قیمت طلا

قیمت یک قطعه طلا در ایران به متغیرهای زیادی چون قیمت یک گرم طلای 18 عیار، وزن طلا، اجرت ساخت، سود فروشنده و مالیات بر ارزش‌افزوده وابسته است. قیمت هر گرم طلای 18 عیار خود از مظنه بازار به دست می‌آید. منظور از مظنه بازار که به آن فی هم گفته می‌شود قیمت یک مثقال طلای 17 عیار (705) است و هر مثقال طلا معادل 608/4 گرم می‌باشد؛ بنابراین طبق رابطه زیر، مظنه بازار به قیمت یک گرم طلای 18 عیار (750) تبدیل می‌شود:

( 705 / ( 750 * ( مظنه / 4.608 ) ) ) = قیمت یک گرم طلای 18 عیار

به‌عنوان‌ مثال اگر در بازار طلا شنیدید که امروز مظنه 5.592.000 تومان است به‌راحتی می‌توانید قیمت هر گرم طلای 18 عیار را به شرح زیر محاسبه کنید:

( 705 / ( 750 * ( 5.592.000 / 4.608 ) ) ) = 1.291.000 تومان

می توانید قیمت طلای 18 عیار و سایر داده های مرتبط به آن را از پروفایل طلای 18 عیار مشاهده بفرمایید.

اغلب مشاهده کرده اید که مصنوعات طلا پس از مدتی استفاده، به واحد های طلافروشی فروخته می شوند تا دارنده اقدام به خرید مصنوعات جدیدتر و طرح های بروز نماید. این مصنوعات مرجوع شده به طلافروشی ها همراه با تکه ها و قطعات باقیمانده از شمش های طلا که در هنگام ساخت برخی مصنوعات باقی مانده اند مجددا ذوب می شوند و پس از تلفیق با آلیازها و سایر فلزات و رسیدن به عیار استاندارد، مجددا وارد چرخه تولید طلا می گردند به طلایی که به این شکل حاصل می شود آبشده می گویند.

انگ و شماره پاکت ری‌گیری
برای اینکه از عیار طلای آب شده و درستی محاسبۀ تبدیل عیار مطمئن شوند، قطعه کوچکی از آن را (کمتر از نیم گرم) با قیچی دسته‌بلندی می‌بُرند و به «ری‌گیری» می‌دهند تا روی قطعه آزمایش‌هایی انجام دهد و عیار را اعلام کند. ری‌گیری، این قطعه را در پاکتی می‌گذارد و رسید را از آن پاکت جدا می‌کند و به شما تحویل می‌دهد. همچنین شماره‌ رسیدی که روی پاکت و قبض ری‌گیری ثبت شده را بر روی آبشده درج می‌کند و انگ می‌زند. اگر از شما خواستند «انگ آبشده را بخوان» باید همان شماره‌ای که روی آبشده درج شده را بخوانید؛ علاوه بر انگ، نام ری‌گیری نیز روی آبشده کوبیده می‌شود.

مظنه طلا یا مثقال طلا هر دو مترادف یکدیگر و برابر با 4/6083 گرم طلای 17 عیار (705) می باشد. مثقال از واحد های رایج اندازه گیری جرم در کشورهای اسلامی بوده است و بر 3 نوع است: مثقال شرعی، مثقال صیرفی و مثقال معمولی. هر مثقال شرعی برابر ۳٫۴۵۶ گرم ، هر مثقال صیرفی برابر ۴٫۶۰۸ گرم و هر مثقال معمولی نیز برابر با ۴٫۶۸۷۵ گرم می باشند. در محاسبات طلا، نوع دوم یا همان مثقال صیرفی مبنا قرار داده می شود.

مظنه بازار خود از قیمت اونس جهانی و قیمت دلار آزاد و از طریق فرمول زیر قابل محاسبه می باشد :

مظنه یا مثقال = 9.5742 / ( قیمت هر اونس در بازار جهانی * قیمت دلار آزاد )

عدد 9/5742 از تبدیل عیار 24 در بازار جهانی به عیار 17 مظنه و همچنین تبدیل اونس به مثقال حاصل‌شده است. لذا فرض کنیم که امروز قیمت دلار 28000 تومان و هر اونس هم 1897 دلار می باشد لذا بر این اساس مظنه یا مثقال عبارت خواهد بود از :

5,547,826 = 9.5742 / ( 1897 * 28000 )

این عدد به معنی قیمت یک مثقال طلای 17 عیار (705) است.

می توانید قیمت مثقال طلا و سایر داده های مرتبط به آن را از پروفایل مثقال طلا مشاهده بفرمایید.

در عموم مواقع قیمت تئوریک مثقال یعنی قیمتی که با استفاده از فرمول محاسبه می شود با قیمتی که در بازار داد و ستد می گردد متفاوت است که این تفاوت ماحصل انتظارات معامله گران، پیش بینی فعالان بازار از آینده طلا و بسیاری از عوامل دیگر است. این مابه التفاوت قیمت تئوریک مثقال با قیمت در حال معامله آن را حباب مثقال یا حباب آبشده می نامند. مقصود از "مثقال / بدون حباب" همان قیمت تئوریک مثقال بدون لحاظ شدن حباب مورد اشاره است که با استفاده از فرمول زیر حاصل می شود: 

مظنه یا مثقال = 9.5742  / ( قیمت هر اونس در بازار جهانی * قیمت دلار آزاد )

طلا یا زَر با نشان شیمیایی Au نام عنصری نرم و شکل‌پذیر و به رنگ زرد روشن و براق است که در مجاورت هوا و آب زنگ نمی‌زند و تیره نمی‌شود. از نظر شیمیایی، طلا فلزی واسطه است که در گروه ۱۱ جدول تناوبی جای دارد و یکی از کم واکنش‌ترین عنصرهای جامد در شرایط استاندارد است.

این فلز را می‌توان به‌صورت خالص در طبیعت به‌شکل دانه‌ای یا تکه‌ای در میان سنگ‌ها، رگه‌ها و آبرفت‌ها پیدا کرد. طلا همچنین به‌صورت محلول جامد با دیگر عنصرها مانند نقره (الکتروم)، به‌شکل یک آلیاژ با فلزاتی چون مس و پالادیم و حتی به‌صورت ادخال و گیر افتاده در میان موادی نظیر پیریت قابل مشاهده است. طلا در موارد غیرمعمول، به‌صورت ترکیب شده با عناصری مانند تلوریوم نیز مشاهده شده‌است.

نماد شیمیایی این عنصر، Au از نام لاتین آن aurum به معنی «درخشش سپیده دم» گرفته شده‌است.

ارزش طلا به دلیل کمیابی آن، کاربرد پذیری آسان، تصفیه راحت، مقاومت در مقابل زنگ زدن و خوردگی، رنگ متمایز، واکنش‌ناپذیری با دیگر عناصر است؛ ویژگی‌هایی که در کمتر فلز دیگری دیده می‌شود. همچنین این فلز این قابلیت را دارد که تا حد رشته‌های بسیار کوچکی درآید که این خاصیت در ساخت جواهرات کاربرد بسیار مهمی دارد. طلا از آغاز تاریخ مکتوب بشر همواره فلزی گران‌بها و محبوب بوده‌است که برای ضرب سکه، ساخت جواهرات و کاربردهای هنری استفاده می‌شده‌است. در گذشته سیاست مالی بسیاری از کشورها بر پایه استاندارد طلا استوار بود یعنی پول هر کشوری معادل مقدار مشخصی از طلا بود. استاندارد طلا از آغاز جنگ جهانی اول در بیشتر کشورهای اروپایی و پس از آن به تدریج در کشورهای دیگر کنار گذاشته شد و سیاست پول بی‌پشتوانه جایگزین آن شد.

