03. راهنمای بازار طلا
-
52. آیا طلا برای سرمایه گذاری مناسب است؟
طلا با اوراق قرضه تفاوت زیادی دارد:طلا هیچگاه جریا ثابت درآمدی ندارد و از این حیث با اوراق قرضه متفاوت است.قیمت طلا غالبا در جهت مخالف سهام و اوراق قرضه تغییر میکند اما از طرف دیگر می تواند هم با سهام و هم با اوراق قرضه همبستگی داشته باشد. برای مثال در طول سه ماهه سوم سال 2010، تغییرات قیمت سهام، اوراق قرضه و طلا همه در یک جهت بود.سرمایه گذاری در اوراق قرضه عموما به منظور کسب سود صورت میگیرد به گونه ای که این اوراق طوری طراحی شده اند تا بازدهی مشخصی را با نسبتی از ریسک معین نصیب سرمایه گذار نماید.اگر چه در واقعیت کسب سود از برخی سپرده های ویژه طلا امکان پذیر است اما طلا هیچگاه مانند اوراق قرضه جریان درآمدی معینی تولید نمیکند درست زمانی مه نرخ های بهره بالا میرود طلا برای جذب سرمایه و جلب سرمایه گذاران، با اوراق قرضه به رقابت میپردازد
به بیان دیگر در دورانی که نرخ بهره ، بالا و اقتصاد در حال رشد است غالبا این رقابت به ضرر سرمایه گذاران طلا تمام خواهد شد
طلا با سهام متفاوت است: سهام از این لحاظ که ارزش ذاتی آن معادل ارزش فعلی سودهای برآوردی آتی است کاملا به اوراق قرضه شبیه است. زمانی که یک شرکت سهام خود را منتشر می کند سرمایه گذاران با این نیت آن سهام را خریداری میکنند که سودهای دریافتی آن در آینده ارزش ریسکی که پذیرفته اند را داشته باشد. سرمایه گذاران در سهام از دو جهت به دنبال کسب منفعت هستند یکی سودهای تقسیمی شرکت ها که عموما به صورت نقدی و سالانه پرداخت می شود و دیگری افزایش ارزش آن سهم. اما طلا هیچکدام از ویژگی های بازار مذکور را ندارد. بدین معنا که اولا سرمایه گذاری در طلا باعث جریان نقدی و سود تقسیمی نمی شود و ثانیا این سرمایه گذاری ماهیاتا به منظور افزایش ارزش طراحی نشده است. بنابراین طلا به سهام نیز متفاوت است . ارزش طلا در بلند مدت اغلب برگشت کننده به میانگین بوده و نسبتا ثابت و یکنواخت رفتار نموده است و به نوعی ارزش خود را حفظ می کند لذا طلا بهترین گینه برای تنوع بخشی به یک سبد سرمایه گذاری است.
طلا مانند یک کالای معاملاتی عمل نمی کند: کالاهای معاملاتی به طور کلی از گروه های کالایی متنوعی تشکیل شده و در طبقات مختلفی دسته بندی می شوند از جمله کالاهای سخت، کالاهای نرم ،فلزات اساسی ، فلزات گرانبها ، انرژی و ... هر یک از این طبقات به شکل متفاوتی نسبت به تورم، انتظارات رش و ریسک های جهانی واکنش نشان می دهند. حتی در یک طبقه خاص نیز تفاوت هایی وجود دارد. دو تفاوت با اهمیت طلا با سایر کالاهای معاملاتی این است که اولا طلا هیچگاه ماهیت مصرفی نداشته و از بین نمیرود و حتی طلایی که هزاران سال پیش استخراج شده در حال حاضر وجود دارد. ثانیا طلا نقش یک شبه پول یا پشتوانه پل را دارد و ارزش خود را از خود بدست می آورد. این ویژگی ای است که سایر کالاها از آن بی بهره اند -
53. سرمایه گذاری در طلا چه ریسک هایی دارد؟
با اینکه طبق داده های تاریخی طلا همواره منافع قابل توجهی برای سرمایه گذاری کوتاه مدت و بلند مدت فراهم آورده است اما سرمایه گذاری در طلا هیچگاه خالی از ریسک نبوده است برای مثال شخصی در سال 2011در طلا سرمایه گذاری نموده و پوزیشن خود را تا اگوست همان سال حفظ کرده ظرف مدت این 8 ماه سودی معادل 43درصد کسب نموده است.
روی دیگر سکه این است که اگر همان شخص در سپتامبر 2011وارد این سرمایه گذاری می شد و آنرا تا پایان آن سال حفظ می کرد ظرف مدت 4ماه با 19 درصد زیان روبرو شده بود. این همان ریسکی است که سرمایه گذار باید در محاسبات خود جهت ورود به این بازار در نظر بگیرد البته طبق قاعده ریسک و بازده اگر ریسکی نباشد بازدهی هم نباید انتظار داشت. این ریسک منحصر به طلا نیست و موضوعی است که معامه گران در هر بازاری با آن سروکار دارند و تصمیم درست برای همه فعالان و سرمایه گذاران در تمام عرصه های سرمایه گذاری از جمله طلا ، ایجاد سبد و تنوع بخشی سرمایه گذاری است
-
54. از منظر سرمایه گذاری ، طلا چه تفاوتی با سهام دارد؟
طلا با سهام متفاوت است:سهام از این لحاظ که ارزش ذاتی آن معادل ارزش فعلی سودهای برآوردی آتی است کاملا به اوراق قرضه شبیه است. زمانی که یک شرکت سهام خود را منتشر می کند سرمایه گذاران با این نیت آن سهام را خریداری میکنند که سودهای دریافتی آن در آینده ارزش ریسکی که پذیرفته اند را داشته باشد.
سرمایه گذاران در سهام از دو جهت به دنبال کسب منفعت هستند یکی سودهای تقسیمی شرکت ها که عموما به صورت نقدی و سالانه پرداخت می شود و دیگری افزایش ارزش آن سهم. اما طلا هیچکدام از ویژگی های بازار مذکور را ندارد. بدین معنا که اولا سرمایه گذاری در طلا باعث جریان نقدی و سود تقسیمی نمی شود و ثانیا این سرمایه گذاری ماهیاتا به منظور افزایش ارزش طراحی نشده است. بنابراین طلا به سهام نیز متفاوت است . ارزش طلا در بلند مدت اغلب برگشت کننده به میانگین بوده و نسبتا ثابت و یکنواخت رفتار نموده است و به نوعی ارزش خود را حفظ می کند لذا طلا بهترین گینه برای تنوع بخشی به یک سبد سرمایه گذاری است.
-
55. از منظر سرمایه گذاری، طلا چه تفاوتی با کالای معاملاتی دارد؟
بازارهای کالایی به طور کلی از گروه های کالایی متنوعی تشکیل شده و در طبقات مختلفی دسته بندی می شوند از جمله کالاهای سخت، کالاهای نرم ،فلزات اساسی ، فلزات گرانبها ، انرژی و ... هر یک از این طبقات به شکل متفاوتی نسبت به تورم، انتظارات رش و ریسک های جهانی واکنش نشان می دهند. حتی در یک طبقه خاص نیز تفاوت هایی وجود دارد.
دو تفاوت با اهمیت طلا با سایر کالاهای معاملاتی این است که اولا طلا هیچگاه ماهیت مصرفی نداشته و از بین نمیرود و حتی طلایی که هزاران سال پیش استخراج شده در حال حاضر وجود دارد. ثانیا طلا نقش یک شبه پول یا پشتوانه پل را دارد و ارزش خود را از خود بدست می آورد. این ویژگی ای است که سایر کالاها از آن بی بهره اند.
-
56. تفاوت سرمایه گذاری در نقره نسبت به طلا چیست؟
مشابه طلا ابزارهای سرمایهگذاری در نقره نیز بسیار متنوع است اما دو تفاوت اصلی بین دو بازار طلا و نقره شامل اولاً نوسانات بیشتر نقره نسبت به طلا و ثانیاً ً نقد شوندگی پایینتر نقره، باعث تفاوتهایی در این ابزارهای سرمایهگذاری شده است. یکی از ابزارهای سرمایهگذاری در نقره شمش فیزیکی است که ریسکها و هزینههای خاص خود را دارد اما ETF های شمش نقره این مشکلات را به همراه ندارند. شرکت آی شرز که ETF طلای IAU را منتشر کرده، ETF نقره SLV را نیز مدیریت مینماید که بزرگترین ETF نقره در جهان است. این ETF بسیار نقد شونده بوده و فعالانه معامله میگردد.
سهام نقره نیز ابزار دیگری جهت سرمایهگذاری در بازار نقره است. با توجه به اینکه بسیاری از بنگاههای استخراجکننده و تولیدکننده نقره همزمان به تولید طلا نیز اشتغال دارند، همپوشانی زیادی بین شاخصهای سهام طلا و نقره وجود دارد. معروفترین ETF سهام نقره، ETF استخراجکنندگان نقره گلوبال ایکس با نماد SIL است که به دلیل حجم کم سهام منتشره این صندوق، دسترسی به آنقدری مشکل است. -
57. سرمایه گذاری در پلاتین به چه صورت است؟
ابزارهای سرمایهگذاری در پلاتین از تنوع کمتری برخوردار است. معروفترین ETF پلاتین با نماد PPLT در بورس نیویورک معامله میشود. سهام این ETF همزمان با نماد معاملاتی PHPT در بورس سهام لندن نیز در دسترس میباشد.
از طرفی قرارداد آتی پلاتین با نماد معاملاتی PL در بورس شیکاگو فعال است. هر قرارداد نماینده 50 اونس پلاتین بوده و معاملات آن بهصورت 24 ساعته و در 5 روز هفته انجام میگیرد. بازار پلاتین و پالادیوم لندن (LPPM) بزرگترین بازار خارجی از بورس جهان برای این دو فلز محسوب میشود.
-
58. سرمایه گذاری در پالادیوم از چه طرقی امکان پذیر است؟
سرمایهگذاری در پالادیوم نیز شامل سهام شرکتهای فعال در این صنعت مانند شرکت پالادیوم شمال آمریکا (PAL) و شرکت نوریلسک نیکل روسیه و همچنین ETF پالادیوم فیزیکی با نماد معاملاتی PHPD و ETF سهام پالادیوم با نماد PALL میباشد.
قرارداد آتی پالادیوم با نماد PA در بورس شیکاگو پذیرفته و معامله میشود. این قرارداد نیز بهصورت 24 ساعته و در 5 روز هفته دادوستد و هر قرارداد 100 اونس پالادیوم را شامل میشود.
-
59. بازارهای معاملاتی طلا به چند دسته تقسیم می شوند؟
بازارهای طلا را به طور کلی میتوان در سه دسته طبقهبندی کرد:
- بازارهای خارج از بورس (OTC)
- بازارهای نقدی
- بازارهای مشتقه
-
60. سرمایه گذاری در طلا به چه شیوه هایی امکان پذیر است؟
صرفنظر از سطح فعالیت و میزان تحمل ریسک، بازار طلا ابزارهای مناسب و متنوعی در اختیار سرمایهگذاران قرار میدهد. تنوع این ابزارهای سرمایهگذاری به حدی است که تقریباً همه اقسام معامله گران را در برمیگیرد؛ اما بهطور اجمالی و در یک عبارت میتوان ادعا کرد ابزاری برای سرمایهگذاری مناسب است که اولاً هزینه تحصیل اولیه آن پایین بوده، نقد شوندگی بالایی داشته و ثالثاً از قابلیت استفاده از اهرم برخوردار باشد. در سطح جهان، ابزارهای متنوع سرمایهگذاری در طلا به شرح ذیل در دسترس سرمایهگذاران است :
- صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله
-
سهام شرکت های فعال در صنعت طلا
-
قراردادهای آتی طلا
-
اختیار معامله
-
61. بازارهای نقدی طلا چیست و مهم ترین آنها کدامند؟
بازارهای نقدی به بازارهای مالی عمومی گفته میشود که تحویل کالاهای معاملاتی در آن بهصورت فوری بوده و مدتدار نیست. در عمل تحویل فوری به معنای دو روز کاری بابت انجام عملیات تسویه و پایاپای است. دو بازار نقدی مهم جهان، بورس طلای هنگکنگ و بورس طلای شانگهای میباشد. بورس نقدی (NCDEX) هند نیز بازاری است که نسبت به سایر بورسها جدیدتر است و در این بخش مختصراً به آن نیز میپردازیم.
