نسیم بنایی: او یکی از زنان پیشرو در زمینه استارت‌آپ است. متولد آمریکاست اما پدر و مادرش ایرانی هستند. رکسانا ورزا؛ کسی که در سن پایین موفق شده نام خود را در کنار موفق ترین کارآفرینان قرار بدهد. وقتی استارت‌آپ را به عنوان حوزه خود انتخاب می کند، تصمیم می گیرد به اروپا سفر کند. از نگاه رکسانا ورزا، قاره سبز مناسب ترین مکان برای پیشرفت و توسعه یک استارت‌آپ خوب است. به باور او چشم انداز استارت‌آپ در این نقطه از جهان بسیار مطلوب است. او مدیرعامل بزرگ ترین پردیس تجارت های نوپا در جهان است. به آن استیشن اف می گویند، یک ایستگاه قطار قدیمی در پاریس که اکنون به لطف این زن جوان تبدیل شده به یکی از نقاط مهم برای پیشرفت و تبادل اندیشه جوانان؛ جایی برای رشد اندیشه های جدید. این مکان به قدری اهمیت دارد که امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه چندین بار از آن بازدید کرده است. آن ها یک هدف بزرگ دارند: استیشن اف به سیلیکون ولی اروپا در فرانسه تبدیل شود. برای این هدف بلندپروازانه هم مکرون کمک می کند و هم این زن ایرانی جوان تمام تلاش خود را به کار گرفته تا به موفقیت برسند.
خاطرات کودکی اش به آمریکا بازمی گردد. به گزارش دیجیاتو، او در خانواده ای تحصیل کرده به دنیا آمده؛ خانواده ای که در سال 1979 از ایران مهاجرت کرده بودند. پدرش فارغ التحصیل دانشگاه استنفورد است. دانشگاهی که زبان زد خاص و عام است. مادرش در آن زمان معلم زبان بود و علاقه زیادی به علم و دانش داشت. رکسانا در این خانواده در سال 1985 متولد شد. او در کالیفرنیا به دنیا آمد، جایی که امروز سیلیکون ولی در آن قرار دارد و به لطف همین قضایا به مهد فناوری در دنیا تبدیل شده است. رکسانا هیچ وقت در ایران زندگی نکرده اما خودش را یک ایرانی می داند و در شبکه های اجتماعی بارها از علاقه اش به ایران گفته است. او یک بار گفته: «قبول دارم که افراد علاقه مند به ایران من را به راحتی تحت تاثیر قرار می دهند.» نگاهی به اینستاگرام او نیز به خوبی نشان می دهد که تا چه اندازه به ایران علاقه دارد. او تصاویری از فرهنگ و غذای ایرانی در اینستاگرام خود به اشتراک می گذارد. آنطور که خودش می گوید در دهه اول زندگی اش علاقه چندانی به فناوری نداشت. در دوران دبیرستان و دانشگاه هم به رشته زبان رفت و ادبیات فرانسه را دنبال کرد. بالاخره در سال 2016 موفق شد مدرک لیسانس خود را از دانشگاه UCLA فرانسه دریافت کند. سال 2007 بود که به مدرسه کسب وکار در فرانسه رفت. در همین حین بود که تصمیم گرفت به فرانسه برود و در این کشور زندگی کند. در فاصله سال های 2009 تا 2011 هم در پاریس به دنبال اخذ مدرک دیگری بود. خودش می گوید در سال 2005 در اوج ناامیدی بوده و روزهای خوبی نداشته اما روزهای خوب به مرور از راه رسیده اند، به ویژه از زمانی که به فرانسه رفته و در آن جا مشغول کار و تحصیل شده است.