طلا علاوه بر کاربرد سرمایه‌ای و استفاده در جواهرات کاربردهای گوناگون دیگری از جمله: دندان‌پزشکی، تولید شیشه‌های رنگی و صنایع الکترونیک دارد و با توجه به رسانایی الکتریکی بالا در سیم‌کشی الکتریکی کاربرد دارد.

بر اساس برآوردها در طول تاریخ بشر تا سال ۲۰۱۲ در مجموع ۱۷۴ هزار تُن طلا استخراج شده‌است.[۵] معادل ۵٫۶ میلیارد اونس تروا و از نظر حجمی معادل ۹۰۱۵ مترمکعب که بر اساس برآوردها ۵۰٪ آن به صورت جواهرات، ۴۰٪ به صورت شمش‌ها و سکه‌های سرمایه‌گذاری در ذخایر طلای رسمی بانک‌های مرکزی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سرمایه‌های شخصی و حدود ۱۰٪ در بخش صنعت نگهداری می‌شود.

تولید جهانی طلا در سال ۲۰۱۱ حدود ۲۷۰۰ تن بود که نسبت به ۲۲۶۰ تن در سال ۲۰۰۸ افزایش داشته‌است. از دهه ۱۸۸۰ تاکنون بخش بزرگی از تولید طلای دنیا در آفریقای جنوبی انجام شده‌است. در حدود نیمی از کل طلایی که تاکنون استخراج شده از آفریقای جنوبی آمده‌است و از سال ۱۹۰۵ تا ۲۰۰۷ به‌طور پیوسته همیشه این کشور در صدر فهرست تولید طلا قرار داشت. در سال ۱۹۷۰ این کشور ۱۴۸۰ تن طلا معادل ۷۹٪ کل تولید جهانی طلا را به خود اختصاص بود. سهم آفریقای جنوبی در تولید طلا در سال‌های اخیر به شدت کاهش یافته‌است. چین تا سال ۲۰۱۷ با تولید سالانه ۴۴۰ تن طلا، با اختلاف زیاد، بزرگ‌ترین تولیدکننده طلا در جهان است.

هند بزرگ‌ترین واردکننده طلا در دهه‌های اخیر بوده‌است که به دلیل تقاضای بالای جواهرات طلا در این کشور است. برآورد می‌شود که ۱۸ هزار تن طلا در خانه‌های هندی‌ها نگهداری می‌شود. هرچند در سال ۲۰۱۳ تقاضای طلا در چین از هند پیشی گرفت. واحد اندازه‌گیری طلا در بازار جهانی اونس تروا معادل ۳۱٫۱ گرم است. قیمت طلا در ژوئیه ۲۰۲۰ معادل ۱۸۰۰ دلار برای هر اونس بوده که معادل حدود ۵۸ هزار دلار برای هر کیلوگرم است.

طلا در برابر بیشتر اسیدها پایدار است اما در تیزاب سلطانی (نیترو-هیدروکلریک اسید) حل می‌شود دلیل برگزیدن نام «تیزاب سلطانی» برای توانایی حل کردن طلا است. افزون بر این طلا در محلول‌های آلکالینی سیانور که در معدن کاری کاربرد دارد، و در جیوه با ساخت آلیاژ ملغمه هم حل می‌شود. نیتریک اسید که توان حل کردن نقره و فلزهای پایه را دارد در برابر طلا ناتوان است. این ویژگی نیتریک اسید در آزمون اسید برای شناسایی و تأیید طلا به کار می‌آید.

طلا معمولاً به صورت آلیاژ همراه با فلزات دیگر استفاده می‌شود. مس رایج‌ترین فلز برای ساخت آلیاژ طلاست و گاهی از فلزات دیگری مثل نقره، نیکل، و پالادیوم هم استفاده می‌شود. درصد طلای موجود در هر جسم فلزی، عیار طلا نامیده می‌شود که معمولاً از واحد ۲۴ یا واحد ۱۰۰۰ بیان می‌شود؛ مثلاً طلای ۱۸ عیار (۷۵۰) حاوی ۷۵ درصد طلاست و طلای ۹۰۰ شامل ۹۰ درصد طلاست.

قیمت یک قطعه طلا در ایران به متغیرهای زیادی چون قیمت یک گرم طلای 18 عیار، وزن طلا، اجرت ساخت، سود فروشنده و مالیات بر ارزش‌افزوده وابسته است. قیمت هر گرم طلای 18 عیار خود از مظنه بازار به دست می‌آید. منظور از مظنه بازار که به آن فی هم گفته می‌شود قیمت یک مثقال طلای 17 عیار (705) است و هر مثقال طلا معادل 608/4 گرم می‌باشد؛ بنابراین طبق رابطه زیر، مظنه بازار به قیمت یک گرم طلای 18 عیار (750) تبدیل می‌شود :

( 705 / ( 750 * ( مظنه / 4.608 ) ) ) = قیمت یک گرم طلای 18 عیار

به‌عنوان‌ مثال اگر در بازار طلا شنیدید که امروز مظنه 5.592.000 تومان است به‌راحتی می‌توانید قیمت هر گرم طلای 18عیار را به شرح زیر محاسبه کنید:

( 705 / ( 750 * ( 5.592.000 / 4.608 ) ) ) = 1.291.000 تومان

سود فروشنده بین 5 تا 10 درصد جمع قیمت هر گرم طلا و اجرت ساخت می‌باشد. اغلب فروشندگان از نرخ 7 درصد در محاسبات استفاده می‌کنند. این درصد جای چانه‌زنی بسیار دارد و می‌توان آن را به 5 درصد نیز کاهش داد. مالیات بر ارزش‌افزوده نیز در کشور ما 9 درصد است که بر جمع مبالغ فوق لحاظ می‌شود. با این اوصاف قیمت یک قطعه طلااز رابطه زیر تبعیت می‌کند:

اعمال مالیات بر ارزش افزوده 9% + ( اعمال سود فروشنده % + ( وزن قطعه * ( اجرت ساخت + قیمت یک گرم طلای 18 عیار ) ) ) = قیمت یک قطعه طلا

به‌عنوان‌مثال فرض کنید شما قصد خرید یک جفت گوشواره ساده به وزن 11 گرم و 300 سوت رادارید. بر روی وایت برد فروشنده هر گرم طلای 18 عیار به مبلغ 104430 تومان درج‌شده است. با چانه‌زنی فروشنده را راضی به لحاظ کردن سود 6 درصدی می‌کنید. در این حالت مبلغ قابل پرداخت شما برای خرید این قطعه طلا به شرح زیر محاسبه می‌گردد:

1428720 تومان = 9 % + ( 6 % + ( 11.300 * ( 104430 + 5000 ) ) ) = قیمت یک جفت گوشواره

فعالیت و سرمایه گذاری در بازارهای مالی اقدامی بسیار تخصصی و با درجه ریسک بسیار بالا می باشد علاوه بر این، فعالیت در چنین بازارهایی نیازمند تحصیلات آکادمیک و تخصصی گسترده و همچنین تجربه فراوان است لذا موکدا اعلام می شود که برای فعالیت در این بازارها باید ابتدا تخصص و تجربه لازم را در این زمینه کسب کنید و بعد برای دوره ای 3 لغایت 6 ماهه، در مدل دمو یا صوری این بازارها فعالیت کرده و توانایی های خود را بسنجید و اگر همه این مراحل را با موفقیت پشت سر گذاشتید بصورت پلکانی و با مقادیر جزیی شروع به سرمایه گذاری یا معامله نمایید تا به تدریج به یک سرمایه گذار یا معامله گر موفق بدل شوید.