-
بورس طلای هنگکنگ (CGSE)
-
-بورس طلای شانگهای (SGE)
-
-بورس نقدی NCDEX هند
-
-
62. مهمترین استراتژی های بازار طلا کدامند؟
مهمترین استراتژی های بازار طلا به 2 دسته تقسیم می شود :
استراتژیهای معاملاتی بازار
قیمت طلا با دیگر فلزات گرانبها ازجمله نقره همبستگی دارد. البته این همبستگی کامل نیست. بیش از 100 سال پیش این نسبت در حدود 16 بود. بدین معنا که هر اونس طلا برابر 16 اونس نقره ارزش داشت. در طول سالهای متمادی و با تغییر الگوی عرضه و تقاضای این دو فلز، نسبت مزبور دستخوش تغییرات بسیار شده است؛ بهطوریکه در آوریل سال 2011 که نقره باقیمت 76/49 دلار در قلۀ قیمتی خود واقعشده بود این نسبت در سطح 5/31، در سپتامبر 2011 نیز که طلا در اوج قیمت خود قرار داشت در حدود 44 واحد، ابتدای سال 2015 در حدود 76 و در ابتدای سال 2016 نسبت طلا و نقره در سطح 78 واحد بوده است.
اولین قدم برای انجام معامله از طریق GSR، تعیین دامنه قیمتی معقول برای این نسبت در یک دوره زمانی مشخص میباشد. همانطور که در بالا بیان شد نسبت GSR در طول سالهای مختلف تغییرات زیادی به خود دیده است بنابراین نمیتوان دورههای بلندمدت را معیار تعیین نسبت قرارداد؛ اما با انتخاب دورههای کوتاهمدتتر مثلاً دوساله، یکساله و حتی 6 ماهه، استراتژی ما بهینه میشود.استراتژیهای مدیریت ریسک
فرض کنید شما سهام یک ETF شمش طلا را در سبد سرمایهگذاریتان دارید. جهت محافظت این سهام از ریسک نوسانات احتمالی قیمت، میتوان به صدور اوراق اختیار خرید سهام ETF اقدام نمود. با این تصمیم اگر قیمت سهام ETF رشد کند شما سود خود را کسب خواهید کرد ولی اگر قیمت آن سهام کاهشی باشد در این حالت زیان شما مدیریتشده و بیمحابا افزایش نخواهد یافت.
-
63. بازارهای مشتقه طلا چیست و مهم ترین آنها کدام است؟
سه پیششرط برای کارایی و اثربخشی یک بازار مشتقه طلا وجود دارد. اول اینکه انتقال ریسک نوسانات قیمت در آن موضوعیت داشته باشد؛ بدین معنا که تغییرات قیمت طلا میبایست از میزان نوسانات و تغییراتی برخوردار باشد تا ریسک معنا پیدا کند و بتوان از طریق بازار مشتقه آن ریسکها را مدیریت نمود. دوم اینکه باید رقابت در بازار نقد در سطح مناسبی بوده تا مدیریت ریسک توجیه داشته باشد و سوم اینکه نقد شوندگی بازار مشتقه و حضور مستمر فعالان این بازار باید به حدی باشد که از یکسو هزینه سفارشات پایین باشد و از سوی دیگر بتواند برای انواع سفارشات درزمانی معقول طرف مقابل را کشف نمود. وجود توأمان سه ویژگی فوق باعث کارآمدی و افزایش کارایی یک بازار طلا میشود و بر پویایی آن میافزاید. کشورهایی وجود دارند که بازار مشتقه طلا را راهاندازی نمودهاند اما به دلیل اینکه حتی یکی از پیششرطهای مذکور را نداشتهاند این بازار چندان پا نگرفته و پویایی لازم را نداشته است. بهعنوانمثال میتوان بورس طلای استانبول (IGE) را برشمرد.
چهار بورس مهم مشتقه طلا عبارتند از :
- بورس کالای شیکاگو (CME)
- بورس کالای توکیو (TOCOM)
- بورس معاملاتی آتی شانگهای چین
- بورس جدیدتر طلا و کالای دوبی
-
64. منظور از صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله (ETF) چیست؟
صندوقهای قابل معامله در بورس (ETF) نوعی از صندوقهای سرمایهگذاری مشترک هستند که واحدهای آن در بورس اوراق بهادار قابل معامله میباشد. این صندوقها از بسیاری جهات به سایر صندوقهای سرمایهگذاری مشترک شبیهاند؛ با این تفاوت که میزان نقد شوندگی آنها بیشتر، کارایی بالاتر و فرایند سرمایهگذاری در آنها سادهتر است.
در ETF ها نیز مانند سایر صندوقها حقالزحمه مدیر توسط سهامداران صندوق پرداخت میشود و در زمان معامله واحدهای صندوق، کارگزاری از معامله گران کارمزد مطالبه میکند. گرچه سرمایهگذاری در ETF ها خالی از ریسک نیست ولی درعینحال مسیری کمهزینه جهت استفاده از مهارتهای مدیران حرفهای بازار تلقی میشود.
-
65. صندوق های سرمایه گذاری چقدر در بازار طلا اثرگذارند؟
صندوقها و ETF ها طلا نهادهای مالی بسیار بزرگی هستند و گرچه بهصورت مستمر به معاملات طلا اشتغال ندارند ولی همواره یک بازیگر اصلی در بازار به شمار میآیند. برای درک بهتر از نقش صندوقها و ETF های طلا خوب است بدانیم در پایان مارس 2016 که بانک مرکزی ایالاتمتحده 8133 تن طلا در اختیار داشت صندوق ETF طلای SPDR (GLD) بالغبر 818 تن طلا در مالکیت خود میدید. بهبیاندیگر داراییهای طلای یک ETF معادل 10 درصد کل طلای فدرال رزرو بوده است که این مقدار رقمی بسیار بااهمیت است.
GLD بزرگترین ETF یا صندوق سرمایهگذاری قابل معامله طلا در جهان بوده و این صندوق بهصورت فیزیکی در شمش سرمایهگذاری میکند. صندوقهای طلا تأثیر بسزایی در بازار طلا دارند. با افزایش تقاضای سرمایهگذاران انفرادی و نهادهای سرمایهگذاری، صندوقها و ETF های طلا به خرید اقدام و واحدهای سرمایهگذاری خود را منتشر نموده و از این طریق در بازار ایفای نقش میکنند.
-
66. صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله (ETF) چه ویژگی های بارزی دارند؟
سه ویژگی اصلی که ETF های طلا را ابزاری مناسب جهت سرمایهگذاری معرفی کرده است عبارتاند از:
الف) هزینههای حقالزحمه پایین به میزان حدوداً 25/0 درصد: علت پایین بودن این هزینهها این است که مدیران ETF های طلا عموماً به دنبال پیشی گرفتن از بازده بازار اصلی طلا نبوده و کسب همان میزان بازده برایشان در اولویت قرار دارد. به این نوع مدیریت صندوق یا سبد، منفعلانه اطلاق میشود. در مقابل حقالزحمههای مدیران صندوقهای سرمایهگذاری مشترک و صندوقهای پوششی به دلیل اینکه از روشهای مدیریت فعال استفاده میبرند، در حدود 5% میباشد.
ب) مسائل مالیاتی: ETF های طلا به شکلی طراحیشدهاند که از منظر مسائل مالیاتی مانند سهام رفتار میکنند. بدین معنا که مانند سهام، درزمانی که واحدهای ETF طلا به فروش میرسند مشمول مالیات خواهند بود نه زمانی که این واحدها و یا سهام با رشد قیمت و ارزش مواجه میشوند. بهعنوانمثال اگر جمع داراییهای یک ETF طلا در ابتدای سال یکمیلیون دلار و در پایان همان سال ارزش آن به یکمیلیون و دویست هزار دلار برسد سهامداران این ETF مشمول مالیات نبوده و تنها زمانی مشمول مالیات هستند که سهم خود را واگذار نمایند.
ج) نقد شوندگی: در برخی از صندوقهای سرمایهگذاری مشترک در زمان ابطال واحدهای سرمایهگذاری، از فرد کارمزدی مطالبه میگردد که این امر موجب میشود بخشی از سود سرمایهگذاری وی کاهش یابد. این موضوع زمانی حادتر میشود که سرمایهگذار بخواهد خیلی سریع از سرمایهگذاری خود خارجشده و پول خود را نقد کند. این مشکل در ETF ها وجود ندارد، چراکه در اینگونه صندوقها، ابطال واحدهای سرمایهگذاری موضوعیت نداشته و اگر شخص تصمیم خروج از آن را داشته باشد کافی است در بورس، سهام خود را به فروش برساند.
-
67. صندوقهای ETF طلا چند نوع می باشند؟
ETF های طلا خود بر دو نوع میباشند: ETF های شمش طلا و ETF های سهام طلا.
- ETF های شمش طلا
این صندوقها در طلای فیزیکی سرمایهگذاری میکنند و دارندگان واحدهای این ETF ها، گویی مالک چند اونس طلا میباشند. صندوق ETF طلای SPDR با نماد معاملاتی GLD بزرگترین ETF شمش در جهان است. این صندوق با دارا بودن 818 تن طلا در ابتدای سال 2016، بعد از کشور سوئیس و بالاتر از ژاپن در رتبه نهم دارندگان طلا در جهان محسوب میشود. شمشهای این صندوق تحت سرپرستی و نظارت HSBC که یکی از بزرگترین بانکهای شمش است قرار دارد. صندوق SPDR به چند دلیل شناختهشدهترین صندوق طلا است: نخست اینکه این صندوق اولین صندوقی است که امکان مالکیت کمهزینه شمش طلا را از طریق یک صندوق برای بخشهای مختلف سرمایهگذاری اعم از نهادی و انفرادی فراهم نموده است. ثانیاً با خرید سهام GLD لازم نیست فرد طلا را بهطور فیزیکی نگهداری کند و از این بابت هزینههای انبارداری و ریسکهای مربوط به نگهداری طلا از بین میرود و سوم اینکه حقالزحمههای آن نسبتاً پایین است.
پس از راهاندازی ETF های دیگر شمش، فشار بر مدیران GLD جهت کاهش بیشتر حقالزحمه و نیز بهبود در وضعیت شفافیت اطلاعات افزایشیافته است. موضوع شفافیت اطلاعات یکی از معدود انتقادهایی است که همواره متوجه GLD بوده و اکنون نیز وجود دارد. قیمت هر واحد از این صندوق در ابتدای سال 2016 حدود 117 دلار بوده است.
یکی از رقبا و جایگزینهای GLD، صندوق ETF طلای آن شرز با نماد (IAU) است که حقالزحمههای پایینتری دارد، قیمت آن پایینتر است و از منظر گزارش دهی نیز شفافتر میباشد. قیمت آن در حدود یکدهم GLD و حقالزحمههای مدیریتی آن 25/0 درصد است. به همین دلیل سرمایهگذاران کوچک اغلب IUA را به GLD ترجیح میدهند. نقطهضعف IAU نقد شوندگی پایینتر آن نسبت به GLD است که این مسئله چندان هم کماهمیت نمیباشد.
تفاوت بین بازده حاصل از نگهداری فیزیکی شمش و عملکرد یک ETF شمش بسیار ناچیز است. بهعنوان نمونه ارزش IAU طی 12 ماه سال 2010 حدود 9/26 درصد و GLD به میزان 21/26 درصد رشد داشته است. این در حالی است که قیمت جهانی طلا نیز در این دوره به میزان 36/26 درصد در آن سال افزایش داشته است. در سال 2015 نیز طلای جهانی حدوداً 11 درصد سقوط داشته و به همان نسبت GLD نیز با 78/11 درصد زیان مواجه گردیده است. این تفاوت اندک در بازده به دوره زمانیای مربوط است که در آن دوره حقالزحمه مدیریت ETF از سهامداران مطالبه میشود.