دنیای استارت‌آپی
سال 2007 بود که رکسانا به آژانس سرمایه گذاری بین المللی فرانسه رفت، جایی که اکنون به آن موسسه بیزنس فرانسه می گویند. هدف از تشکیل این موسسه تقویت اقتصاد فرانسه از طریق جذب سرمایه گذاری خارجی و تسهیل صادرات است. دو سال در این مرکز فعالیت کرد. کمک به موسسه ها و استارت‌آپ های آمریکایی برای گسترش تجارت فرانسه به رکسانا کمک کرد با اکوسیستم استارت‌آپی و فناوری آشنایی پیدا کند و به مرور به آن علاقه مند شود. دختری که در لس آنجلس درس خوانده و به فرانسه علاقه داشت حالا به عضوی فعال برای به چرخش درآوردن چرخ اقتصاد فرانسه تبدیل شده بود. اما چرا استارت‌آپ؟ او از نگاهش به استارت‌آپ می گوید که با خیلی از نگاه ها تفاوت دارد: «اغلب تصور می کنند استارت‌آپ یک شرکت جوان است که پول و سرمایه کافی برای راه اندازی خودش ندارد. قرار است کارهای خلاقانه ای هم کند. بیشتر مردم فکر می کنند استارت‌آپ فقط با تکنولوژی های جدید سروکار دارد اما ماجرا فقط تکنولوژی نیست. امروزه کارهای بسیار خلاقانه ای در زمینه خدمات و تولید انجام می شود.» همیشه به فرانسه علاقه داشت پس به فرانسه آمد اما استارت‌آپ چیزی نبود که همیشه به آن علاقه داشته باشد با این حال وقتی از آمریکا به اروپا آمد متوجه شد اکوسیستم استارت‌آپ در قاره سبز برایش جاذبه بیشتری دارد و در نتیجه بهتر می تواند در آن خودش را نشان بدهد. در حالی که در فرانسه باید خیلی کار می کرد. در سانفرانسیسکو همه چیز برایش آماده بود و می توانست با سرمایه های موجود هر کاری کند. اما آمریکا پر از استارت‌آپ هایی است که کارهای خود را سال ها پیش آغاز کرده اند و به موفقیت هم رسیده اند درنتیجه رقابت با آن ها بسیار دشوار است. این در حالی است که اروپا تازه کار خود را با استارت‌آپ ها شروع کرده و فضایی مناسب برای رشد و توسعه دارد. «اروپا در حقیقت آماده خلق فرصت هایی برای امثال من است تا بتوانیم تغییری ایجاد کنیم. فکر نمی کنم سانفرانسیسکو برای من فرصت خوبی بود. اینجا من آدمی متفاوت هستم. آدمی که آمریکا آمده و شناختی نسبت به آن محیط دارد. در نتیجه با آدم هایی که اینجا بودند خیلی فرق داشتم.» رکسانا معتقد است اگر در آمریکا می ماند در واقع در میان انبوهی از آدم های موفق گم می شد و هیچ وقت کسی او را پیدا نمی کرد. به همین خاطر است که می گوید در فرانسه فرصت خوبی برای رشد داشت اما در آمریکا نمی توانست در کنار سایر افراد موفق، به این راحتی پیشرفت کند. ورزا به عنوان کارآفرین جوان تجربه کارهای فوق العاده ای دارد. او بلافاصله بعد از اخذ مدرک فوق لیسانسش به شرکت مایکروسافت رفت و آن جا با فناوری امروزی از نزدیک آشنا شد. او در همان دوره در پروژه اسپارک کار کرد که پروژه ای معروف و بزرگ است. بسیاری از کارهایی که این روزها در استیشن اف انجام می دهد درحقیقت حاصل تجربه هایی است که او در همان پروژه در مایکروسافت به دست آورده است.