بازارهای نقدی به بازارهای مالی عمومی گفته می‌شود که تحویل کالاهای معاملاتی در آن به‌صورت فوری بوده و مدت‌دار نیست. در عمل تحویل فوری به معنای دو روز کاری بابت انجام عملیات تسویه و پایاپای است. دو بازار نقدی مهم جهان، بورس طلای هنگ‌کنگ و بورس طلای شانگهای می‌باشد. بورس نقدی (NCDEX) هند نیز بازاری است که نسبت به سایر بورس‌ها جدیدتر است و در این بخش مختصراً به آن نیز می‌پردازیم.

بورس طلای هنگ‌کنگ (CGSE)

-بورس طلای شانگهای (SGE)

-بورس نقدی NCDEX هند

صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک هستند که واحدهای آن در بورس اوراق بهادار قابل معامله می‌باشد. این صندوق‌ها از بسیاری جهات به سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک شبیه‌اند؛ با این تفاوت که میزان نقد شوندگی آن‌ها بیشتر، کارایی بالاتر و فرایند سرمایه‌گذاری در آن‌ها ساده‌تر است.

در ETF ها نیز مانند سایر صندوق‌ها حق‌الزحمه مدیر توسط سهامداران صندوق پرداخت می‌شود و در زمان معامله واحدهای صندوق، کارگزاری از معامله گران کارمزد مطالبه می‌کند. گرچه سرمایه‌گذاری در ETF ها خالی از ریسک نیست ولی درعین‌حال مسیری کم‌هزینه جهت استفاده از مهارت‌های مدیران حرفه‌ای بازار تلقی می‌شود.

سه ویژگی اصلی که ETF های طلا را ابزاری مناسب جهت سرمایه‌گذاری معرفی کرده است عبارت‌اند از:

الف) هزینه‌های حق‌الزحمه پایین به میزان حدوداً 25/0 درصد: علت پایین بودن این هزینه‌ها این است که مدیران ETF های طلا عموماً به دنبال پیشی گرفتن از بازده بازار اصلی طلا نبوده و کسب همان میزان بازده برایشان در اولویت قرار دارد. به این نوع مدیریت صندوق یا سبد، منفعلانه اطلاق می‌شود. در مقابل حق‌الزحمه‌های مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های پوششی به دلیل اینکه از روش‌های مدیریت فعال استفاده می‌برند، در حدود 5% می‌باشد.

ب) مسائل مالیاتی: ETF های طلا به شکلی طراحی‌شده‌اند که از منظر مسائل مالیاتی مانند سهام رفتار می‌کنند. بدین معنا که مانند سهام، درزمانی که واحدهای ETF طلا به فروش می‌رسند مشمول مالیات خواهند بود نه زمانی که این واحدها و یا سهام با رشد قیمت و ارزش مواجه می‌شوند. به‌عنوان‌مثال اگر جمع دارایی‌های یک ETF طلا در ابتدای سال یک‌میلیون دلار و در پایان همان سال ارزش آن به یک‌میلیون و دویست هزار دلار برسد سهامداران این ETF مشمول مالیات نبوده و تنها زمانی مشمول مالیات هستند که سهم خود را واگذار نمایند.

ج) نقد شوندگی: در برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در زمان ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری، از فرد کارمزدی مطالبه می‌گردد که این امر موجب می‌شود بخشی از سود سرمایه‌گذاری وی کاهش یابد. این موضوع زمانی حادتر می‌شود که سرمایه‌گذار بخواهد خیلی سریع از سرمایه‌گذاری خود خارج‌شده و پول خود را نقد کند. این مشکل در ETF ها وجود ندارد، چراکه در این‌گونه صندوق‌ها، ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری موضوعیت نداشته و اگر شخص تصمیم خروج از آن را داشته باشد کافی است در بورس، سهام خود را به فروش برساند.

قراردادهای آتی بعد از شمش، نقدشونده ترین ابزار سرمایه گذاری در طلاست و به طور کلی به قراردادی بین یک خریدار و یک فروشنده گفته می شود که در آن طرفین توافق می کنند در آینده، مقدار مشخصی طلا را با قیمتی معین معامله نمایند. این قرارداد که از جمله ابزارهای مشتقه است در بازارهای مالی بسیار پرکاربرد و رایج می باشد. در یک بازار صعودی با خرید یک قرارداد آتی معامله ای سودمند خواهیم داشت. به عنوان مثال فرض کنید امروز یک قرارداد آتی به مبلغ 1200 دلار به ازای هر اونس در دسترس است و پیش بینی می شود قیمت ها در سه ماه آتی تا سطح 1350 دلار بالا برود. اگر یک سرمایه گذار این قرارداد را خریداری نماید به ازای هر اونس 150 دلار سود کسب می نماید یعنی یک بازده 12 درصدی روی یک قرارداد. نکته مهم در این خصوص این است که در قراردادهای آتی لازم نیست کل مبلغ قرارداد را در ابتدای دوره قرارداد پرداخت نمود بلکه پرداخت ودیعه اولیه کفایت می کند. میزان ودیعه اولیه قرارداد آتی بسته به کارگزار و بورس مربوطه با هم تفاوت دارد اما اغلب این مبلغ بین 4 تا 6 درصد ارزش قرارداد آتی تغییر می کند.

به طور کلی قراردادهای آتی طلا در قیاس با سایر ابزارهای سرمایه گذاری از چند مزیت برخوردار است. اولین و مهم ترین مزیت آن شفافیت است؛ چرا که طرف دیگر معامله بورس است و نه یک شرکت کارگزاری و این موضوع کمک شایانی به شفافیت قیمت گذاری می کند و این اطمینان و اعتماد را به سرمایه گذاران می دهد که طرف دیگر معامله آن ها، اطلاعات و کنترل بیشتری نسبت به قرارداد ندارد. از طرف دیگر شفافیت در این معاملات باعث می شود سرمایه گذاران به جزئیات سفارش ها و اطلاعات مربوط به حجم معاملات دسترسی داشته باشند. اطلاعاتی که در مورد سایر ابزارهای سرمایه گذاری چندان فراهم نمی باشد. مزیت دیگر قراردادهای آتی، نقدشوندگی بسیار بالای آن است. در مورد نقدشوندگی این قراردادها کافیست بدانیم حجم روزانه معاملات بر روی سهام بزرگ ترین ETF طلای جهان تنها کسری از ارزش معاملات روزانه قراردادهای آتی طلاست. در حال حاضر تقریباً 7 برابر ارزش طلایی که روزانه بر روی ETF های طلا معامله می شود به صورت قراردادهای آتی در بورس شیکاگو خرید و فروش می شود.

در گزارش مربوط به ذخایر طلای کشورهای جهان که توسط هیئت جهانی طلا و در آوریل 2016 منتشر گردید نام ایران جزء 50 کشور نخست این جدول مشاهده نمی‌شود. رتبه پنجاهم این رده‌بندی به کشور بلغارستان با 2/40 تن ذخیره طلا اختصاص دارد. البته منظور از ذخیره، میزان طلایی است که در مالکیت نهادهای رسمی یک کشور چون بانک‌های مرکزی می‌باشد و ذخایر معدنی بالقوه را شامل نمی‌شود.

طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت 12 معدن طلا در کشور وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها معدن زر شوران در 35 کیلومتری تکاب، معدن آق دره در 30 کیلومتری تکاب و معدن موته در 50 کیلومتری گلپایگان هستند. سنگ‌های معدنی این معادن بین 5/1 تا 2 گرم در تن طلای خالص داشته و میزان ذخایر کشف‌شده قطعی در کشور بالغ‌بر 300 تن است. هم‌اکنون در ایران سالانه 5/2 تن طلا استخراج می‌شود که با سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آتی این رقم به 5 تن برسد.
باوجوداینکه صنعت طلا و جواهر ایران از پیشینه چندین هزارساله برخوردار است اما در تولید طلا و جواهر، سهم کشور حداکثر به یک درصد جهان می‌رسد و جایگاهی در میان دیگر کشورهای جهان ندارد. این درحالی‌که است که از منظر تقاضا، ایران با 9/70 تن مصرف در سال 2015 پس از ترکیه با 1/72 تن و بالاتر از ویتنام با 4/63 تن مصرف در جایگاه هشتم جهان قرار دارد. عمده مصرف طلای کشور در صنعت جواهرسازی است. ایرانیان نیز مانند بسیاری از کشورها در مراسم عقد و عروسی زوجین به خرید طلا اقدام می‌کنند و خرید حلقه‌ها و سرویس‌های طلا، رسمی رایج در کلیه اقوام ایرانی است. طلا حتی در تعیین مهریه نیز نقش مهمی دارد و اغلب مهریه دوشیزگان بر پایه سکه طلا تعیین می‌شود.

عیار مرسوم جواهرات طلا در ایران 18 است به‌جز طلای یزد که عیار آن 20 می‌باشد. بااینکه طلای زرد بین مردم کشورمان از محبوبیت زیادی برخوردار است اما در سال‌های اخیر و اغلب در قشر جوان، طلای سفید نیز مشتریان بسیاری به خود می‌بیند. تولید طلاهای رنگی در ایران به دلیل برخی ضعف‌های تکنولوژی چندان اجرایی نشده و به همین جهت‌بخش عمده‌ای از طلاهای رنگی موجود در بازار وارداتی است.

طلای 24 عیار به معنای طلای خالص می باشد یعنی یک قطعه از طلای 24 عیار، از بالاترین خلوص ممکن فلز طلا تشکیل شده است. نکته مهم این است که از طلای 24 عیار به دلیل انعطاف و شکل پذیری بیش از حد، نمی توان در ساخت فلزات و مصنوعات گران بها استفاده کرد لذا برای  این منظور طلا را با نسبت های مشخص با سایر آلیاژها و فلزات ترکیب می کنند تا از نتیجه حاصله، طلای قابل استفاده در صنعت طلا و جواهر سازی حاصل شود. به عنوان مثال اگر به میزان یک چهارم از حجم طلای خالص با آلیاژهای دیگر ترکیب شود نتیجه حاصله طلای 18 عیار خواهد بود که از آن برای ساخت انواع مصنوعات اعم از دستبند، گردن بند، گوشواره، انگشتر، حلقه و .... استفاده می شود.

می توانید قیمت طلای 24 عیار و سایر داده های مرتبط به آن را از پروفایل طلای 24 عیار مشاهده بفرمایید 

مظنه طلا یا مثقال طلا هر دو مترادف یکدیگر و برابر با 4/6083 گرم طلای 17 عیار (705) می باشد. مثقال از واحد های رایج اندازه گیری جرم در کشورهای اسلامی بوده است و بر 3 نوع است: مثقال شرعی، مثقال صیرفی و مثقال معمولی. هر مثقال شرعی برابر ۳٫۴۵۶ گرم ، هر مثقال صیرفی برابر ۴٫۶۰۸ گرم و هر مثقال معمولی نیز برابر با ۴٫۶۸۷۵ گرم می باشند. در محاسبات طلا، نوع دوم یا همان مثقال صیرفی مبنا قرار داده می شود.

مظنه بازار خود از قیمت اونس جهانی و قیمت دلار آزاد و از طریق فرمول زیر قابل محاسبه می باشد :

مظنه یا مثقال = 9.5742  / ( قیمت هر اونس در بازار جهانی * قیمت دلار آزاد )

عدد 9/5742 از تبدیل عیار 24 در بازار جهانی به عیار 17 مظنه و همچنین تبدیل اونس به مثقال حاصل‌شده است. لذا فرض کنیم که امروز قیمت دلار 28000 تومان و هر اونس هم 1897 دلار می باشد لذا بر این اساس مظنه یا مثقال عبارت خواهد بود از :

5,547,826 = 9.5742 / ( 1897 * 28000 )

این عدد به معنی قیمت یک مثقال طلای 17 عیار (705) است.

هر انس برابر با 31.1035 گرم از فلزات گران بها محسوب می شود. در استاندارد اوزان، هر انس برابر با 28.349 گرم می باشد اما واحد دیگری برای اوزان فلزات گران بها نظیر طلا، نقره و پلاتین از قدیم رایج بوده که انس تروی نامیده می شود و برابر 31.1034768 گرم است و محاسبات طلا و سایر فلزات گران بها نیز بر پایه همین انس تروی صورت می گیرد لذا یک انس طلا یعنی 31.1035 گرم طلای 1000 یا 24 عیار.

اونس (مخفف: oz) از واحدهای جرم است. Oz سرواژهٔ «ounce» است. واحد «اونس» در دستگاه‌های گوناگون، همچون یکاهای انگلیسی، یکاهای سلطنتی و دستگاه یکاهای معمول ایالات متحدهٔ آمریکا کاربرد داشته‌است و در هر یک از این دستگاه‌ها وزن متفاوتی دارد.

«اونسِ» معمولی در سیستم بین‌المللیِ اوزان برابر با یک‌شانزدهم پوند یا ۴۰۰ ارزن است که در دستگاه متریک برابر با ۲۸٫۳۴۹۵۲۳۱۲۵ گرم می‌شود. این واحد در ایالات متحدهٔ آمریکا بسیار متداول است. در بریتانیا استفادهٔ رسمی از آن در سال ۲۰۰۰ به پایان رسید، اما هنوز هم در این کشور به‌طور غیررسمی استفاده می‌شود.

همچنین، برای اندازه‌گیری وزن فلزات گران‌بها، یعنی طلا، نقره، پلاتین، رودیم و پالادیم از اونس بین‌المللی تروا استفاده می‌شود که معادل ۳۱٫۱۰۳۴۷۶۸ گرم است. این اونس فقط برای اندازه‌گیری فلزات گران‌بها کاربرد دارد و وزن شمش‌ها و سکه‌های طلا و دیگر فلزات گران‌بها و نیز قیمت آن‌ها معمولاً با اونس تروا بیان می‌شود. اصطلاح «یک اونس طلا» به‌معنی طلایی یک‌تکه یا ساچمه با وزن یک اونس تروا و با خلوص ۹۹٫۹۹٪ (۲۴ عیار) است.