موضوع مهم در مورد ETF های شمش این است که متولی این صندوقها//ف بانکهای شمش هستند و این بانکها طلا را در امانت خود نگهداری میکنند. HSBC و جی پی مورگان متولی صندوق IAU است. وجود این مؤسسات که از بنیه و امکانات مالی فراوانی برخوردارند به اعتقاد و اطمینان سرمایه گذران به ETF های شمش افزوده است. بیان مجدد این نکته لازم است که مهمترین مزیت سرمایهگذاری در واحدهای سرمایهگذاری یک ETF شمش، برخورداری از طلای فیزیکی آنهم بدون هزینه و ریسک نگهداری آن است. نقطهضعف این صندوقها هم عدم شفافیت اطلاعاتی مناسب آنها میباشد.
- ETF های سهام طلا
منظور از سهام طلا، سهام شرکتهایی است که بهصورت فعال به تولید طلا و یا تولید اموال، دستگاهها و تجهیزات استخراجکنندگان طلا اشتغال دارند. اصولاً اشخاصی به سمت سرمایهگذاری در واحدهای ETF سهام طلا روی میآورند که تخصص اصلیشان بازار سهام است و برای کاهش ریسک و متنوع کردن سبد سرمایهگذاری خود به طلا نیاز دارند. این گروه سرمایهگذاران ترجیح میدهند بهجای اینکه از طریق ورود به بازارهای دیگر مثل طلای فیزیکی به متنوع سازی پرتفوی خود اقدام کنند در بازار سهام باقی بمانند ولی در عوض بخشی از سبد خود را به سهام شرکتهای فعال در صنعت طلا اختصاص دهند.
معروفترین ETF ها سهام طلا، صندوق استخراجکنندگان طلای مارکت وکتورز با نماد معاملاتی GDX است. این صندوق یک خواهرخوانده به نام ETF استخراجکنندگان طلای مارکت وکتورز جونیور با نماد معاملاتی GDXJ نیز دارد. صندوق GDX بر روی سهام شرکتهای ثبتشده در ایالاتمتحده تمرکز دارد و ریسک بازار آن نیز بیشتر به بنگاههای ایالاتمتحده و کانادا محدود است درحالیکه پرتفوی صندوق GDXJ پوشش بینالمللی گستردهتری داشته و در سهام شرکتهای فعال در استرالیا و آفریقای جنوبی نیز سرمایهگذاری نموده است.
با یک جستجوی ساده در وب سایتهایی چون Morningstar.com موارد متعددی از ETF های سهام طلا به دست میآید اما نقطه حائز اهمیت در انتخاب ETF های سهام مانند ETF های شمش، هزینههای کارمزد مدیریت، میزان نقد شوندگی و شفافیت اطلاعات آنها میباشد.
-
68. چطور می توان در سهام شرکت های صنعت طلا سرمایه گذاری کرد؟
بسیاری از بزرگ ترین شرکت های تولید کننده یا تجهیزکننده فرآیند تولیدی طلا در ایالات متحده و کانادا واقع شده و در بورس های مهم آمریکای شمالی ثبت و پذیرفته شده اند. معروف ترین این شرکت ها شرکت باریک گولد با نماد معاملاتی ABX است. این شرکت که بزرگ ترین تولیدکننده طلا در جهان است در سال 1983 در کانادا تأسیس و سهام آن در بورس نیویورک معامله می شود. این شرکت مالک 14 معدن طلا در کشورهای کانادا، آمریکا، پرو، استرالیا، دومینیکن و گینه بوده و همچنین 9/63 درصد از سهام شرکت بزرگ آکاسیا ماینینگ را در اختیار دارد.
تحلیل بنیادی سهام شرکت های فعال در صنعت طلا شبیه تحلیل سایر شرکت های بورسی است و می توان عملکرد آن ها را با هم مقایسه کرد. برای سرمایه گذارانی که تحمل ریسک بالایی دارند سهام طلا گزینه ای مناسب است چرا که در یک بازار صعودی، سهام طلا می تواند هم از قیمت های طلا و هم از ETF های سهام پیشی بگیرد. اگرچه سهام طلا نیز از قیمت اصلی طلا پیروی می کند ولی اغلب نوسان بیشتری را به خود می بیند. به عنوان مثال در سال 2015 قیمت طلا با حدود 8/12 درصد نزول روبرو شد در حالی که در همان سال قیمت سهام شرکت باریک گولد 8/32 درصد سقوط کرد. از سوی دیگر در سال 2010 قیمت جهانی طلا با رشدی حدود 1/23 درصد همراه شد و در همین سال سهام ABX از 82/34 دلار به 51/47 دلار رسید یعنی حدود 4/36 درصد رشد کرد. همان گونه که ملاحظه می شود قیمت سهام شرکت های فعال در حوزه طلا با نوسانات و در نتیجه ریسک به مراتب بالاتری نسبت به قیمت طلای فیزیکی و ETF های مرتبط با آن همراه است و برای سرمایه گذاران ریسک پذیر و حرفه ای مناسب تر است. از آنجایی که سهام طلا نوعی سرمایه گذاری غیرمستقیم در طلا محسوب می شود، منتقدان این گونه سرمایه گذاران معتقدند علاوه بر ریسک های بازار طلا، سرمایه گذاران در معرض ریسک های دیگری هستند که بازار سهام همواره با آن مواجه است. این گونه از صاحب نظران سرمایه گذاری در سهام طلا را در اولویت های چندم خود قرار می دهند. از سوی دیگر موافقان این سرمایه گذاری برآنند که ارزش طلا هیچ گاه به دلیل بهبود فرآیند تولید و اکتشاف طلا افزایش نمی یابد و در خصوص اخبار مرتبط با عملیات استخراج و کشف معادن جدید بسیار با تأخیر عمل می کند ولی سهام طلا بر این گونه اخبار واکنش سریع و مثبت نشان می دهد.
به طور کلی نوسانات طلا در مقابل سهام طلا کمتر و برای سرمایه گذاران ریسک گریز مناسب تر است. در مقابل سهام طلا برای سرمایه گذارانی که به دنبال ایجاد تنوع و نیز فرصت های تهاجمی برای رشد قیمت ها هستند جذابیت بیشتری دارد.
-
69. سرمایه گذاری در قراردادهای آتی طلا به چه شکل است؟
قراردادهای آتی بعد از شمش، نقدشونده ترین ابزار سرمایه گذاری در طلاست و به طور کلی به قراردادی بین یک خریدار و یک فروشنده گفته می شود که در آن طرفین توافق می کنند در آینده، مقدار مشخصی طلا را با قیمتی معین معامله نمایند. این قرارداد که از جمله ابزارهای مشتقه است در بازارهای مالی بسیار پرکاربرد و رایج می باشد. در یک بازار صعودی با خرید یک قرارداد آتی معامله ای سودمند خواهیم داشت. به عنوان مثال فرض کنید امروز یک قرارداد آتی به مبلغ 1200 دلار به ازای هر اونس در دسترس است و پیش بینی می شود قیمت ها در سه ماه آتی تا سطح 1350 دلار بالا برود. اگر یک سرمایه گذار این قرارداد را خریداری نماید به ازای هر اونس 150 دلار سود کسب می نماید یعنی یک بازده 12 درصدی روی یک قرارداد. نکته مهم در این خصوص این است که در قراردادهای آتی لازم نیست کل مبلغ قرارداد را در ابتدای دوره قرارداد پرداخت نمود بلکه پرداخت ودیعه اولیه کفایت می کند. میزان ودیعه اولیه قرارداد آتی بسته به کارگزار و بورس مربوطه با هم تفاوت دارد اما اغلب این مبلغ بین 4 تا 6 درصد ارزش قرارداد آتی تغییر می کند.
به طور کلی قراردادهای آتی طلا در قیاس با سایر ابزارهای سرمایه گذاری از چند مزیت برخوردار است. اولین و مهم ترین مزیت آن شفافیت است؛ چرا که طرف دیگر معامله بورس است و نه یک شرکت کارگزاری و این موضوع کمک شایانی به شفافیت قیمت گذاری می کند و این اطمینان و اعتماد را به سرمایه گذاران می دهد که طرف دیگر معامله آن ها، اطلاعات و کنترل بیشتری نسبت به قرارداد ندارد. از طرف دیگر شفافیت در این معاملات باعث می شود سرمایه گذاران به جزئیات سفارش ها و اطلاعات مربوط به حجم معاملات دسترسی داشته باشند. اطلاعاتی که در مورد سایر ابزارهای سرمایه گذاری چندان فراهم نمی باشد. مزیت دیگر قراردادهای آتی، نقدشوندگی بسیار بالای آن است. در مورد نقدشوندگی این قراردادها کافیست بدانیم حجم روزانه معاملات بر روی سهام بزرگ ترین ETF طلای جهان تنها کسری از ارزش معاملات روزانه قراردادهای آتی طلاست. در حال حاضر تقریباً 7 برابر ارزش طلایی که روزانه بر روی ETF های طلا معامله می شود به صورت قراردادهای آتی در بورس شیکاگو خرید و فروش می شود.
-
70. سرمایه گذاری در قراردادهای اختیار معامله طلا به چه شکل است؟
اختیار معامله قراردادی است که به مالک آن، اختیار خرید و یا فروش یک دارایی با یک قیمت معین و در یک دوره زمانی مشخص را می دهد و تصمیم گیری در خصوص خرید یا فروش آن دارایی یک حق و اختیار برای دارنده آن است و نه یک تعهد. اختیاری که به دارنده آن اجازه می دهد یک دارایی مشخصی را با قیمت معین در زمانی مشخص خریداری نماید اختیار خرید و اختیاری که به دارنده آن اجازه می دهد دارایی مربوطه را با قیمتی مشخص و در زمانی معین به فروش برساند اختیار فروش نامیده می شود. اوراق اختیار معامله نیز از جمله اوراق مشتقه ای است که سرمایه گذاری در آن مزایای زیادی دارد. مهم ترین مزیت آن امکان ورود به بازار با درگیر کردن سرمایه کمتر است. بدین معنا که با آورده کمتر می توان به سودهای زیادی دست یافت.
جهت بسط موضوع به ذکر یک مثال واقعی می پردازیم:
قیمت هر سهم ETF طلای GLD در ژانویه 2016 در حدود 106 دلار بوده است؛ اگر سرمایه گذاری پیش بینی کند طی دو ماه آینده قیمت طلا صعودی خواهد بود می تواند به خرید 100 ورقه اختیار خرید یک ماهه سهام GLD به قیمت هر ورقه 3 دلار و با قیمت قابل اعمال 108 دلار اقدام نماید. به عبارت دیگر این سرمایه گذار با پرداخت 300 دلار اختیار خواهد داشت که تا پایان ماه ژانویه 2016، 100 سهم از سهام GLD را از فروشنده اوراق اختیار به قیمت هر سهم 108 دلار خریداری نماید.
در پایان ژانویه 2016 قیمت هر سهم GLD به نرخ 32/112 بسته شد. دارنده اوراق اختیار خرید می توانست در روز پایانی این ماه، اختیار خود را اعمال کند. بدین ترتیب که با مراجعه به طرف مقابل قرارداد خود یعنی فروشنده اوراق اختیار خرید و با پرداخت مبلغ 10800 دلار ، 100 سهم GLD را از وی مطالبه کند و بلافاصله با فروش این سهم به قیمت 32/112 دلار سود 44 درصدی را تجربه نماید:
11232-10800=432 دلار
432-300÷300=%44
در حالی که اگر این سرمایه گذار از امکان استفاده از اوراق اختیار معامله را استفاده نمی کرد و بر مبنای پیش بینی صعودی بودن قیمت طلا، در ابتدای ژانویه به خرید سهام GLD به مبلغ 1065 دلار اقدام می نمود و در پایان ماه سهام مزبور را به قیمت 32/112 دلار به فروش می رساند اولاً سرمایه بیشتری را دخیل کرده بود و ثانیاً بازده کسب شده وی تنها 9/5 درصد بود. مثال فوق را می توان در خصوص بازار نزولی طلا و کسب سود از اوراق اختیار فروش نیز مطرح کرد که بیان آن از حوصله این کتاب خارج بوده و در کتب مالی و ابزارهای مشتقه به آن بسیار پرداخته شده است.
