به گزارش شبکه اطلاعرسانی طلا و ارز در حالیکه بازار جهانی نفت در مرز حساس مازاد عرضه قرار گرفته، ائتلاف اوپکپلاس تصمیم گرفت تنها یک افزایش محدود در تولید ماه دسامبر اعمال کند و سپس در سهماهه نخست سال آینده، روند افزایش را متوقف سازد. این تصمیم در نشست روز یکشنبه در لندن و مسکو گرفته شد و نشان داد که تولیدکنندگان بزرگ انرژی جهان اکنون با احتیاط بیشتری به آینده نگاه میکنند.
بر اساس بیانیه رسمی، هشت کشور کلیدی عضو اوپکپلاس از جمله عربستان سعودی، روسیه، امارات، عراق و کویت توافق کردند که در دسامبر روزانه ۱۳۷ هزار بشکه به تولید بیفزایند؛ همان میزانی که در دو ماه گذشته نیز اعمال شده بود. اما نکته کلیدی، توقف کامل افزایشها از ژانویه تا مارس است حرکتی که نشانهی تغییر فاز از «افزایش سهم بازار» به «حفاظت از قیمتها» تعبیر میشود.
این چرخش در سیاست تولید، دقیقاً در زمانی رخ میدهد که قیمت نفت پس از سقوط به محدودهی ۶۰ دلار، تنها با امید به تحریمهای تازه علیه روسیه به کانال ۶۵ دلار بازگشته است. برای بسیاری از تحلیلگران، این تصمیم پیام روشنی دارد: اوپکپلاس میخواهد پیش از آنکه بازار از تعادل خارج شود، زمام بازی را دوباره در دست بگیرد.
سایه تحریمها بر میز تصمیمگیری اوپکپلاس
تصمیم اخیر اوپکپلاس را نمیتوان جدا از تحولات ژئوپلیتیکی و فشارهای غرب بر روسیه تحلیل کرد. تحریمهای تازه آمریکا و بریتانیا علیه شرکتهای نفتی «روسنفت» و «لوکاویل»، توان تولیدی مسکو را در شرایطی بحرانی قرار داده است. روسیه که یکی از محورهای تصمیمسازی در این ائتلاف است، دیگر بهسادگی نمیتواند افزایش تولید را پیش ببرد و همین محدودیت، عملاً دست اوپکپلاس را در سیاستگذاریهای آینده بسته است.
در ظاهر، توقف افزایش تولید به دلایل فصلی و نگرانی از افت تقاضا در سهماهه نخست سال آینده توجیه میشود، اما واقعیت آن است که تحریمها، توازن درون اوپکپلاس را بر هم زدهاند. اکنون عربستان، امارات و کویت باید با احتیاط عمل کنند تا از یکسو خلأ احتمالی نفت روسیه را جبران نکنند و از سوی دیگر، بازار را با عرضهی مازاد دچار ریزش نکنند.
همین شرایط باعث شده تا تصمیم اوپکپلاس بیش از آنکه نشانهی ضعف باشد، بهمنزلهی یک توقف استراتژیک برای خرید زمان تلقی شود؛ زمانی برای سنجش واکنش بازار جهانی، اثر واقعی تحریمها بر صادرات روسیه و احتمال بازگشت تعادل در قیمتها.
بازی محتاطانه برای حفظ قیمتها؛ اوپکپلاس در نقش مدیر بازار
نفت در هفتههای گذشته مسیری پرنوسان را طی کرده است؛ سقوط تا مرز ۶۰ دلار در ماه اکتبر و سپس بازگشت به محدوده ۶۵ دلار تنها به لطف تحریمهای تازه علیه روسیه و امید به توافقات تجاری آمریکا. در چنین فضایی، تصمیم اوپکپلاس برای توقف افزایش تولید بیش از آنکه عقبنشینی باشد، یک پیام به بازار است:
«ما هنوز کنترل اوضاع را در دست داریم.»
تحلیلگران میگویند این حرکت، تلاشی است برای مدیریت انتظارات سرمایهگذاران و جلوگیری از شکلگیری موج فروش در بازارهای آتی. «جورج لئون» از مؤسسه Rystad در تحلیلی گفت: «اوپکپلاس چشمک زد، اما این یک چشمک حسابشده بود؛ آنها با توقف موقت تولید در حال خریدن زمان و حفظ چهرهی متحد خود هستند.»
سهماههی نخست سال، همواره ضعیفترین فصل برای تقاضای جهانی نفت است، و تصمیم اوپکپلاس نشان میدهد این ائتلاف بهجای واکنش دیرهنگام، در حال مدیریت پیشدستانهی عرضه است. همانطور که «آمریتا سن» از Energy Aspects میگوید: «این تصمیم نشانهی آن است که اوپکپلاس دیگر صرفاً دنبال تنظیم عرضه نیست، بلکه در حال مدیریت روانی بازار است.»
میان ثبات و سهم بازار؛ آزمون تازه اوپکپلاس
تصمیم اخیر اوپکپلاس برای توقف افزایش تولید را باید نشانهای از بلوغ در سیاستگذاری نفتی دانست. این ائتلاف حالا بیش از هر زمان دیگر میداند که بازی با عرضه و تقاضا، دیگر فقط به قیمت ختم نمیشود؛ بلکه به اعتبار و قدرت کنترل آن بر بازار جهانی گره خورده است.
در سالهایی نهچندان دور، اوپکپلاس در رقابت با تولیدکنندگان آمریکایی، به دنبال افزایش سهم بازار بود. اما اکنون با واقعیتهای جدیدی روبهروست: تحریمهای روسیه، کندی رشد اقتصاد چین، و فشارهای زیستمحیطی غرب بر سوختهای فسیلی. در چنین فضایی، ادامهی افزایش تولید میتوانست توازن شکننده بازار را فرو بریزد و قیمتها را به زیر سطح سودآوری بسیاری از اعضا بکشاند.
از این رو، توقف موقت اوپکپلاس در سهماههی نخست ۲۰۲۶ را باید نوعی حرکت دفاعی هوشمندانه دانست؛ تلاشی برای حفظ درآمدها، آرامکردن بازار و جلوگیری از رقابت درونگروهی. این تصمیم در عین حال، یادآور یک پیام قدیمی است: در بازار نفت، قدرت واقعی از آنِ کسانی است که میتوانند کمتر تولید کنند و بیشتر تأثیر بگذارند.
اوپکپلاس اینبار ترجیح داده است با «سکوت حسابشده»، بازار را کنترل کند نه با فریاد تولید. آزمونی تازه برای ائتلافی که حالا باید میان ثبات و سهم بازار، راهی باریک و پرهزینه را طی کند.