در عموم مواقع قیمت تئوریک آبشده یعنی قیمتی که با استفاده از فرمول محاسبه می شود با قیمتی که در بازار داد و ستد می گردد متفاوت است که این تفاوت ماحصل انتظارات معامله گران، پیش بینی فعالان بازار از آینده طلا و بسیاری از عوامل دیگر است. این مابه التفاوت قیمت تئوریک آبشده با قیمت در حال معامله فعلی آن را حباب آبشده می نامند. حباب آبشده با استفاده از فرمول زیر قابل محاسبه می باشد: 

حباب آبشده = قیمت آبشده در بازار  - ( 9.5742  / ( قیمت هر اونس در بازار جهانی * قیمت دلار آزاد ) )

به‌طورکلی پنج عامل بنیادی مهم اقتصادی که قیمت طلا را تحت تأثیر قرار می‌دهند به شرح زیر است:

1) بحران‌ها و ریسک‌های جهانی
بارها این موضوع بیان گردید که درزمانی که سرمایه‌گذاران به دلیل بحران‌های جهانی وحشت‌زده هستند طلا به خاطر نقش خود به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری امن، وظیفه خود را به‌خوبی به انجام می‌رساند. به بیانی دیگر در دورانی که از اعتماد عمومی به بازارهای مالی – به دلیل عدم وجود ثبات سیاسی- کاسته شده قیمت جهانی طلا تمایل به رشد پیدا می‌کند. به‌عنوان‌مثال قیمت طلا پس از تشنج روابط بین روسیه و اوکراین ظرف چند روز 4 درصد افزایش یافت چراکه سرمایه‌گذاران به ثبات ژئوپولوتیک منطقه‌ای و جهانی نامطمئن بودند. مثال دیگر، تشنج بین کره شمالی و کره جنوبی در 23 نوامبر 2010 است. داستان بدین گونه است که نیروهای کره شمالی به یک جزیره متعلق به کره جنوبی حمله کرده و چهار نفر را به قتل می‌رساندند. این خبر که احتمال وقوع جنگ را در ذهن‌ها بالابرده بود باعث شد قیمت طلا به‌وضوح افزایش یابد.
در موضوع بحران‌های جهانی این نکته حائز اهمیت است که طرف‌های درگیر تنش‌های سیاسی، چه سهمی در سیاست و اقتصاد جهان را دارا می‌باشند. به کلام دیگر صرف وقوع یک جنگ یا یک تشنج برای پیش‌بینی قیمت طلا کافی نیست بلکه طرف‌های تأثیرگذار و تأثیرپذیر در آن نزاع بسیار مهم است. وقوع جنگ بین دو کشور ساحل‌عاج و لیبریا شاید اثر چندانی بر قیمت طلا نداشته باشد اما تنش‌هایی که حداقل یک‌طرف آن کشورهای ایالات‌متحده، اتحادیه اروپا، چین، ژاپن و حتی هند را درگیر می‌کند از اهمیت به سزایی برخوردار خواهد بود.

2) تورم
از طلا به‌عنوان مانعی در برابر تورم یاد می‌شود. بدین معنا که وقتی سطح عمومی قیمت‌ها بالا می‌رود، سرمایه‌گذاران می‌توانند پول‌های خود را در بازار طلا ذخیره کنند. نکته حائز اهمیت این است که اگر تورم با رشد اقتصادی همراه باشد این تورم کمتر به ترس سرمایه‌گذاران از کاهش ارزش پولشان منجر خواهد شد و در این حالت قیمت طلا به‌صورت یکنواخت و بدون روند باقی می‌ماند؛ چراکه بازده بالاتر سهام، اوراق قرضه و کالاهای معاملاتی، سرمایه‌ها را به سمت خود جلب کرده و تقاضای جدیدی برای بازار طلا ایجاد نمی‌گردد. نتیجتاً موضوع ترس و ابهام سرمایه‌گذاران از آینده اقتصاد در بحث تورم نیز صدق می‌کند. در اواخر دهه 1970 و اوایل 1980 ایالات‌متحده با نرخ تورم بالا روبه‌رو گردید که این تورم با رشد اقتصادی همراه نبود؛ بنابراین قیمت طلا در مقابل دلار بسیار تقویت شد. اگر قیمت طلا در آن دوران را بر مبنای نرخ تورم تعدیل کنیم آن قیمت، بالاترین قیمت تاریخ معاملات طلا خواهد بود.
این موضوع نشان می‌دهد که تا چه حد ترس سرمایه‌گذاران از تورم طولانی می‌تواند قیمت طلا را متأثر کند.
از مهم‌ترین نرخ‌های تورم که در آمریکا، اروپا، چین و انگلستان تعریف‌شده و به‌تناوب به اطلاع عموم می‌رسد می‌توان به شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) اشاره کرد. این شاخص تغییر سطح عمومی قیمت کالا و خدمات از دیدگاه مصرف‌کنندگان را نشان می‌دهد. در آمریکا CPI به‌صورت ماهانه محاسبه و 16 روز پس از پایان هرماه اعلام می‌گردد. البته در این کشور شاخص دیگری به‌عنوان CPI مرکزی نیز وجود دارد که اقلامی چون هزینه‌های خوراک و انرژی را در محاسبات مستثنا می‌کند. این شاخص نیز با همان زمان‌بندی افشا می‌گردد و در انگلستان این شاخص به‌صورت سالانه و به‌صورت نقطه‌به‌نقطه محاسبه و 16 روز پس از پایان هرماه اعلام می‌گردد و در منطقه یورو نیز شاخص CPI در آخرین روز هرماه برآورد و اعلام می‌شود. این شاخص در کشور چین نیز به‌صورت سالانه تخمین و 10 روز پس از پایان هرماه به اطلاع عموم می‌رسد.
نکته بااهمیت که بارها بر آن تأکید شد، این است که تورمی که باعث رشد قیمت طلا می‌شود که اولاً با رشد اقتصادی معقولی متناسب و مرتبط نبوده و ثانیاً میزان آن یا دوره تحمل آن به‌قدری زیاد باشد که برای سرمایه‌گذاران فعال در سایر بازارهای موازی ازجمله سهام و اوراق قرضه ایجاد نگرانی کند. در غیر این صورت طلا سرمایه‌گذاری جذابی برای سرمایه‌گذاران نخواهد بود.

3) نوسانات دلار
ارزش یک ارز در مقابل ارز دیگر از سیستم عرضه و تقاضا پیروی می‌کند. به‌عبارت‌دیگر هرگاه تقاضای دلار در مقایسه با میزان عرضه آن فراتر رود ارزش برابری دلار در مقابل ارزهای دیگر با رشد مواجه خواهد شد. حال سؤال این است که چه زمانی تقاضای یک ارز مانند دلار افزایش خواهد یافت؟ از نگاه اقتصاد بین‌الملل، هرگاه تولید ناخالص داخلی (GDP) آمریکا با افزایش روبرو شود این افزایش ازیک‌طرف به صادرات بیشتر کالا و خدمات تولیدی آن کشور به کشورهای دیگر منتج و از سوی دیگر در داخل کشور موجب افزایش سطح اشتغال و درآمد اشخاص می‌گردد. افزایش صادرات آمریکا و درنتیجه واردات کشورهای طرف معامله، باعث می‌شود که این کشورها جهت تسویه‌حساب بابت کالاها و یا خدمات وارداتی از آمریکا به تهیه و تحصیل دلار روی بیاورند. به‌این‌ترتیب تقاضای خارجی دلار افزایش می‌یابد که این اتفاق موجب تقویت دلار نسبت به ارزهای دیگر می‌گردد.
اینکه افزایش دلار چه اثری بر قیمت طلا خواهد داشت به دو ویژگی مهم طلا بازمی‌گردد؛ ویژگی شبه پول بودن طلا و ویژگی حفظ ارزش پول. با افزایش ارزش دلار در مقابل سایر ارزها بسیاری از سرمایه‌گذاران ممکن است پیش‌بینی کنند که چرخ‌های اقتصاد آمریکا همچنان در گردش خواهد بود و ریسک‌های مالی و اقتصادی در سطح پایینی قرار خواهد داشت. این گروه از دارندگان طلا احتمالاً به فروش طلای خود اقدام کرده تا در عوض سرمایه خود را به دلار تبدیل کنند. از سوی دیگر بانک‌های مرکزی که در پرتفوی خود ترکیبی از دلار و طلا را نگهداری می‌کنند با افزایش ارزش دلار، اگر به دلیل برخی ملاحظات و محدودیت‌ها مجاز به فروش طلا نباشند به‌احتمال قریب‌به‌یقین به حفظ دلارهای خود و عدم خرید طلای جدید اصرار خواهند داشت. اغلب در مقالات و تحلیل‌های اقتصادی، رابطه بین ارزش دلار و قیمت طلا را معکوس و رابطه بین ارزش یورو و قیمت طلا را مستقیم می‌دانند. باوجوداینکه روابط مذکور به‌صورت تاریخی مورد تأیید می‌باشند اما همه‌چیز ممکن است تغییر کند. مثلاً اگر روزی یوان چین به‌قدری قدرتمند و فراگیر شود که سرمایه‌گذاران و حتی بانک‌های مرکزی این ارز را به‌عنوان ارزی مطمئن و مأمن سرمایه‌گذاران قلمداد کند، در این حالت برخی از روابط بین ارزها و طلا تغییر خواهد کرد. شاید در آن دوران روند تغییرات ارزش طلا و یوان همسو و یا معکوس شود.