اوراق اختیار معامله طلا در بورس شیکاگو در نماد معاملاتی OG انجام می گیرد. ارزش این اوراق به قیمت قراردادهای آتی طلا که آن هم در این بورس معامله می شود وابستگی شدیدی دارد. هر قرارداد اختیار معامله 100 اونس طلا را شامل می شود و 4 روز کاری قبل از پایان ماه قرارداد منقضی می شود. جهت کسب اطلاعات کامل تر به وب سایت www.cmegroup.com و بخش Metals و نماد OG مراجعه فرمایید.
-
71. شیوه های کلاه برداری در بازار طلا کدامند؟
مواردی که پیش تر با عنوان ابزارهای سرمایه گذاری در طلا از آن ها نام برده شد سرمایه گذاری های مطمئن و سالم است و کلاه برداری و شیادی در آن ها جایگاهی ندارد. نهادهای نظارتی مانند بورس ها و بازارهای خارج از بورس به صورت مستمر بر فعالیت ها و نحوه افشای اطلاعات صندوق ها و اوراق مشتقه طلا نظارت و رسیدگی می کنند. اما این بازار نیز مانند بازارهای دیگر همواره دچار آفت کلاه برداری و اغفال بوده و سوء استفاده کنندگان با طرح ها و نقشه های مختلفی علاقه مندان کم اطلاع و تازه کار را به بیراهه می برند.
از کلاه برداری های رایج و مشهوری که سال ها از سوی طراحان آن ها قربانی می گرفته می توان به شیادی 419 نیجریه ای که به آن کلاه برداری حق الزحمه پیش پرداخت نیز گفته می شود و شیادی HYIP اشاره کرد. این دسته کلاه برداری ها بسیار شناخته شده اند و عموم مردم با آن ها آشنایی کافی دارند و کمتر کسی است که در این دوران در دام آن ها بیفتد اما برخی دیگر از کلاه برداری ها وجود دارند که در بازار طلا به صورت خزنده حرکت می کنند و با ظاهری آراسته، معقول و حتی تحلیلی، خود را به سرمایه گذاران معرفی می کنند.
از جمله رایج ترین و معروف ترین آن ها سیستم ها و برنامه های معاملات خودکار است که از قابلیت های نرم افزارهای محبوب معاملاتی مثل متاتریدر استفاده می کند. این کلاه برداری بدین صورت است که پس از نصب یک نرم افزار معاملاتی مانند متاتریدر، به کاربر یک سیستم معاملاتی کوتاه مدت بسیار سودآور معرفی و از وی خواسته می شود اجازه دهد این سیستم به صورت خودکار، معاملات متعددی انجام داده و سود آن را به حساب کاربر مربوطه واریز کند. اما پس از چند معاملۀ سودآور اغواکننده، ناگهان ورق برمی گردد و معاملات کاربر زیان ده شده و حساب وی صفر می شود. اگر منطق سودآوری یک سیستم معاملاتی را درک نکردید توصیه می کنیم هیچ گاه از آن استفاده نکنید و آن را بر روی سامانه معاملاتی تان نصب ننمایید. اگر می خواهید گرفتار دسیسه های سوء استفاده گران و شیادان نشوید و کلاه برداری هایی چون طرح های پونزی و از این دست برنامه ها گریبانتان را نگیرد پیشنهاد می شود قبل از هر گونه سرمایه گذاری در صندوق یا سهام و یا سایر ابزارهای دیگر طلا، از مراجعی رسمی چون انجمن ملی قراردادهای آتی (NFA) مرجع قانونی صنعت مالی (FIRNA) یا کمیسیون بورس اوراق بهادار (SEC) استعلام کرده و میزان اعتبار آن موضوعات سرمایه گذاری را بررسی نمایید.
-
72. ضریب اثرگذاری سرمایهگذاران فردی و تولیدکنندگان طلا در معاملات بازار جهانی طلا چه میزان است؟
حدود نیمی از تقاضای کل طلا در هرسال به صنعت جواهرسازی تعلق دارد که طرف تقاضای آن عموماً اشخاص حقیقی هستند. در دوران رونق اقتصادی، تقاضای کالاهایی نظیر طلا که جنبه احتیاطی دارند افزایش مییابد که این افزایش تقاضا، رشد قیمت طلا را موجب خواهد شد. البته برآورد میزان این تقاضا، کاری بسیار دشوار است. از سوی دیگر سرمایهگذاران انفرادی از طریق افتتاح سپردههای طلا نزد بانکها و همچنین خرید شمش و سکه نیز میتوانند در طلا سرمایهگذاری نمایند. در سال 2015 تقاضای بخش جواهرات 9/2414 تن بود که این میزان بیش از 57 درصد کل تقاضای طلای آن سال را در برمیگیرد. از طرفی تقاضای سرمایهگذاران انفرادی شامل شمش و سکه طلا جمعاً 6/1011 تن یعنی 24 درصد کل تقاضای سال 2015 را شامل میشود. این عدد نشاندهنده اهمیت نسبی سرمایهگذاران انفرادی در بازار طلا و تحلیل الگوی رفتاری این گروه از فعالان بازار طلا میباشد.
تولیدکنندگان طلا نیز نقشی اساسی در بازار این فلز گرانبها دارند که توضیحات بیشتر در خصوص این گروه در فصل سوم ارائهشده است. بهطورکلی اگر قیمت طلا بالا باشد صنعت استخراج طلا توسعهیافته و فعالیتهای معدنکاری افزایش مییابد که نتیجه این رویدادها افزایش عرضه طلا خواهد بود. عکس این موضوع نیز صادق است. با کاهش قیمت طلا در بازار ممکن است شرکتهای تولیدکننده به این نتیجه برسند که با توجه به سطح قیمتها، تولید طلا صرفه اقتصادی نداشته و بنابراین تصمیم به محدود کردن فرآیند تولید نمایند. این تصمیم نیز به کاهش عرضه منتج میشود که خود اثری مثبت بر قیمت طلا در بازار خواهد داشت. این گروه از فعالان بازار طلا طی چند سال گذشته در این بازار نسبتاً باثبات عمل کردهاند و تأثیر قیمتی آنجا همواره مثبت بوده است.
در سال 1999 که بانکهای مرکزی اروپایی فروش طلا را با محدودیت مواجه کردند تولیدکنندگان بزرگ طلا در جهان تغییر سیاست داده و از ریسک گریزی خود کاستند و در صنعت و بازار طلا ریسکپذیرتر عمل نمودند چراکه این محدودیتهای فروش طلا توسط بانکهای مرکزی حداقل اثری که داشت اطمینان نسبی برافزایشی بودن قیمت طلا در آینده بود. بسیاری از صاحبنظران معتقدند تولیدکنندگان طلا در آینده نیز در سطح بالایی فعالیت خواهند کرد و نقش مهم و اثرگذار خود را حفظ خواهند نمود. به هر ترتیب این گروه از بازیگران ازجمله شفافترین گروهها بوده و تصمیمات آنها تا حد مطلوبی افشا میگردد؛ زیرا اکثر این شرکتها سهامی عام بوده و الزامات افشای اطلاعات برای عموم در مورد آنها اعمال میگردد.
-
73. LBMA چیست و چه کارکردی دارد؟
شواهد بسیاری وجود دارد که شمش طلا در قرن 17 میلادی در لندن معامله و دادوستد میشده است. اعضای اصلی این بازار در آن زمان خانوادههای موکاتا و گولدز مید بودند. با معرفی سیستم نقره مرجع در سال 1897 و طلای مرجع در سال 1919، این بازار ساختار واقعیتری به خود گرفته و به سازمان LBMA فعلی نزدیک شد. رشد فزاینده قیمت طلا و نقره ناشی از تنشهای سیاسی و اقتصادی در اوایل دهه 1980 موجب توجهات بیشتر به بازار طلا از سوی سرمایهگذاران شد. افزایش تعداد فعالان این بازار از یکسو و تصویب قانون خدمات مالی در سال 1986 از سوی دیگر نهایتاً به تشکیل نهاد LBMA منتج گردید.
یکی از وظایف اصلی LBMA بهطورکلی انتشار فهرست مشخصههای طلای مرغوب است. ازنظر LBMA طلای مرغوب به شمشی اطلاق میشود که عیار آن 995، وزن آن 400 اونس و بر روی آن مهر شرکت ذوب کننده و پالاینده قابلمشاهده باشد؛ اما مهمترین وظیفه LBMA در مورد طلا، تعیین قیمت مرجع است. این قیمت برای کلیه تاجران طلا بهعنوان یک مرجع قیمتی تلقی میشود. بااینکه معاملات بین خریداران و فروشندگان باقیمتهای متفاوتی صورت میگیرد اما درنهایت تسویه این معاملات بر مبنای قیمت مرجع صورت میگیرد.
فرایند تعیین قیمت مرجع طلا در LBMA بدینصورت است که نمایندگان 5 خانه شمش لندن که تجار بزرگ بازار طلا هستند دو بار در روز در ساعت 10:30 صبح و 15:30 در ساختمان تاریخی روتسچایلد دورهم جمع میشوند. سپس این اعضا سفارشهای موردنظر خود اعلام و رئیس این کمیته با نزدیک کردن قیمتهای اعلامشده و توافق بین 5 عضو، قیمت مرجع را تعیین و اعلام مینماید. بعد از اعلام قیمت مرجع، اعضای 5 گانه مذکور قیمت تعیینشده را به نهادهای واسطهای یا کارگزاریهای خود و ایشان نیز به مشتریان خود اعلام میکنند. اگر تقاضای خرید مشتریان از میزان فروش آنها پیشی بگیرد قیمت طلا افزایش و اگر عرضه از تقاضا بیشتر باشد قیمت طلا کاهش خواهد یافت.
-
74. تاریخچه طلا به چه زمانی برمی گردد و چه تحولاتی را پشت سر گذاشته است؟
طلا در طول تاریخ همواره مهمترین فلز گرانبها بوده و بهکرات بهعنوان پول، وظیفه دادوستد و نگهداری ارزش را ایفا نموده است. طلا کمیاب است ولی میتوان آن را در سطح زمین نیز پیدا نمود، حل نمیشود و مهمتر از همه آنکه مصرف نمیشود و از بین نمیرود. این بدین معناست که طلایی که از ابتدای تاریخ تاکنون استخراجشده در حال حاضر کمابیش وجود دارد. طلا ازلحاظ ظاهری جذاب بوده و بهراحتی میتوان خلوص آن را تعیین نمود. ترکیب ویژگی های برشمرده را نمیتوان در هر فلز گرانبهایی یافت. این ویژگیهای منحصربهفرد طلا باعث شده که درگذشته بهعنوان یک واحد پول مرد استفاده قرار گیرد و به شکل سکه در دادوستد میان مردم به کار گرفته شود. در ادامه اتفاقات مهمی که در طول تاریخ بر این فلز گرانبها رفته است بیان میشود:
5000 سال قبل از میلاد
طلا برای اولین بار استخراج شد.
3900 سال قبل از میلاد
طلا توسط مصریان ذوب شد.
2000 سال قبل از میلاد
طلا بهصورت خالص تولید شد و این صنعت در مناطق آناتولی و شبهجزیره عربستان نیز گسترش یافت.
1200 سال قبل از میلاد
مصریان باستان با تبدیل طلا به اشکال مختلفی چون ورق، به قابلیتهای جدیدی دست پیدا کردند. آنها همچنین از یکسو به تکنیک موم کاری فائق آمدند و از سوی دیگر توانستند با ترکیب طلا با سایر فلزات، آلیاژهای رنگی طلا را تولید کنند و حتی روش لاست واکس را که در حال حاضر نیز در صنعت جواهرسازی به کار میرود کشف نمایند.
300 تا 600 سال قبل از میلاد
600 سال قبل از میلاد، اولین استفاده از طلا در دندانپزشکی در سرزمین اتروسکان (ایتالیای فعلی) انجام شد. 36 سال بعد اولین ارز بینالمللی عصر باستان به دستور کرزوس پادشاه لیدی از طلا ضرب شد و این سکه کروسید نامگذاری گردید. 60 سال پسازآن در زمان در زمان حکومت هخامنشیان، طلاسازان با ساخت ریتون ها و دیگر اشیاء نظیر گنجینه آمودریا، خود را به جهان معرفی نمودند. 300 سال قبل از میلاد مسیح رومیها با تکنیکی خاص از طلا رنگ ساختند و جام معروف لیکورگوس را به وجود آوردند.
