توصیف کلی
بریل یکی از برجسته ترین خانوادۀ گوهرها محسوب می شود. بسیاری از افراد تنها با معروف ترین نوع بریل که زمرد سبز است آشنا هستند اما خانوادۀ بریل شامل چندین سنگ جواهری مهم دیگر نیز می باشد که شامل آکوامارین، بیکسبیت، هلیودور، مورگانیت و گوشنیت می باشد همه انواع بریل از جنس سلیکات برلیوم آلومینیوم هستند و دارای سختی ۵/٧ تا ۸ در مقیاس موهس می باشند. انواع مختلف بریل را از رنگ های آن ها می توان تشخیص داد اما اختلاف اساسی در آن ها میزان شفافیت و وضوح آنها می باشد.
گران قیمت ترین نوع بریل زمرد سبز است که به شکل شگفت انگیزی دارای مقدار زیادی ناخالصی و همچنین شفافیت کمی است، تنها عاملی که باعث شهرت و محبوبیت زمرد شده رنگ سبزاست که احساس طراوت و شادابی را برای بینده به همراه دارد. رنگ زمرد سبز به خاطر وجود عنصر کروم درآن است. کلمبیا معروف ترین مرکز تولید کنندۀ زمرد سبز می باشد اما ذخایری از زمرد سبز در برزیل، زیمبابوه، افغانستان، ماداگاسکار، نیجریه و تانزانیا هم یافت شده است.
دومین جواهر معروف خانواده ی بریل آکوامارین می باشد که به خاطر رنگ شبیه به رنگ آب دریایش به این نام معروف شده است. آکوامارین به خاطر وجود عنصر آهن رنگ دار می شود. رنگ های عمیق تر آکوامارین قیمت بالاتری دارند، با این حال بسیاری از رنگ های تیره تر موجود در بازار را تحت عملیات حرارت دهی برای بهتر شدن رنگشان قرار داده اند. منبع قدیمی آکوامارین برزیل است اما اخیراً نوع ظریف و با کیفیت آکوامارین در موزامبیک هم کشف و روانه ی بازار شده است.
انواع دیگر بریل را با نام بریل گران قیمت هم می شناسند اما نوع صورتی رنگ بریل به نام مورگانیت معروف است، که به احترام بانکدار و کلکسیون دار معرف آمریکایی یعنی آقای J.P.Morgan به این نام معروف شده است. این شخص یک کلکسیون دار سنگ های جواهری بوده است. مورگانیت معمولاً به رنگ صورتی ملایم تا بنفش وجود دارد، اما نوعی مورگانیت به رنگ ماهی قزل آلا (Salmon) هم دیده شده است. بهترین و شناخته شده ترین منبع مورگانیت در افغانستان وجود دارد.
هلیودوردارای رنگ های زرد – لیمویی و زرد طلائی می باشد و از وضوح و روشنی بسیار بی نظیری برخوردار است. ناخالصی ها به ندرت در بریل طلائی دیده می شوند، در نتیجه وضوح و روشنی مناسب این سنگ به همراه رنگ خوبش این سنگ را برای استفاده در همه ی انواع جواهرات و جواهر سازی ها مناسب نموده است. هلیودور در برزیل، ماداگاسکار، نامیبیا، سری لانکا و زیمبابوه هم یافت می شود.
چند نوع دیگر بریل هم وجود دارد که دارای کیفیتی مناسب هستند و کمیاب می باشند. نوع قرمز تمشکی رنگ بریل را اکثراً با نام بیکسبیت می شناسند. این نوع بریل کاملاً کمیاب است و تنها در ایالت یوتا آمریکا یافت می شود. نوع بدون رنگ بریل را هم به خاطر منطقۀ گوشن (Goshen) در ماساچوست به نام گوشنیت نامیده اند.
در پایان نکتۀ مهم آنکه سنگ جواهر کریسوبریل بر خلاف نامش عضوی از خانواده ی بریل ها نمی باشد. کریسوبریل ترکیب شیمیایی متفاوتی از بریل دارد (ترکیب شیمیایی آن اکسید آلومینیوم برلیوم است) و دارای سختی ۵/۸ در مقیاس موهس می باشد. کریسوبریل را می توان با ظاهر کاملاً مشابه با بریل طلائی هم مشاهده نمود.معروف ترین نوع کریسوبریل هم جواهری به نام الکساندریت است.