4) نرخ‌های بهره
همان‌گونه که پیش‌ازاین بیان شد طلابرخلاف اوراق قرضه و اوراق خزانه و نیز سپرده بانکی سود ثابتی ندارد. همین موضوع باعث رقابت طلا با اوراق با بهره و سود معین می‌شود. هنگامی‌که نرخ‌های بهره بالا می‌رود ارزش اوراق قرضه و دلار آمریکا افزایش می‌یابد و مردم به فروش طلا اقدام می‌کنند تا با منابع حاصله، فرصت سرمایه‌گذاری در اوراق با بازده بالاتر را از دست ندهند. عکس این قضیه نیز صادق است. با سقوط نرخ‌های بهره، به دلیل هزینه فرصت پایین‌تر سرمایه‌گذاری در طلا، قیمت آن رشد خواهد کرد. یک معیار مناسب برای تعیین نرخ بهره جهت استفاده در تحلیل‌ها، بازده اوراق قرضه 10 ساله آمریکاست، زیرا این اوراق ارتباط نزدیکی با وضعیت مسکن و اقتصاد آن کشور داشته و همچنین بسیار نقد شونده است. به‌عنوان نمونه در اوایل سال 2013 میلادی زمانی که سود اوراق قرضه 10 ساله آمریکا 76/1 درصد بود هر اونس طلا در محدوده 1700 دلار معامله می‌شد. با افزایش نرخ سود این اوراق به 3 درصد در دسامبر 2013 هر اونس طلا در بازار لندن به 1196 دلار کاهش یافت.
اگرچه رابطه معکوس قیمت جهانی طلا و نرخ سود اوراق 10 ساله آمریکا کامل نیست اما زمانی که بازده اوراق قرضه در حال افزایش است روند قیمت طلا افت کرده و یا حداقل یکنواخت باقی‌مانده است. از آن‌سو، نرخ‌های کاهشی بهره اغلب به تغییر مثبت قیمت طلا دامن زده است.
علاوه بر رقابت بر سر بازده، رابطۀ دیگری بین اوراق قرضه و طلا وجود دارد. اوراق خزانه دولتی و اوراق قرضه شرکت‌هایی که رتبه اعتباری مناسبی دارند نیز مانند طلا در طول دوره‌های نا اطمینانی و ترس، محلی امن جهت سرمایه‌گذاری تلقی می‌شوند. به‌عنوان نمونه، فدرال رزرو به‌منظور جبران رکود در اویل دهه 2000، به پایین آوردن نرخ‌های بهره اقدام کرد که این اقدام موجب شد سرمایه‌گذاران بلندمدت از اوراق قرضه با بازده پایین خارج‌شده و برای تنوع سرمایه‌گذاری خود به سمت طلا بروند. این یعنی رقابت بین سرمایه‌گذاری‌های مطمئن و امن نه صرفاً رقابت بین بازده سرمایه‌گذاری‌ها. نکته حائز اهمیت دیگر در خصوص نرخ بهره این است که این نرخ، رابطۀ نزدیکی باسیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی دارد. به‌عنوان‌مثال اگر یک بانک مرکزی در راستای سیاست پولی انبساطی اقدام به بازخرید اوراق قرضه منتشره خود نماید این تصمیم باعث عرضه پول شده و مطابق با سازوکار عرضه و تقاضا، نرخ بهره که به تعبیری شاخص ارزش پول است پایین می‌آید. از سوی دیگر انتشار اوراق قرضه توسط دولت به جمع‌آوری پول منجر شده و نرخ‌های بهره را افزایش می‌دهد. عرضه پول ازیک‌طرف باعث کاهش نرخ بهره شده که احتمالاً به افزایش قیمت طلا منتج خواهد شد. اگر این عرضه پول در بلندمدت ادامه یابد تورم نسبی افزایش‌یافته که طبق توضیحات بند 2، این اتفاق مجدداً اثری مثبت بر قیمت طلا خواهد داشت. نتیجتاً باید در نظر داشت هیچ‌یک از 4 عاملی که تا اینجا به‌عنوان عوامل اثرگذار بر قیمت طلا بیان شد از هم جدا نبوده و به‌صورت بسیار نزدیک و تودرتو بر یکدیگر اثر می‌گذارند.

5) عرضه و تقاضا
در پایان سال 2015 کل طلای موجود در جهان 186700 تن بوده است. اگر کل این موجودی طلا را کنار هم بگذاریم مکعبی به طول هر ضلع 21 متر تشکیل می‌شود. چین با سهم 14 درصدی از تولید طلا در سال 2015، بزرگ‌ترین تولیدکننده طلا در جهان می‌باشد. قارۀ آسیا درمجموع 23 درصد، آمریکای جنوبی و مرکزی 17 درصد و آمریکای شمالی 16 درصد کل تولید سال 2016 را به خود اختصاص دادند. 19 درصد تولید به آفریقا و 14 درصد آن نیز به کشورهای متحد مشترک‌المنافع مربوط می‌شود. بازیافت طلا نیز در حدود یک‌سوم کل عرضه را شامل می‌شود.
اما در طرف تقاضا، صنعت جواهرسازی همواره مهم‌ترین متقاضی طلا در طول تاریخ بوده است. طی دوره 5 ساله اخیر (2015- 2011) جواهرسازی بیش از 50 درصد کل تقاضای جهانی طلا را به خود اختصاص داده است. این نشان می‌دهد که طلا تنها یک صندوق سرمایه‌گذاری امن و پناهگاه سرمایه‌گذاران نبوده و در صنعت نیز مصارف مهمی دارد.
دو کشور چین و هند به‌عنوان بزرگ‌ترین بازارهای جواهرات در جهان درمجموع بیش از نیمی از مصرف طلا را از آن خودکرده‌اند. بخش عمده‌ای از این اشتها به طلا به مسائل فرهنگی این کشورها بازمی‌گردد. در این دو کشور رسم است که در مراسم‌ها و جشن‌ها مردم طلا می‌خرند و به دلیل فقدان ابزارهای مالی مناسب، مردم طلا را اصلی‌ترین ابزار سرمایه‌گذاری تلقی می‌کنند. تمایل به خرید و حفظ جواهرات به‌صورت موروثی در چین و هند به نسل‌های بعدی نیز منتقل‌شده است. در برخی از نقاط هند طلا هنوز هم به‌عنوان واحد پولی در مبادلات به کار می‌رود. داشتن طلا نشان‌دهنده میزان ثروت فرد است و برخی معتقدند طلا نقش دفع بلا را دارد. در چین طلاهای سفید و زرد نمادهایی از ناز و نعمت‌اند و به این فلز احترام خاصی می‌گذارند.
موضوع اساسی در خصوص تقاضای جواهرسازی طلا بحث رشد اقتصادی و افزایش ثروت می‌باشد. با افزایش رشد اقتصادی کشورها، سطح درآمد افراد نیز بالا می‌رود که این می‌تواند به افزایش تعداد خریداران طلا و جواهر منتج گردد. شواهد موجود نه‌تنها نشانه‌ای از فروکش کردن تقاضای جواهرسازی در دو کشور چین و هند را به دست نمی‌دهد بلکه با رشد اقتصادی فعلی این کشورها پیش‌بینی می‌شود در سال 2020 میلادی مجموعاً یک میلیارد مصرف‌کننده طلا در این دو کشور وجود داشته باشد که با سطح درآمدی احتمالی آن‌ها در آن سال، تقاضای جواهرات و طلا باقوت حفظ خواهد شد. در طرف تقاضا نباید از دارندگان بزرگ طلا ازجمله بانک‌های مرکزی، IMF و صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا غافل بود. هرکدام از این گروه‌ها می‌توانند تأثیر بسیار مهمی بر بازار طلا گذاشته و این تأثیرها بعضاً تقاضای سرمایه‌گذاری و همچنین صنایع جواهرسازی را نیز متأثر می‌کنند. این گروه از فعالان بازار می‌توانند چنان منبع تقاضای بزرگی شوند که حتی افزایش تولید شرکت‌های معدنی طلا را با خود همراه کند.
به‌طورکلی سرمایه‌گذارانی که قصد ورود به بازار طلا رادارند باید بدانند قیمت این فلز متأثر از هزینه‌های تولیدی، عرضه پول، ثبات یا به‌هم‌ریختگی سیاسی و اقتصادی در جهان، تقاضای جواهرات و صنعت بوده و وابسته به تصمیم‌گیری‌های بانک‌های مرکزی و صندوق بین‌المللی پول می‌باشد. به‌بیان‌دیگر طلا منبع محدودی است که تحت تأثیر اوضاع اقتصادی جهان است. خوب است بدانیم قیمت طلا در بازه‌های بلندمدت از ثبات نسبی برخوردار است و نوسانات مهم آن بیشتر در کوتاه‌مدت اتفاق می‌افتد.