500 سال قبل از میلاد
روم باستان که در آن زمان مهمترین تولیدکننده طلا قلمداد میشد به ضرب سکههای اورئوس اقدام نمود. ژولیوس سزار حقوق سربازان خود را با این سکهها پرداخت میکرد.
قرونوسطی
دوران سلطه امپراتوری روم بر طلا بود. این دوران به دلیل عدم ثبات سیاسی امپراتوری روم؛ عصر مطلوبی برای صنعت طلا به شمار نمیرود. در همین عصر بود که اپراتوری عثمانی معادن طلا در تملک رومیان را تسخیر کرد.
سالهای 1000 تا 1600 میلادی
تولید طلا برای مدتزمان طولانی کنار گذاشتهشده بود. در سال 1066 دولت بریتانیا سه پول فلزی با عناوین پوند، شیلینگ و پنس را که از نقره ساخته میشد ضرب نمود. در سال 1284 ونیز شاهد ضرب سکه طلایی به نام دوکات بود که برای قریب 500 سال معروفترین سکه محسوب میشد. در دهه 1300 میلادی اولین سامانه حکاکی بر روی طلا بهمنظور استانداردسازی تجارت، در لندن پایهگذاری شد. در اواخر سال 1377 بریتانیا اولین سکه طلای خود را با عنوان فلورین معرفی کرد. در همان زمان سیستم پولی جدید این کشور که بر پایه طلا و نقره استوار بود آغاز به کارکرد. در سال 1511 میلادی فردیناند پادشاه اسپانیا بهمنظور به دست آوردن طلا، دستور اعزام گسترده نیرو به قاره آمریکا را صادر کرد. این هجوم بهقدری عظیم بود که باعث نابودی تمدنهای آزتک و اینکا گردید.
قرون 17 و 18 میلادی
در سال 1700 بریتانیای کبیر کلیه پولهای پیشین خود را بیاعتبار اعلام نمود و سکه جدیدی که مخلوط طلا و نقره به نسبت 16 به 1 بود را معرفی کرد و قیمت طلای این سکهها را 84 شیلینگ و 5/11 پنس برای هر اونس تثبیت کرد. قیمتی که برای 200 سال بهعنوان مبنا باقی ماند. در دهه نخست قرن هجدهم معدن کاری طلا در روسیه از سر گرفته شد. در سال 1717 اسحاق نیوتن قیمت رسمی طلا را 25/4 پوند انگلیس تعیین کرد. اینیکی از تلاشهای متعدد در جهت تعیین و تثبیت قیمت طلا در آن دوران بود. در سال 1788 آمریکا سکهای را که مخلوطی از طلا و نقره بود بر اساس قانون مسکوکات خود ضرب کرد. در سال 1799 و در ایالت کارولینای شمالی معادن طلای مهمی کشف شد.
سالهای 1800 تا 1913
در سال 1804 با کشف طلا در ایالت کالیفرنیای آمریکا، بزرگترین هجوم طلا در این دوران به وقع پیوست. در سال 1885 کشف و جستجوی طلا در آفریقای جنوبی آغاز شد.
تاریخ دقیق آغاز به کار سیستم استاندارد طلا نامشخص است اما برخی بررسیها، دهه 1880 را نشانه گرفتهاند. سه ویژگی اصلی این سیستم عبارتاند از اینکه اولاً نرخ تبدیل ارز کشورهایی که این سیستم را پذیرفتهاند ثابت قرار داده شد. ثانیاً این کشورهای ملزم بودند پول خود را با ذخایر طلا حمایت کنند و سوم اینکه طلا بهعنوان یک ابزار خودکار در جهت بهکارگیری سیاست تعدیل اقتصادی به شمار میرفت. در این سیستم، طلا بهنوعی واحد پول بینالمللی شده بود و واحدهای پولی با اونس طلا سنجیده میشدند و این رویه نرخهای تبدیل ارز بین کشورها را تثبیت کرده بود. پوند انگلستان بهعنوان واحد پول اصلی در سیستم استاندارد طلا شناخته میشد و هر اونس طلا با 2474/4 پوند انگلستان برابری میکرد. سیستم استاندارد طلا تا آغاز جنگ جهانی اول ادامه یافت؛ زیرا در دوران جنگ احتیاج زیادی به چاپ و انتشار پول احساس میشد و این باعث شد اعتماد عمومی نسبت به واحدهای پولی بهصورت محسوسی تقلیل یابد. در پایان جنگ جهانی اول سیستم استاندارد طلا که قدرت پولی آن زمان تلقی میشد متوقف و این اثرگذاری و قدرت به کشور آمریکا و مشخصاً شهر نیویورک منتقل گردید.
-
75. مهم ترین تحولات بازار جهانی طلا در قرن اخیر چه بوده است؟
سالهای 1914 تا 1943
سالهای بین دو جنگ جهانی با رکود بزرگ اقتصادی دهه 1930 همراه بود. بین سالهای 1920 تا 1930 پوند انگلستان تضعیفشده بود و بازسازی خسارات جنگ جهانی اول بسیار مشکل مینمود. در دهه 1930 ایالاتمتحده بار دیگر سیستم استاندارد طلا را کنار گذاشت. سیستمی که این کشور در سال 1919 مجدداً به آن روی آورده بود. در دوران بحران اقتصادی دهه 30، ایالاتمتحده سیاست اقتصادی حمایت گرایی و انزوا گرایی را در پیش گرفت. در سال 1934 ارزش طلا 35 دلار به ازای هر اونس تثبیت گردید. پس از سال 1934، دلار آمریکا در مقابل سایر ارزهای مهم بینالمللی قدرت بیشتری را به خود گرفت. بعد از جنگ جهانی دوم، سرمایهگذاران بیشتر راغب بودند تا معاملات و مراودات خود را بر مبنای دلار آمریکا انجام دهند. این همان دورانی بود که ذخایر طلای کشورهای اروپایی به میزان بسیار زیادی بهسوی ایالاتمتحده گسیل شد. با این تغییراتی که در سیستم پولی در جهان رخداده بود، تجارت بینالمللی نیاز به یک سیستم ارزی جدید و روزآمد را بیشتر حس میکرد. درنتیجه در سال 1944 میلادی، 44 کشور دنیا در اجلاس برتون وودز که در نیوهمشایر آمریکا برگزار شد یک سیستم جدید ارزی بینالمللی که پاسخگوی نیازهای تجارت بینالملل آن زمان بود را بنیان نهادند. تأسیس صندوق بینالمللی پول (IMF) از نتایج همین اجلاس بوده است.
سالهای 1944 تا 1972
در سال 1960 نخستین میکروچیپ که از طلا نیز در ساخت آن استفادهشده بود توسط شرکت بل ساخته شد. در سال 1961 برای اولین بار از طلا در ساخت تجهیزات فضانوردی استفاده شد.
اغلب عصر برتون وودز را عصر طلایی ثبات نرخهای ارز و رشد سریع اقتصادی میدانند. برتون وودز یک سیستم ارزی ثابت ولی قابل تعدیل بود و بنا داشت که هم زمان از مزیتهای دو سیستم طلای استاندارد و سیستم ارز شناور بهره ببرد. سیستم طلای استاندارد بر ثبات نرخ ارز و تبعیت از سیاستهای پولی و مالی باهدف تثبیت تبادلات تجاری بین کشورها را بدون هیچ محدودیتی موردپذیرش قرار میداد. سیستم برتون وودز نیز به نرخ برابری ثابت ارز معتقد بود اما درعینحال، تغییرات و اتفاقات عمده سیاسی و اقتصادی را که بر این تعادل مؤثر بود در نظر میگرفت. در این نظام، دلار برحسب طلا و تمام پولهای دیگر برحسب دلار تبیین میشد. آمریکا ارزش دلار را برابر یک سی و پنجم اونس طلا تعیین کرد و آمادگی تبدیل هر میزان دلار به طلا را بدون هیچ محدودیتی در نرخ تعیینشده اعلام نمود. در آن دوران به دلیل مازاد تقاضای طلا، قیمت آن رشد کرد و در مقابل دلار به 5/42 رسید. در 15 آگوست 1971 پرزیدنت نیکسون قابلیت تبدیل دلار به طلا را ممنوع کرد. این آغاز دوران کنار گذاشتن نظام برتون وودز و حرکت به سمت نظام شناوری کامل ارز بود. سیستم برتون وودز به پایان خود نزدیک شده بود چراکه کشورهای صنعتی، نوسانات واحد پولیشان در مقابل دلار را آزاد گذاشته بودند.
سالهای 1973 تا 1996
در سال 1985 از طلا برای درمان بیماری روماتیسم استفاده شد.
سیستم پولی برتون وودز بهطورکلی نوسانات قیمتی طلا را کنترل میکرد. رکود اقتصادی که در ابتدای دهه 1970 اقتصادهای بزرگ را تحت تأثیر قرار داده بود موجب رشد قیمت طلا شد. به ط.ری که در آغاز دهه 1980 هر اونس طلا با 600 دلار آمریکا برابری میکرد و این یعنی رشد 1500 درصدی نسبت به ابتدای دهه 1970 و اگر این قیمت را بر پایه نرخ تورم آن زمان تعدیل کنیم قیمت آن به 870 دلار میرسد که در طول تاریخ طلا، عددی دستنیافتنی مینماید. صاحبنظران علت این رشد قیمت طلا را رکود همراه با تورم و نیز جنگ در خاورمیانه برشمردند. بین سالهای 1972 و 1980 بسیاری از سرمایهگذاران، طلا را بهعنوان مأمن سرمایهگذاری در مقابل تورمهای افسارگسیخته برگزیدند و درنتیجه به دلیل وجود مازاد تقاضا، قیمت طلا به شکل بااهمیتی رشد یافت. از طرفی با افزایش قیمت نفت، درآمد کشورهای عربی نیز رشد کرد که این خود طرف تقاضای طلا را سنگینتر نمود. در اواسط دهه 70 قراردادهای آتی طلا بهعنوان ابزار جدید سرمایهگذاری، جهت پوشش ریسک نوسانات غیرعادی قیمت طلا در بازارهای جهانی معرفی شد و سرمایهگذاران با توجه بهپیشبینیهای خود نسبت به صعودی یا نزولی بودن قیمتها در آیندهای نزدیک، وارد بازار آتی طلا میشدند. وجود مازاد عرضه در دهه 1985 باعث کاهش 50 درصدی در قیمت طلا شد و نتیجتاً قیمت آن به 300 دلار تنزل یافت.
سالهای 1997 تا 2010
در سال 2001 از طلا در جراحی قلب استفاده گردید و در سال 2003 کشور چین نیز استاندارد بینالمللی طلا را پذیرفت. در سال 1997 دولت ایالاتمتحده نگهداری طلا در حسابهای بازنشستگی را مجاز کرد و صندوقهای بازنشستگی اجازه یافتند در پرتفوی اختصاصی خود از طلا نیز استفاده نمایند. از سوی دیگر در سال 1999 پانزده بانک مرکزی بزرگ جهان طی موافقتنامهای موسوم به EcbGa توافق کردند تا فروش طلای خود را محدود نمایند. تأثیر این دو رویداد به معرفی ابزارهای متنوع سرمایهگذاری در طلا و پررنگ شدن نقش طلا بهعنوان وسیلهای برای ذخیره و حفظ ارزش پول منتج گردید و درنتیجه، موج صعودی قیمتهای طلا در اوایل دهه 2000 میلادی آغاز شد. در اواسط دهه 2000 میلادی بحران مالی ناشی از اعطای وامهای مسکن در آمریکا سر برآورد و این بحران به اتحادیه اروپا و آسیا نیز رسید. سقوط بورسهای کشورهای مختلف جهان و عدم چشمانداز و امید به رونق اقتصادی، موجب سیل خروشان سرمایهها به سمت طلا شد بهطوریکه قیمت طلا در این دهه از 288 دلار در سال 2000 به 1420 دلار در سال 2010 صعود کرد.