اشتهایی سیری ناپذیر برای کسب وکار نو
دختر آمریکایی که سر از اروپا درآورده بود، ولع زیادی برای آموختن داشت اما تحصیل به تنهایی برایش کافی نبود. او به دنبال یاد گرفتن درباره استارت‌آپ ها بود. به مرور وبلاگی را راه اندازی کرد و در آن به بررسی مسائل مربوط به استارت‌آپ ها پرداخت. مطالب مفیدی که در این وبلاگ می گذاشت پای او را به یک وبسایت معتبر به اسم تک کرانچ باز کرد. مدتی هم در آن جا مشغول به کار بود. اما خودش را به این وبسایت محدود نکرد و به مایکروسافت راه یافت. آن ها تلاش می کردند خدمات شرکت مایکروسافت را در اختیار استارت‌آپ ها قرار بدهند. لابه لای همین فعالیت ها بود که به شهرت رسید. سرانجام در سال 2013 در حالی که عمر فعالیتش در دنیای تکنولوژی بسیار کم بود، بیزنس اینسایدر او را به عنوان یکی از 30 زن مهم دنیای فناوری با سن کمتر از 30 سال معرفی کرد. البته این فقط بیزنس اینسایدر نبود که او را با این عنوان معرفی کرد. نشریات معتبری مثل ونیتی فیر، لوفیگارو و ایونینگ استاندارد هم او را به عنوان یکی از افراد مهم حوزه فناوری معرفی کردند. اما این ها باعث نشد که او به خودش مغرور شود یا فعالیت هایش را متوقف کند. رکسانا در زمینه زنان هم فعالیت های خود را آغاز کرد. او استارت‌آپی به نام استارت هر راه اندازی کرد که هدف آن توانمندسازی و ایجاد فرصت اشتغال برای زنان در زمینه های فناوری و کارآفرینی بود. او تلاش می کرد دوره هایی در این زمینه بگذارد و به زنان کمک کند. در کنار آن، رکسانا کنفرانس های بین المللی هم برگزار می کرد.
شکست پل موفقیت است
تنها چیزی که هیچ گاه باعث نشد رکسانا از پای بیفتد، شکست بود. شعارش هم همیشه این بود: «شکست پل موفقیت است». او به کارآفرین ها یاد می داد چطور از شکست هم درس بگیرند و از آن به عنوان پلی برای موفقیت خود استفاده کنند. او به لطف سابقه درخشان ارائه مشاوره، نظارت و رهبری تعداد زیادی از استارت‌آپ های اروپایی همچنین سخنرانی در رویدادهای معتبر، به عنوان مدیر بزرگ ترین پردیس استارت‌آپی دنیا انتخاب شد. نام این مرکز هم استیشن اف یا ایستگاه اف است؛ جایی که به عنوان سیلیکون ولی اروپا معرفی شده است. به گزارش سایت ویرگول، استیشن اف در حقیقت یک ایستگاه قطار قدیمی در پاریس است. زمینی به مساحت 34هزار متر مربع در اختیار جوانانی با ذهنی خلاق قرار گرفته تا کسب وکار خود را بنا کنند. این بنا در ژوئن 2017 برای فعالیت هزار استارت‌آپ برای شروع کار ساخته شد. این سازمان با کمک فیسبوک (گاراژ استارت‌آپ فیسبوک)، مایکروسافت و موتور جست وجوگر ناور شروع به فعالیت کرد. استیشن اف بزرگترین کمپ استارت‌آپی دنیاست که با جذب تیم های استارت‌آپی محلی برای رشد و موفقیت آنها خواهد شد. بیش از ۳۰۰۰ میز کار، ۲۶ استارت‌آپ بین المللی، یک رستوران، چهار آشپزخانه، یک کافه و یک بار در استیشن اف قرار دارد. ۸ محل برگزاری رویداد و همچنین دسترسی ۲۴ ساعته ۷ شبانه روز از ویژگی های استیشن اف است. دو راه برای ورود به استیشن اف وجود دارد. راه اول با پرداخت ماهانه ۱۹۵ یورو محقق می گردد و راه دوم به صورت رایگان است که باید در برنامه فایترز (بخش رقابتی) شرکت کنید. مسلما هر تیم با ورود به این کمپ از اینترنت رایگان و ۲۴ ساعته نیز بهره مند می شوید. اتاق های کنفرانس، سالن جلسات و همه مکان های مورد نیاز یک کسب وکار نوپا در این کمک موجود است که می توانند از آن استفاده کنند.
ایستگاه اف!
امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه کمک های زیادی به این مرکز داشته و امید زیادی به این استارت‌آپ دارد. او این مرکز را افتتاح کرده و بارها به آن سر زده است. صد آپارتمان، ده ها اتاق جلسه و کنفرانس و محیط های دیگری در این ایستگاه وجود دارد. در واقع این مرکز تشکیل شده تا فرانسه را به ملت استارت‌آپی در آینده تبدیل کند. به رغم اینکه در استارت‌آپ ها روی سادگی روندها تاکید می شود، پیوستن به برنامه های پشتیبانی این مرکز اصلا ساده نیست و با توجه به حساسیت های بسیار درباره ایده های محرمانه ای که ممکن است در سال های آتی اقتصاد فرانسه و حتی دنیا را تحت تاثیر قرار دهند، رفت وآمد در استیشن اف نیازمند کارت شناسایی ویژه است. این مکان به قدری اهمیت پیدا کرده که برخی از سران خارجی در کنار بازدید از مکان هایی نظیر برج ایفا و موزه لوور، سری هم به آن زده اند.
موفقیت فرمول ندارد! این شاید مهم ترین مسئله ای باشد که ورزا بر آن تاکید دارد. او چند سال پیش تصمیم گرفت به ایران بیاید و در نهایت به دعوت یکی از شرکت های ایرانی سفری به زنجان داشت. خودش می گوید وقتی به همکارانم گفتم قصد سفر به ایران را دارم همه متعجب بودند و می خواستند بدانند اوضاع در ایران از چه قرار است. در طول مدتی که در ایران بود سوال های زیادی درباره موفقیت در راه اندازی استارت‌آپ از او می پرسیدند. اما او می گوید موفقیت فرمول ندارد. افرادی که تغییرات بزرگی ایجاد می کنند از نگاه رکسانا در حقیقت کسانی هستند که مشکل را دیده اند و دوست دارند آن را حل کنند. در نتیجه مهم نیست از کجا آمده باشید، مهم این است که به کار خود باور داشته باشید و آن را شروع کنید. او در همان نگاه اول متوجه شد در ایران مهندس های خوب و سرمایه گذاران اندکی وجود دارند. یعنی سرمایه گذار کم اما پتانسیل کافی وجود دارد. در نتیجه کافی است سرمایه گذاران به میدان بیایند و روی کارهای خوب سرمایه گذاری کنند.
الگوی این زن جوان مادربزرگ 81 ساله اش است. البته دو همکار سابقش هم تاثیر زیادی روی او گذاشته اند اما در این بین مادربزرگش حرف اول را در شکل گیری شخصیت و آینده او می زند. یکی از طرح های جانبی که رکسانا ورزا در استیشن اف پیاده کرده «برنامه مبارزان» نام دارد. در این طرح افرادی که جنگ، آوارگی یا بیماری خطرناکی را پشت سر گذاشته و حالا به دنبال محقق ساختن ایده هایشان هستند با هم به رقابت می پردازند. افرادی که در این رقابت پیروز شوند، تا یک سال به صورت رایگان از امکانات استیشن اف بهره خواهند برد. او در یک مصاحبه کلمه «تعارف» را به عنوان واژه مورد علاقه خود ذکر کرده بود چرا‌که همزمان ماهیت آزاردهنده و دوست داشتنی رفتارهای ایرانی را نشان می دهد. استیشن اف احتمالا شکل کسب وکارهای فرانسوی را متحول می کند و از این رو مدیریت چنین مرکزی می تواند قله اهداف بسیاری باشد. با این حال رکسانا ورزا تاکید می کند که هنوز در ابتدای راه قرار داشته و اهداف بزرگ تری در سر دارد. حالا ورزا در سن بسیار کمی موفق شده نام خود را به عنوان زنی موفق به ثبت برساند. او قرار است سیلیکون ولی اروپایی را به موفقیت جهانی برساند و تا این لحظه کاملا موفق عمل کرده. آینده ای درخشان در انتظار قاره سبز است.