منظور از اجرت ساخت هزینه‌ای است که کارخانه سازنده برای تبدیل طلای خام به طلای ساخته‌شده از بنکداران اخذ می‌نماید. بنکداران نیز این هزینه را از فروشندگان خرد و آن‌ها نیز از مشتریان طلا دریافت می‌کنند.

اجرت ساخت عموماً بین 5000 تومان تا 35000 تومان به ازای هر گرم طلا در نظر گرفته می‌شود. طلاهای ساده مانند پلاک یا مدال کمترین اجرت ساخت رادارند. پس‌ازآن النگو، زنجیر، انگشتر، گوشواره، دستبند و سینه‌ریز به ترتیب در طیف مبلغ اجرت قرار می‌گیرند. به‌طورکلی هر چه ظرافت ساخت یک قطعه طلا و رنگ‌بندی آن بیشتر باشد اجرت آن نیز بیشتر خواهد بود.

اجرت

اجرت کار، تنوع خاصی دارد و کارهایی که مدل جدیدتری باشند، معمولاٌ اجرات بالاتری دارند. اجرت در جواهرسازی بعلت دقت زیاد کار و همچنین احتمال کسری زیادتر و استفاده از سنگ های قیمتی که احتمال شکستن آن وجود دارد، معمولاً بالاتر است و بعضی اوقات تا ۴ الی ۶ درصد قیمت طلا نیز رسیده است. در کشورهای اروپایی نوع کار اجرات دارد، یعنی اجرت را با فلز نمی سنجند، بلکه کار انجام شده می سنجند. ولی در ایران یک نوع کار برروی دو فلز اجرت های متفاوتی دارد.

سود فروش

عرف عام در بازار بین ۵% الی ۱۰% می باشد.

روش محاسبه قیمت طلا

خب حال با داشتن سه مورد بالا به انضمام وزن آن قطعه طلا می توانیم به محاسبه قیمت نهایی طلا با استفاده از فرمول بنشینیم.

اعمال مالیات بر ارزش افزوده 9% + ( اعمال سود فروشنده % + ( وزن قطعه * ( اجرت ساخت + قیمت یک گرم طلای 18 عیار ) ) ) = قیمت یک قطعه طلا

بازارهای طلا را به‌ طور کلی می‌توان در سه دسته طبقه‌بندی کرد:
بازارهای خارج از بورس (OTC)
بازارهای نقدی
بازارهای مشتقه

سه پیش‌شرط برای کارایی و اثربخشی یک بازار مشتقه طلا وجود دارد. اول اینکه انتقال ریسک نوسانات قیمت در آن موضوعیت داشته باشد؛ بدین معنا که تغییرات قیمت طلا می‌بایست از میزان نوسانات و تغییراتی برخوردار باشد تا ریسک معنا پیدا کند و بتوان از طریق بازار مشتقه آن ریسک‌ها را مدیریت نمود. دوم اینکه باید رقابت در بازار نقد در سطح مناسبی بوده تا مدیریت ریسک توجیه داشته باشد و سوم اینکه نقد شوندگی بازار مشتقه و حضور مستمر فعالان این بازار باید به حدی باشد که از یک‌سو هزینه سفارشات پایین باشد و از سوی دیگر بتواند برای انواع سفارشات درزمانی معقول طرف مقابل را کشف نمود. وجود توأمان سه ویژگی فوق باعث کارآمدی و افزایش کارایی یک بازار طلا می‌شود و بر پویایی آن می‌افزاید. کشورهایی وجود دارند که بازار مشتقه طلا را راه‌اندازی نموده‌اند اما به دلیل اینکه حتی یکی از پیش‌شرط‌های مذکور را نداشته‌اند این بازار چندان پا نگرفته و پویایی لازم را نداشته است. به‌عنوان‌مثال می‌توان بورس طلای استانبول (IGE) را برشمرد.

چهار بورس مهم مشتقه طلا عبارتند از :

بورس کالای شیکاگو (CME)
بورس کالای توکیو (TOCOM)
بورس معاملاتی آتی شانگهای چین
بورس جدیدتر طلا و کالای دوبی

صندوق‌ها و ETF ها طلا نهادهای مالی بسیار بزرگی هستند و گرچه به‌صورت مستمر به معاملات طلا اشتغال ندارند ولی همواره یک بازیگر اصلی در بازار به شمار می‌آیند. برای درک بهتر از نقش صندوق‌ها و ETF های طلا خوب است بدانیم در پایان مارس 2016 که بانک مرکزی ایالات‌متحده 8133 تن طلا در اختیار داشت صندوق ETF طلای SPDR (GLD) بالغ‌بر 818 تن طلا در مالکیت خود می‌دید. به‌بیان‌دیگر دارایی‌های طلای یک ETF معادل 10 درصد کل طلای فدرال رزرو بوده است که این مقدار رقمی بسیار بااهمیت است.

GLD بزرگ‌ترین ETF یا صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله طلا در جهان بوده و این صندوق به‌صورت فیزیکی در شمش سرمایه‌گذاری می‌کند. صندوق‌های طلا تأثیر بسزایی در بازار طلا دارند. با افزایش تقاضای سرمایه‌گذاران انفرادی و نهادهای سرمایه‌گذاری، صندوق‌ها و ETF های طلا به خرید اقدام و واحدهای سرمایه‌گذاری خود را منتشر نموده و از این طریق در بازار ایفای نقش می‌کنند.

ETF های طلا خود بر دو نوع می‌باشند: ETF های شمش طلا و ETF های سهام طلا.