سالهای 2011 و 2012
در این دوران، طلا برای بانکهای مرکزی و همچنین برای سرمایهگذاران انفرادی بهعنوان یک گزینه بسیار مهم جهت امنیت سرمایهگذاری شناخته شد. بانکهای مرکزی آسیایی نیز که سبد سرمایهگذاریشان را بسیار متأثر از دلار میدیدند نیاز تنوع بخشیدن به پرتفوی خود را حس کردند و برای تحقق این امر گزینهای بهتر از طلا برای آنها وجود نداشت. طلا در سال 2011 پر نوسانترین سال خود را تجربه نمود. بهطوریکه در این سال طلا رکوردهای تاریخی خود را یکی پس از دیگری فتح کرد و در نیمه دوم سال 2011 به بالاترین قیمت تاریخی خود یعنی بیش از 1900 دلار رسید. این فلز در سال 2011 قیمت 1315 دلار به ازای هر اونس را نیز تجربه کرد که نوسان بیسابقه 607 دلاری را در یک سال نشان میداد. به دلیل سیاستهای اتخاذشده محرک اقتصادی از سوی بانکهای مرکزی بزرگ جهان در سال 2012، طلا برای دوازدهمین سال متوالی با رشد قیمت روبهرو گردید و در این سال هفت درصد افزایش یافت. بهرغم رشد بهای طلا، این سال برای کسانی که قیمت طلا را در سطح 2000 دلار پیشبینی کرده بودند سالی مأیوسکننده محسوب میشد.
سالهای 2013 تا 2015
سال 2013 سالی کابوس وار برای طلا بود. آمار بهبود اوضاع اقتصادی ایالاتمتحده و درنتیجه تقویت دلار آمریکا، دلیل اصلی کاهش تقاضای طلا بود. در این سال قیمتهای طلا از 1670 دلار در ابتدای سال به محدوده 1200 دلار تنزیل یافت یعنی بیش از 28 درصد افت قیمت در یک سال. این کاهشهای چشمگیر، نگرانیها را در خصوص احتمال توقف پروژههای معدنی به دلیل فقدان صرفه اقتصادی تشدید کرد. در سال 2013 کاهش رشد اقتصادی دو کشور مهم مصرفکننده طلا یعنی چین و هند نیز روند نزولی طلا را تقویت کرد. در دو سال 2014 و 2015 طلا با یکروند نزولی البته نه با شیب تندی که در سال 2013 تجربه کرده بود مواجه شد. در ابتدای سال 2014 قیمت هر اونس طلا در نرخ 1200 دلار معامله میشد و طی این دو سال با نوسانات نزولی و بعضاً صعودی همراه بود بهطوریکه در مارس 2014 نرخ طلا حتی قیمت 1392 دلار را نیز به خود دید. سقوط دودرصدی قیمت طلا در سال 2014 و حدود 10 درصدی در سال 2015 که ناشی از چشمانداز افزایش نرخ بهره در آمریکا و تقویت دلار در مقابل سایر ارزهای مهم جهان بود باعث شد طلا سومین سال متوالی سقوط قیمت را تجربه کند. طلا در سال 2015 بارها به مرز قیمتی 1000 دلار نزدیک شد ولی در پایان این سال باقیمت 1059 دلار برای هر اونس به کار خود پایان داد.
-
76. Loco London چیست و چه کارکردی دارد؟
در سال 1850 لندن بهعنوان قطب اصلی معاملات طلا در جهان تلقی میشد و شرکتهای معدنی کالیفرنیا، آفریقای جنوبی و استرالیا طلای استخراجیشان را برای پالایش و فروش به این شهر ارسال میکردند. این شرکتها از خانههای شمش لندن درخواست میکردند که حسابی مستقل و مجزا برای آنها معرفی تا عملیات و معاملاتشان از طریق این حسابها صورت گیرد. به این حسابها Loco London میگفتند. هماکنون از حسابهای مذکور جهت تسویه دادوستد بین مشتریان و معامله گران و همچنین سایر معاملات بازار استفاده میشود. مانده بستانکار حساب Loco London به معنای طلب طلای آن عضو از خانههای شمش است دقیقاً مانند مانده بستانکار یک حساب بانکی، شرکت تسویه فلزات گرانبهای لندن LPMCL که توسط شش بازار گردان بزرگ جهان تشکیلشده است وظیفه نگهداری و تسویه معاملات بین اعضا و همچنین بین اعضا و مشتریان را به عهده دارد. مشتریان درخواستهای خود جهت افتتاح حساب Loco London را به این شرکت اعلام میکنند. LPMCL هم آمادگی تسویه فیزیکی معاملات را دارد و هم میتواند بهصورت نقدی عمل نماید.
-
77. سیستم برتون وودز چه اثری بر بازار طلا داشته است؟
برتون وودز یک سیستم ارزی ثابت ولی قابل تعدیل بود و بنا داشت که هم زمان از مزیتهای دو سیستم طلای استاندارد و سیستم ارز شناور بهره ببرد. سیستم طلای استاندارد بر ثبات نرخ ارز و تبعیت از سیاستهای پولی و مالی باهدف تثبیت تبادلات تجاری بین کشورها را بدون هیچ محدودیتی موردپذیرش قرار میداد. سیستم برتون وودز نیز به نرخ برابری ثابت ارز معتقد بود اما درعینحال، تغییرات و اتفاقات عمده سیاسی و اقتصادی را که بر این تعادل مؤثر بود در نظر میگرفت. در این نظام، دلار برحسب طلا و تمام پولهای دیگر برحسب دلار تبیین میشد. آمریکا ارزش دلار را برابر یک سی و پنجم اونس طلا تعیین کرد و آمادگی تبدیل هر میزان دلار به طلا را بدون هیچ محدودیتی در نرخ تعیینشده اعلام نمود. در آن دوران به دلیل مازاد تقاضای طلا، قیمت آن رشد کرد و در مقابل دلار به 5/42 رسید. در 15 آگوست 1971 پرزیدنت نیکسون قابلیت تبدیل دلار به طلا را ممنوع کرد. این آغاز دوران کنار گذاشتن نظام برتون وودز و حرکت به سمت نظام شناوری کامل ارز بود. سیستم برتون وودز به پایان خود نزدیک شده بود چراکه کشورهای صنعتی، نوسانات واحد پولیشان در مقابل دلار را آزاد گذاشته بودند.
سیستم پولی برتون وودز بهطورکلی نوسانات قیمتی طلا را کنترل میکرد. رکود اقتصادی که در ابتدای دهه 1970 اقتصادهای بزرگ را تحت تأثیر قرار داده بود موجب رشد قیمت طلا شد. به ط.ری که در آغاز دهه 1980 هر اونس طلا با 600 دلار آمریکا برابری میکرد و این یعنی رشد 1500 درصدی نسبت به ابتدای دهه 1970 و اگر این قیمت را بر پایه نرخ تورم آن زمان تعدیل کنیم قیمت آن به 870 دلار میرسد که در طول تاریخ طلا، عددی دستنیافتنی مینماید. صاحبنظران علت این رشد قیمت طلا را رکود همراه با تورم و نیز جنگ در خاورمیانه برشمردند.
-
78. استاندارد طلا چیست و چه ارتباطی با نظام های مالی وبانکی دنیا دارد؟
اگرچه بیشتر اقتصادهای جهان استفاده از سازوکار استاندارد رسمی طلا را کنار گذاشتهاند اما همچنان طلا را بهعنوان یک دارایی ذخیرهای بهطور مستقیم و یا از طریق سرمایهگذاری در ارزهایی مثل دلار و یورو بهطور غیرمستقیم نگهداری میکنند. استاندارد طلا میتواند معانی مختلفی داشته باشد اما اغلب به پولی اشاره میشود که بهواسطه شمش طلا پشتیبانی میشود. این بدین معناست که مرجع پولی مرکزی یک کشور مثل دولت و یا بانکهای مرکزی مثل فدرال رزرو تنها تا آن میزان پول منتشر میکند که کاملاً توسط شمش طلای در اختیار آن نهاد پشتیبانی میشود. در یک سیستم استاندارد طلا، پول در گردش کموبیش نسبت به مقدار معینی شمش طلا تثبیتشده است. به لحاظ نظری افزایش ارزش پول در این سیستم مشکلتر است و بهاینترتیب ارزش پول، ماندگاری بیشتری دارد. همچنین استاندارد طلا بنا دارد اعتماد به پول و نظام پولی یک اقتصاد را افزایش دهد زیرا مردم با علم به اینکه پشتوانه چون در جیب و حسابشان، مقدار مشخصی از طلاست اطمینان بیشتری خواهند داشت.
موافقان سیستم استاندارد طلا معتقدند عدم بهرهگیری از این سیستم برای یک اقتصاد ریسکهای زیادی دارد که مهمترین آن انتشار پول بدون پشتوانه است. آلمان بعد از جنگ جهانی اول با خزانه خالی از طلا مواجه بود و جهت تأمین بودجه هزینههای خود به یک نظام پولی بدون پشتوانه روی آورد که این سیاست به یک سقوط اقتصادی فاجعهبار انجامید. به اعتقاد موافقان سیستم استاندارد طلا، بهکارگیری سیستم پولی بدون پشتوانه خطرناک است و بانکهای مرکزی سابقه چندان خوبی در اینگونه سیاستها نداشتهاند. بهعنوانمثال اقدامی که فدرال رزرو در طول بحران مالی 2008-2010 اتخاذ نمود و به چاپ پول الکترونیک مبادرت ورزید ریسکی است که شاید رها شدن از آن بهسادگی امکانپذیر نباشد.
از سوی دیگر مخالفان سیستم استاندارد طلا معتقدند که این نظام پولی گاهی اوقات مانند غل و زنجیر بر دست و پای نظام اقتصادی کشورها عمل میکند. در مواقعی که یک اقتصاد با رکود جدی مواجه میشود سیاست انبساطی پولی میتواند خروج از این رکود را تسریع بخشد. اگر دولتها اجازه نداشته باشند که بدون پشتوانه طلا، اقدام به انتشار پول و تزریق آن در اقتصاد بیمار خودنمایند با رکودی عمیقتر و طولانیتر مواجه میشوند. بسیاری از اقتصاددانان معتقدند اگر دولتها در رکود دهه 1930، خیلی سریعتر نظام استاندارد طلا را کنار میگذارند و عرضه پول خود را افزایش میدادند زودتر از رکود بزرگ خارج میشدند.
-
79. طلا چه کاربرد هایی دارد؟
بیشترین و شناخته شده ترین موارد تقاضای طلا صنایع جواهر سازی است .از مجموع 4212/2 تن تقاضای طلا در سال 2015 معادل 2414/9 تن یعنی بالغ بر 57 درصد آن به صنایع جواهر سازی مرتبط است. 35درصد د ر حوزه های مالی و سرمایه گذاری و مبقی به مصرف فناوری رسیده است. طلا رسانای الکترکی بسیار خوبی است و در صنایع الکترکی و الکترونیکی نیز کاربرد فراوان دارد.از طرفی به مانند نقره در دندان سازی به وفور مورد استفاده قرار می گیرد. جدیدترین استفاده طلا ، نمک طلاست که در مقیاس نانومتریک برای مصارف بیولوژیکی و پزشکی از جمله درمان بیماری های رماتیسمی کاربرد دارد
یکی دیگر از متقاضیان طلا در جهان سرمایه گذاران هستند.بسیاری از سرمایه گذاران از طریق خرید شمش و مسکوکات به طور فیزیکی در طلا سرمایه گذاری می کنند. -
80. چرا اساساً باید پولمان را به طلا بدهیم؟
بهطورکلی دودسته خریدار در طلا سرمایهگذاری میکنند. گروهی به طلا نیاز دارند که بخش عمده خریداران طلا را شامل میشوند. این گروه همان خریداران جواهرات هستند که بیشتر به دلیل نیاز و احتیاجشان وارد بازار طلا میشوند و شاید نوسانات و ریسکهای پیش روی این بازار برایشان چندان بااهمیت و قابلتأمل نباشد.
گروه دیگر سرمایهگذاران افرادی هستند که به طلا مانند یک بیمهنامه نگاه میکنند. تخصص اصلی این اشخاص اغلب حوزههای دیگر سرمایهگذاری است و از طلا در نقش پوششدهنده ریسکهایشان استفاده میکنند. برای این گروه از سرمایهگذاران موضوع میزان تخصیص سبد سرمایهگذاریشان به طلا بحثی داغ و بااهمیت است. از منظر بسیاری از فعالان حرفهای بازار، تخصیص 10 تا 20 درصد سبد سرمایهگذاری به طلا هم ازنظر ریسک و بازده سبد و هم از نگاه بیمهای به طلا مناسب است. تمایل به سمت 30 درصد یا نزدیک شدن به سمت 10 درصد تنها به نگرانی سرمایهگذاران از اوضاع سیاسی و اقتصادی جهان بستگی دارد. در فصل هفتم عوامل اثرگذار بر قیمت طلا موردبحث قرار گرفت.
