحت مدیریت صندوق های سرمایه گذاری از سپرده های بانکی پیشی گرفت و تبدیل به یکی از مهمترین گزینه های سرمایه گذاری خصوصا جهت پس انداز بازنشستگی، پس انداز برای دوران تحصیل فرزندان و موارد ضروری در آینده و استفاده از مزایای مالیاتی شان و... شد.جالب است بدانید مردم آمریکا بیش از اینکه خودشان مستقیما سهام و اوراق قرضه خرید و فروش کنند پولشان را در اختیار این نوع صندوق ها، قرار می دهند (چیزی بیش از ۱.۵ برابر). به طوری که در طی سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۲ به طور متوسط سالیانه ۳۴۹ میلیارد دلار در این نوع صندوق ها سرمایه گذاری کردند و چیزی در حدود ۲۳۰ میلیارد دلار مستقیما در بازار سهام و اوراق قرضه سرمایه گذاری نمودند. صندوقهای سرمایه گذاری بر حسب ساختار، نوع اوراق بهادار و اهدافشان و سایر ویژگیها می¬توانند به انواع مختلفی تقسیم بندی شوند که امروزه به بیش از ۱۰۰ نوع صندوق سرمایه گذاری مختلف طبقه بندی می شوند. جدول زیر نشان دهنده یکی از طبقه بندی های اصلی بر اساس اهداف در این حوزه می باشد.انواع صندوقهای سرمایه گذاری مشترک بر حسب سیاست های سرمایه گذاری