ETF های شمش طلا
این صندوق‌ها در طلای فیزیکی سرمایه‌گذاری می‌کنند و دارندگان واحدهای این ETF ها، گویی مالک چند اونس طلا می‌باشند. صندوق ETF طلای SPDR با نماد معاملاتی GLD بزرگ‌ترین ETF شمش در جهان است. این صندوق با دارا بودن 818 تن طلا در ابتدای سال 2016، بعد از کشور سوئیس و بالاتر از ژاپن در رتبه نهم دارندگان طلا در جهان محسوب می‌شود. شمش‌های این صندوق تحت سرپرستی و نظارت HSBC که یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های شمش است قرار دارد. صندوق SPDR به چند دلیل شناخته‌شده‌ترین صندوق طلا است: نخست اینکه این صندوق اولین صندوقی است که امکان مالکیت کم‌هزینه شمش طلا را از طریق یک صندوق برای بخش‌های مختلف سرمایه‌گذاری اعم از نهادی و انفرادی فراهم نموده است. ثانیاً با خرید سهام GLD لازم نیست فرد طلا را به‌طور فیزیکی نگهداری کند و از این بابت هزینه‌های انبارداری و ریسک‌های مربوط به نگهداری طلا از بین می‌رود و سوم اینکه حق‌الزحمه‌های آن نسبتاً پایین است.

پس از راه‌اندازی ETF های دیگر شمش، فشار بر مدیران GLD جهت کاهش بیشتر حق‌الزحمه و نیز بهبود در وضعیت شفافیت اطلاعات افزایش‌یافته است. موضوع شفافیت اطلاعات یکی از معدود انتقادهایی است که همواره متوجه GLD بوده و اکنون نیز وجود دارد. قیمت هر واحد از این صندوق در ابتدای سال 2016 حدود 117 دلار بوده است.

یکی از رقبا و جایگزین‌های GLD، صندوق ETF طلای آن شرز با نماد (IAU) است که حق‌الزحمه‌های پایین‌تری دارد، قیمت آن پایین‌تر است و از منظر گزارش دهی نیز شفاف‌تر می‌باشد. قیمت آن در حدود یک‌دهم GLD و حق‌الزحمه‌های مدیریتی آن 25/0 درصد است. به همین دلیل سرمایه‌گذاران کوچک اغلب IUA را به GLD ترجیح می‌دهند. نقطه‌ضعف IAU نقد شوندگی پایین‌تر آن نسبت به GLD است که این مسئله چندان هم کم‌اهمیت نمی‌باشد.

تفاوت بین بازده حاصل از نگهداری فیزیکی شمش و عملکرد یک ETF شمش بسیار ناچیز است. به‌عنوان نمونه ارزش IAU طی 12 ماه سال 2010 حدود 9/26 درصد و GLD به میزان 21/26 درصد رشد داشته است. این در حالی است که قیمت جهانی طلا نیز در این دوره به میزان 36/26 درصد در آن سال افزایش داشته است. در سال 2015 نیز طلای جهانی حدوداً 11 درصد سقوط داشته و به همان نسبت GLD نیز با 78/11 درصد زیان مواجه گردیده است. این تفاوت اندک در بازده به دوره زمانی‌ای مربوط است که در آن دوره حق‌الزحمه مدیریت ETF از سهامداران مطالبه می‌شود.

موضوع مهم در مورد ETF های شمش این است که متولی این صندوق‌ها//ف بانک‌های شمش هستند و این بانک‌ها طلا را در امانت خود نگهداری می‌کنند. HSBC و جی پی مورگان متولی صندوق IAU است. وجود این مؤسسات که از بنیه و امکانات مالی فراوانی برخوردارند به اعتقاد و اطمینان سرمایه گذران به ETF های شمش افزوده است. بیان مجدد این نکته لازم است که مهم‌ترین مزیت سرمایه‌گذاری در واحدهای سرمایه‌گذاری یک ETF شمش، برخورداری از طلای فیزیکی آن‌هم بدون هزینه و ریسک نگهداری آن است. نقطه‌ضعف این صندوق‌ها هم عدم شفافیت اطلاعاتی مناسب آن‌ها می‌باشد.

ETF های سهام طلا
منظور از سهام طلا، سهام شرکت‌هایی است که به‌صورت فعال به تولید طلا و یا تولید اموال، دستگاه‌ها و تجهیزات استخراج‌کنندگان طلا اشتغال دارند. اصولاً اشخاصی به سمت سرمایه‌گذاری در واحدهای ETF سهام طلا روی می‌آورند که تخصص اصلی‌شان بازار سهام است و برای کاهش ریسک و متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری خود به طلا نیاز دارند. این گروه سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند به‌جای اینکه از طریق ورود به بازارهای دیگر مثل طلای فیزیکی به متنوع سازی پرتفوی خود اقدام کنند در بازار سهام باقی بمانند ولی در عوض بخشی از سبد خود را به سهام شرکت‌های فعال در صنعت طلا اختصاص دهند.

معروف‌ترین ETF ها سهام طلا، صندوق استخراج‌کنندگان طلای مارکت وکتورز با نماد معاملاتی GDX است. این صندوق یک خواهرخوانده به نام ETF استخراج‌کنندگان طلای مارکت وکتورز جونیور با نماد معاملاتی GDXJ نیز دارد. صندوق GDX بر روی سهام شرکت‌های ثبت‌شده در ایالات‌متحده تمرکز دارد و ریسک بازار آن نیز بیشتر به بنگاه‌های ایالات‌متحده و کانادا محدود است درحالی‌که پرتفوی صندوق GDXJ پوشش بین‌المللی گسترده‌تری داشته و در سهام شرکت‌های فعال در استرالیا و آفریقای جنوبی نیز سرمایه‌گذاری نموده است.

اختیار معامله قراردادی است که به مالک آن، اختیار خرید و یا فروش یک دارایی با یک قیمت معین و در یک دوره زمانی مشخص را می دهد و تصمیم گیری در خصوص خرید یا فروش آن دارایی یک حق و اختیار برای دارنده آن است و نه یک تعهد. اختیاری که به دارنده آن اجازه می دهد یک دارایی مشخصی را با قیمت معین در زمانی مشخص خریداری نماید اختیار خرید و اختیاری که به دارنده آن اجازه می دهد دارایی مربوطه را با قیمتی مشخص و در زمانی معین به فروش برساند اختیار فروش نامیده می شود. اوراق اختیار معامله نیز از جمله اوراق مشتقه ای است که سرمایه گذاری در آن مزایای زیادی دارد. مهم ترین مزیت آن امکان ورود به بازار با درگیر کردن سرمایه کمتر است. بدین معنا که با آورده کمتر می توان به سودهای زیادی دست یافت.

برای اینکه از عیار طلای آب شده و درستی محاسبۀ تبدیل عیار مطمئن شوند، قطعه کوچکی از آن را (کمتر از نیم گرم) با قیچی دسته‌بلندی می‌بُرند و به «ری‌گیری» می‌دهند تا روی قطعه آزمایش‌هایی انجام دهد و عیار را اعلام کند. در واقع ری‌گیری ها، آزمایشگاه های عیارسنجی طلا هستند.

ری‌گیری، این قطعه را در پاکتی می‌گذارد و رسید را از آن پاکت جدا می‌کند و به شما تحویل می‌دهد. همچنین شماره‌ رسیدی که روی پاکت و قبض ری‌گیری ثبت شده را بر روی آبشده درج می‌کند و انگ می‌زند. اگر از شما خواستند «انگ آبشده را بخوان» باید همان شماره‌ای که روی آبشده درج شده را بخوانید؛ علاوه بر انگ، نام ری‌گیری نیز روی آبشده کوبیده می‌شود.