تمام عوامل برشمرده در آن فصل در یک عبارت خلاصه میشدند: «نگرانی از وضعیت آتی سیاسی و اقتصادی». هر چه این نگرانی عمیقتر باشد منطقی است سهم طلا در سبد سرمایهگذاری شخص بیشتر شود. مطالب فوق نحوه سرمایهگذاری در طلا، دلایل آن و زمان ورود به این بازار را بهسادگی بیان میکند؛ اما در عمل موضوع شاید به این سادگی نباشد. نباید ازنظر دور کرد که طلا بههرحال یک بازار است. آنهم بازاری بسیار نقد شونده و فعال. درباره حجم معاملات این بازار کافی است بدانیم در سال 2010 معاملات قراردادهای آتی طلا روزانه معادل 55 میلیارد دلار ثبتشده است.
ETF سهم طلای SPDR بهطور متوسط 8/1 میلیارد دلار در روز مورد دادوستد قرار میگیرد. بازار شمش لندن نیز در ماه بیش از 24 میلیارد دلار معامله طلای فیزیکی به خود میبیند. این ارقام را اگر با معاملات روزانه کلیه بورسهای سهام و اختیار معامله آمریکای شمالی که در حدود 8 میلیارد دلار است مقایسه کنیم همهچیز برای ما روشن میشود. همه این ارقام نشاندهنده این موضوع است که بازار طلا برای تاجران کوتاهمدت بازاری کارآمد، ارزان و انعطافپذیر محسوب میشود. از طرف دیگر با توجه به اینکه این بازار فاقد ریسک نبوده که اگر اینگونه بود قطعاً بازده ای هم در برنداشت بنابراین داشتن استراتژی در این بازار مانند سایر بازارها امری حیاتی است.
-
81. طلا در آداب و رسوم ملل ها چه جایگاهی دارد ؟
در کشور چین رسم است که در مناسبتهای مختلف بزرگترها به جوانترها طلا هدیه میدهند. ثروتمندان چینی به نوزادان تازه متولدشده خانواده، چاپستیک ساختهشده از طلا هدیه میدهند و اینگونه تولد وی را جشن میگیرند. عموماً طلا در سال نو چینی بسیار بالا میرود. در برخی شهرهای چین مانند شانگهای فروشگاههای بزرگی وجود دارد که قطعات طلا را بهصورت هدیههای آماده و بستهبندیشده در اختیار متقاضیان قرار میدهند تا در زمانهایی چون سال نو به دوستان و اقوام خود هدیه بدهند. اغلب این قطعات طلا در اشکالی چون اژدها، مار، ببر و اسب تولید و به فروش میرسد.
با توجه به رشد اقتصادی کشور چین در سالهای اخیر و چشمانداز این رشد در آینده، به نظر نمیرسد از تقاضای جواهرات در این کشور کاسته شود. از طرفی تحقیقات انجامشده توسط هیئت جهانی طلا نشان میدهد مردم چین خرید جواهرات را یک سرمایهگذاری مناسب بهحساب آورده و آن را حتی برتر از سرمایهگذاریهای مالی میدانند.
دهان تراس اولین روز از جشنهای دیوالی در هند است. در این روز که بهروز تجلیل از ثروت معروف است هندیان از الهه ثروت و رفاه میخواهند که در سال پیش رو به خانههایشان بیاید. آنها در جشن دیوالی که از مهمترین روزهای تقویم هندی است به خرید طلا و جواهرات روی میآورند. در فرهنگ هند، جواهرات موجب اتفاقات خوب و دور کردن حوادث ناگوار از انسان میشود. با تولد یک دختر، گویی ثروت زیادی در آینده نصیب آن خانواده خواهد شد چراکه در زمان ازدواج این دختر، داماد طبق رسم باید مقدار زیادی جواهرات برای عروس خریده که بهوسیله آن عروس امنیت مالی مناسبی به دست خواهد آورد.
بازار جواهرات ایالاتمتحده در سالهای اخیر از یک بازار با تولید یکسان و انبوه به یک بازار بر پایه مدل و برند تبدیلشده است. تقاضای اصلی جواهرات در آمریکا در زمان ازدواج افراد است. در سال 2015 مبلغ 7/9 میلیارد دلار حلقه ازدواج در ایالاتمتحده به فروش رسیده است. بهطور متوسط هر زوج آمریکایی بین 1500 تا 2000 دلار در جشن عروسی خود طلا میخرد و این میزان با توجه به تنوع مدلها و مارکهای جدید، در حال افزایش است. بااینکه طیف وسیعی از رنگها برای جواهرات موجود در بازار طلای ایالاتمتحده در دسترس است اما قریب به 70 درصد عروسها، طلای سفید را ترجیح میدهند. حلقۀ طلای سفید در سال 2015 در آمریکا بیش از 3/6 میلیارد دلارفروش را به خود اختصاص داده است. -
82. طلا و جواهر در ایران چه جایگاهی دارد؟
در گزارش مربوط به ذخایر طلای کشورهای جهان که توسط هیئت جهانی طلا و در آوریل 2016 منتشر گردید نام ایران جزء 50 کشور نخست این جدول مشاهده نمیشود. رتبه پنجاهم این ردهبندی به کشور بلغارستان با 2/40 تن ذخیره طلا اختصاص دارد. البته منظور از ذخیره، میزان طلایی است که در مالکیت نهادهای رسمی یک کشور چون بانکهای مرکزی میباشد و ذخایر معدنی بالقوه را شامل نمیشود.
طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت 12 معدن طلا در کشور وجود دارد که مهمترین آنها معدن زر شوران در 35 کیلومتری تکاب، معدن آق دره در 30 کیلومتری تکاب و معدن موته در 50 کیلومتری گلپایگان هستند. سنگهای معدنی این معادن بین 5/1 تا 2 گرم در تن طلای خالص داشته و میزان ذخایر کشفشده قطعی در کشور بالغبر 300 تن است. هماکنون در ایران سالانه 5/2 تن طلا استخراج میشود که با سرمایهگذاریهای انجامشده پیشبینی میشود در سالهای آتی این رقم به 5 تن برسد.
باوجوداینکه صنعت طلا و جواهر ایران از پیشینه چندین هزارساله برخوردار است اما در تولید طلا و جواهر، سهم کشور حداکثر به یک درصد جهان میرسد و جایگاهی در میان دیگر کشورهای جهان ندارد. این درحالیکه است که از منظر تقاضا، ایران با 9/70 تن مصرف در سال 2015 پس از ترکیه با 1/72 تن و بالاتر از ویتنام با 4/63 تن مصرف در جایگاه هشتم جهان قرار دارد. عمده مصرف طلای کشور در صنعت جواهرسازی است. ایرانیان نیز مانند بسیاری از کشورها در مراسم عقد و عروسی زوجین به خرید طلا اقدام میکنند و خرید حلقهها و سرویسهای طلا، رسمی رایج در کلیه اقوام ایرانی است. طلا حتی در تعیین مهریه نیز نقش مهمی دارد و اغلب مهریه دوشیزگان بر پایه سکه طلا تعیین میشود.عیار مرسوم جواهرات طلا در ایران 18 است بهجز طلای یزد که عیار آن 20 میباشد. بااینکه طلای زرد بین مردم کشورمان از محبوبیت زیادی برخوردار است اما در سالهای اخیر و اغلب در قشر جوان، طلای سفید نیز مشتریان بسیاری به خود میبیند. تولید طلاهای رنگی در ایران به دلیل برخی ضعفهای تکنولوژی چندان اجرایی نشده و به همین جهتبخش عمدهای از طلاهای رنگی موجود در بازار وارداتی است
-
83. عیارهای مرسوم در طلاسازی بینالمللی کدامند؟
طلای خالص با توجه به نرمی زیاد برای ساخت بیشتر وسایل مناسب نیست و به همین جهت بیشتر طلایی که در جواهرات به کار میرود، طلای خالص نیست. در کشورهای مختلف یک یا چند عیار برای طلاسازی مرسوم است. در ایران معمولاً از عیار ۱۸ استفاده میشود. عیار سکهها معمولا بالاتر از عیار جواهرات است و گاهی از طلای خالص هم استفاده میشود. در ایران تمام انواع سکههای طلای بهار آزادی با عیار ۲۱٫۶ (۹۰٪) ضرب میشوند.در زبان انگلیسی و دیگر زبانهای اروپایی عیار را «قیراط» (carat یا Karat) با حرف اختصاری K مینامند که این قیراط را نباید با قیراط که یک واحد وزن برای اندازهگیری وزن جواهرات است اشتباه گرفت. هر قیراط ۲۰۰ میلیگرم (۰٬۲ گرم) وزن دارد.
عیار مرسوم در مناطق مختلف جهان
کشورهای عربی، چین، هنگ کنگ، تایوان : ۲۴ عیار
کشورهای عربی، هند، بنگلادش، پاکستان، سریلانکا: ۲۲ عیار
کشورهای عربی، منطقه خلیج فارس، ایران: 21 عیار 18 تا عیار
جنوب اروپا و پرتغال : ۱۹٫۲ عیار
جنوب اروپا، منطقه مدیترانه: ۱۸ عیار
شمال اروپا، آلمان : عیار 18
روسیه، شوروی سابق : عیار 14 قدیم و 9 جدید
بریتانیا : 9 تا 22 عیار
ایالات متحده : 10 تا 18 عیار
-
84. واحد های اندازه گیری اوزان طلا در جهان به چه صورت می باشد؟
واحد های اندازه گیری وزن طلا بسته به مکان جغرافیایی در سراسر جهان متفاوت هستند. با اینکه گرم واحدی بین المللی است اما اونس در کشور های آنگلوساکسون کاربردی تر است. اونس خود بر دو نوع است. اونسی که به اونس متریک موسوم است و هر اونس در این سیستم معادل 28/349گرم است .اونس دیگر که بسیار معروف تر است اونس تروی نام دارد.اونس تروی همان واحدی است که در مورد فلزات گران بها از جمله طلا، نقره پلاتین و پلادیوم بکار می رود و وزن آن 31/1034گرم می باشد.در سراسر این کتاب هرجا اصطلاح اونس بیان شود منظور همان اونس تروی است
تولا واحدی است که در هند و پاکستان و برخی دیگر از کشورهای جنوب آسیا استفاده می شود. هر تولا طلا معادل 11/66گرم و یا در حدود 0/375اونس است. واحد دیگر برای اندازه گیری تیل است این واحد در هنگ کنگ، تایوان و برخی کشورهای دیگر شرق آسیا بکار می رود هر تیل طلا با 37/8 گرم و 1/333 اونس برابری می کند.
جهت اندازه گیری خلوص طلا نیز چندین واحد وجود دارد که قیراط یکی از معروف ترین آنها است.طلای خالص معادل 24 قیراط در نظر گرفته می شود . به عبارت دیگر طلای با عیار 24 قیراط طرای خالص را شامل می شود. به همان نسبت عیارهای 22،18،14 و 10 نیز طلا با خلوص کمتر را نشان نی دهند. روش های دیگر نشان دادن خلوص طلا عبارتند از روش های هزارتایی، صتایی،اعشاری دورقمی و اعشاری سه رقمی به عنوان مثال عیار 990 طلا در سیستم هزارتایی با 99در سیستم صدتایی و با 0/99در سیستم اعشاری دورقمی برابری میکند -
85. بانک شمش چیست و میزان اثرگذاری آنها در بازار چقدر است؟
بانکهای شمش مراکزی هستند که باهدف نگهداری فیزیکی طلا ایجاد گردیده و وظیفه بازار گردانی طلا را به عهدهدارند. بانکهای مرکزی اصلی و IMF ارتباط نزدیکی با بانکهای شمش داشته و بخش عمدهای از سرمایهگذاریهایشان در طلا از کانال این بانکها عبور میکند. از بانکهای شمش معروف در جهان میتوان به Barclays Bank، Deutsch Bank، Goldman Sachs، HSBC Bank و JP Morgan اشاره کرد. این بنگاهها، بازار سازان بازار شمش لندن (LBMA) بوده و موجب افزایش نقد شوندگی بازار میشوند. بانکهای شمش اغلب فعالیت خود را با استفاده از اهرم انجام میدهند.
