توصیف کلی
بیشتر خریداران جواهرات به خوبی با معروف ترین گوهرهای خانوادۀ بریل یعنی زمرد سبز و آکوامارین آشنا هستند. برخی هم با بریل صورتی که به مورگانیت معروف است نیز آشنا می باشند اما افراد بسیار کمی با دیگر عضو خانوادۀ بریل که در واقع در دسترس تر و ارزان قیمت تر هم می باشد آشنا هستند. این عضو بریل طلائی نام دارد.
اولین و بزرگ ترین ذخیرۀ بریل طلائی زرد در سال ١۹١٣ توسط یک کمپانی معدن کاری آلمانی در نامیبیا کشف شد. آنها آن را هلیودور نامیدند که بر گرفته از واژه ای یونانی به معنای ” هدیه ای از خورشید ” است و آنها گوهرهای بدست آمده را به یک طراح معروف یعنی آقای Lucas Von Cranach سپردند تا یک مجموعه ی بی نظیر از جواهرات را با آن برای کایسر ویلهم دوم آلمانی و همسرش بسازد. در نتیجه هلیودور شهرتی جهانی بدست آورد. اما این شهرت به خاطر رخ دادن جنگ جهانی اول عمر کوتاهی داشت و هلیدور خیلی زود فراموش شد.
ذخائر دیگری از بریل طلائی هم در برزیل، ماداگاسکار کشف شده اند و این جواهر هم اکنون به شکل وسیعی در دسترس است. هلیودور وضوح و روشنی بسیار خوبی دارد و اغلب می توان آن را در اندازه های بزرگ تر هم یافت کرد. به نظر می آید که امروزه استفاده از واژۀ هلیودور مقداری کاهش یافته و برای استفاده از واژه های ” هلیودور ” یا ” بریل طلائی” در حقیقت قدری اختلاف وجود دارد.
همان طور که در یکی از منابع شناخته شدۀ جواهر شناسی (سنگ های جواهری جهان نوشته Walter Schumann) آمده است بجای هلیودور ازواژۀ بریل دارای رنگ سبز و زرد روشن استفاده کرده با این حال آقای Schumann به این نکته هم اشاره کرده است که ” از آنجایی که هیچ اختلاف مشخص و قابل تشخیصی بین tone های رنگ زرد و(زرد- سبز) در بریل طلائی وجود ندارد، معمولاً هلیودورها را به عنوان نوعی بریل گران بهای مستقل نمی پذیرند، بلکه آنها را بیشتر به بریل های طلائی دارای رنگ های ضعیف به حساب می آورند .
بریل طلائی دارای سختی ۵/٧ تا ۸ در مقیاس موهس است، بنابراین جواهری با دوام است و برای استفاده در انواع جواهرات هم مناسب می باشد. محدودۀ رنگ های بریل طلائی از سبز – زرد ضعیف تا زرد – طلائی است، این سنگ به واسطه ی حضور آهن در خود رنگ دار شده است.
ذخائر بریل طلائی در برزیل، ماداگاسکار، نامیبیا، نیجریه، سری لانکا و زیمبابوه یافت شده اند. بزرگ ترین بریل طلائی برش خوردۀجهان دارای وزن ۰۵۴/٢ قیراط است و در تالار جواهرات Institution در واشنگتن دی سی در معرض نمایش قرار گرفته است.