برای درک بهتر مفهوم اهرم در بازار طلا به مثال زیر توجه کنید:
فرض کنید یک بانک شمش قصد فروش 50 تن طلا در بازار را دارد و در نظر دارد این میزان طلا را از بانک مرکزی فرانسه استقراض نماید. به این عمل در بازارهای مالی، فروش استقراضی گفته میشود. بانک شمش نیز پس از پرداخت بهره، طلای استقراضی را در بازار به فروش میرساند. تا اینجای کار همهچیز معمول و عادی است اما مشکل ازآنجا ناشی میشود که بانک مرکزی فرانسه طلایی را که قرض داده افشا نمیکند؛ بنابراین مانده طلای نزد بانک مرکزی فرانسه دستنخورده محسوب شده و در این شرایط در بازار نیز 50 تن طلای اضافی وجود دارد؛ بنابراین تلقی بازار، وجود 100 تن طلا خواهد بود.
این مثال اتفاقی است که در بازار طلا بهوفور اتفاق میافتد و نشاندهنده این موضوع است که بازار طلا بازاری بسیار اهرمی است. بهطوریکه شاید بتوان ادعا کرد که ذخایر طلا به دلیل وجود اهرم، عملاً دو برابر ذخایر واقعی در نظر گرفته میشوند. درست به همین دلیل است که فدرال رزرو تحتفشارهای بسیاری است تا شفافیت اطلاعاتی خود را از طریق افشای معاملات با بانکهای شمش افزایش دهد که این مهم میتواند تصمیمی مطلوب و مناسب باشد. مادامیکه شفافیت کافی در بازار فیزیکی شمش وجود نداشته باشد و هیچ اطلاعاتی از میزان شمشهای قرض دادهشده و قرض گرفتهشده در دست نباشد اولاً برآورد میزان ذخایر موجود طلا، کاری تقریباً محال بوده و ثانیاً پیشبینی و درک تصمیمات بانکهای شمش نیز برای تحلیل گران فرآیندی دشوار خواهد بود.
-
86. استخراج طلا از معادن به چه شیوه هایی صورت می پذیرد؟
این تصور که معدن کاران در معادن طلا و در فرایند استخراج، با تکههای درشت و درخشنده طلا روبرو میشوند تصوری خیالی و رؤیایی است. واقعیت این است که برای تولید 1 گرم طلا بهطور متوسط به 350 کیلوگرم خاک معدنی احتیاج است. البته این مقدار به میزان غنی بودن معدن و روش معدنکاری به کار گرفتهشده نیز بستگی زیادی دارد. بخش عمده طلای جهان از معادنی تأمین میشود که در آن معادن، طلا محصول اصلی قلمداد میشود اما اغلب در حین تصفیه، فلزات دیگری چون مس نیز استحصال میگردد. در اکثر معادن ایالاتمتحده طلا به همراه س استخراج میشود. در کانادا طلا از کانیهای نیکل و در آفریقای جنوبی از کانیهای پلاتین بازیابی میشود. در سراسر جهان کانیهای طلا و کانسارهای آبرفتی، محصولات فرعی ارزشمندی را فراهم میآورند. بهعنوانمثال میتوان به چندین معدن طلای مهم آفریقای جنوبی اشاره کرد که در آنها فلز اورانیوم بهعنوان محصول فرعی در کنار طلا تولید میشود.
بهطورکلی کانسارهای طلا به دودسته کانسارهای برجا و کانسارهای آبرفتی طبقهبندی میشوند. در کانسارهای برجا، طلا همراه سنگهای آذرین اسیدی عمیق و میانی و بهندرت در سنگهای آذرین خروجی یافت میشود اما کانسارهای آبرفتی از تخریب کانسارهای برجا و جابجایی آنها بهوسیلهی عوامل طبیعی، تشکیل میشوند و در این حالت، تجمع طلای ناب در بستر رودخانهها و دریاچههای بسته خواهد بود.
دو روش معدن کاری در سطح معادن جهان وجود دارد. روش روباز و روش زیرزمینی. روش نخست بیشتر در آمریکای شمالی و استرالیا و روش دوم در آفریقای جنوبی رایج و مرسوم است. اغلب در معادی که در ابتدای فعالیت خود قرار دارند به دلیل اینکه سنگهای معدنی آن قابلدسترس است روش روباز استفاده میشود ولی با انجام برداشتهای مداوم و تهی شدن ذخایر سطحی، از آن به بعد روش زیرزمینی به کار گرفته میشود. محتوای اجرای دو روش معدن کاری فوق در طول سالهای متمادی که از ابداع آنها میگذرد با تغییرات چندانی مواجه نشده و تقریباً ماهیت اصلی خود را حفظ کردهاند و تغییرات آن صرفاً از جنبه تکنولوژیکی بوده است.
کانسارهای مختلف طلا در محیطهای متفاوت و طی فرایند و سازوکارهای مختلف تشکیل میشوند. بهعبارتدیگر فرایندها و پارامترهای متفاوتی در تشکیل و تمرکز این کانسارها نقش دارند. نوع ذخیره طلا از طریق مطالعات دقیق زمینشناسی و عملیات مهندسی اکتشاف و طی مراحل مختلف تعیین میگردد. این مطالعات در طراحی شیوه استخراج و بهرهبرداری از معدن و همچنین در فراوری و استحصال طلا نقش پایه و اساسی ایفا میکنند. گرچه روشهای استخراج تحت دو شیوه کلی یعنی روباز و زیرزمینی مطرح میشود اما در عمل، طراحی موفق شیوه استخراج با استفاده از نوع ذخیره و ژئومتری سهبعدی ذخیره، تناژ و عیار میانگین طلا صورت خواهد گرفت.
-
87. تصفیه و پالایش طلا به چه شکلی صورت می گیرد؟
پسازاینکه سنگ طلا از معادن استخراج شد در محل و قبل از انتقال از معدن، آن را به «قطعات ناخالص طلا- نقره» تبدیل میکنند. این نوع قطعات ازلحاظ کیفیت بسیار متفاوتاند. خلوص آنها گاه از 50 درصد تا بالای 90 درصد تغییر میکند. این قطعات در این مقطع به تصفیه و پالایش نیاز دارند. کارخانجات تصفیه و پالایش متعددی در سطح جهان وجود دارد اما تنها 58 کارخانه مورد تأیید انجمن بازار شمش لندن (LBMA) میباشند.
کارخانه پالایش رند که در آفریقای جنوبی قرار دارد بزرگترین کارخانه تصفیه و پالایش در جهان است. در این کارخانه برای رساندن طلا به خلوص 99/99 درصد، مواد معدنی را به واحد آند و مخازن الکترولیتی منتقل میکنند و پس از فرایند ریختهگری، عمل خالصسازی و تصفیه به انجام میرسد. البته بسته به محل جغرافیایی مشتریان طلا و آداب و سنن مردم آن مناطق، درصد خلوص و اندازه قطعات شمش طلا بسیار متفاوت است. بهعنوانمثال در هند، طلا با خلوص حداقل 5/99 درصد و در قطعات 100 و 1000 گرمی و در چین و تایوان طلا با خلوص 99/99 درصد و در اندازههای 5 و 10 تیلی مطلوب تلقی میشود.
-
88. خطرات و تهدیدهای هر یک از روش های استخراج طلا کدامند؟
هر یک از دو نوع روش معدنکاری روباز و زیرزمینی باوجود مزایا و برتریهایشان نسبت به دیگری، مشکلات و سختیهای خاص و بااهمیتی را نیز شامل میشوند. این مشکلات میتواند از یکسو سلامت و بعضاً جان کارگران معدن را به خطر بیندازد و از سوی دیگر ممکن است در نقش یک مخرب و آلاینده محیطزیست عمل کند. بهعنوان نمونه برخی از مشکلات در معدن کاری به روش زیرزمینی به شرح زیر است:
الف) حالت ارتعاش: فعالیت در عمق زمین و احتمال وقوع زمینلرزههای مکرر، خطرات زیادی را برای نیروی کار و تجهیزات موجود در محل در بر خواهد داشت.
ب) دمای محیط: هر چه در عمق زمین پایینتر میرویم دما افزایش مییابد. معادن زیرزمینی اغلب از سیستمهای خنککننده 65 مگاواتی برای پایین آوردن دمای محیط استفاده میکنند. در نبود این سیستمهای سرمایشی، دمای محیط به بالای 122 درجه فارنهایت نیز خواهد رسید.
ج) وجود گازها: معدن کاران زیرزمینی همواره با خطرات ناشی از گازهای مضر و خطرناکی چون دیاکسید کربن (CO2) و متان (CH4) که از مصرف زغالسنگ در آن معادن ایجاد میشوند روبرو هستند.
مشکلات و سختیهای معادن روباز با معادن زیرزمینی متفاوت است و ریسکهای برشمرده در خصوص معادن زیرزمینی، در معادن روباز چندان وجود ندارد؛ اما موضوع مهم در معادن روباز، موضوع عملیات اجرایی حمل برداشتهای معدنی و خروج نخالهها از محل است.
ریسک دیگری که هر دو معدن با آن مواجهاند و پیشتر به آن پرداخته نشد ریسک محیطزیست است. طی چند سال اخیر نهادها و سازمانهای مختلفی برای رسیدگی به موضوع زیستمحیطی معادن تشکیلشده و فعالیت میکنند. از معروفترین این سازمانها میتوان به نهادهای «طلای کثیف ممنوع» و «انجمنهای معدنکاری مسئولانه» اشاره کرد. سازمان «طلای کثیف ممنوع» معتقد است «معدن کاری طلا یکی از آلایندهترین فعالیتهای تجاری جهان است و تولید یک حلقه طلا حدود 20 تن زباله معدنی را موجب میشود.»
موضوعاتی چون میزان زبالههای معدنی که میبایست امحا شود، اثرات این آلایندهها بر محیط پیرامون زندگی انسانها و اثرات شیمیایی مواد سمی چون سیانید، همگی مباحثی است که آتش انتقاد بر فعالیتهای معدنی طلا را کرده است. البته شرکتهای معدنی طلا از اهمیت مباحث زیستمحیطی چندان هم غافل نبوده و به نسبت، اقدامات مفیدی در این خصوص به انجام رسانیدهاند. بهعنوانمثال برخی از شرکتهای برنامه استفاده از انرژی تجدید پذیر بادی را برای فعالیتهای معدنی داشته که این خود باعث کاهش تولید دیاکسید کربن و متان خواهد شد. برخی دیگر نیز از لولههای کندانسور برای خنک کردن معدن زیرزمینی استفاده میکنند. شعار شرکت آنگلوگولد آشانتی این است که:
«استفاده بهینه و مدیریت سیانید، آب و انرژی به همراه توانمندسازی زمینهای تخریبشده بهواسطه فعالیت معدنی و جلوگیری از آلودگی محیطزیست»
-
89. ریگیری چیست؟ انگ به چه معناست؟
برای اینکه از عیار طلای آب شده و درستی محاسبۀ تبدیل عیار مطمئن شوند، قطعه کوچکی از آن را (کمتر از نیم گرم) با قیچی دستهبلندی میبُرند و به «ریگیری» میدهند تا روی قطعه آزمایشهایی انجام دهد و عیار را اعلام کند. در واقع ریگیری ها، آزمایشگاه های عیارسنجی طلا هستند.
ریگیری، این قطعه را در پاکتی میگذارد و رسید را از آن پاکت جدا میکند و به شما تحویل میدهد. همچنین شماره رسیدی که روی پاکت و قبض ریگیری ثبت شده را بر روی آبشده درج میکند و انگ میزند. اگر از شما خواستند «انگ آبشده را بخوان» باید همان شمارهای که روی آبشده درج شده را بخوانید؛ علاوه بر انگ، نام ریگیری نیز روی آبشده کوبیده میشود.
- 1
- 2