بازاریابی چریکی چیست؟
بازاریابی چریکی نوعی روش تبلیغاتی خلاقانه و غیرمتعارف است که شرکت‌ها برای معرفی یک محصول یا خدمات جدید از آن استفاده می‌کنند. در این روش، تلاش می‌شود با تعامل مستقیم و چهره‌به‌چهره یا از طریق شبکه‌های اجتماعی، توجه مخاطبان جلب شده و یک موج تبلیغاتی (buzz) ایجاد شود.
در کمپین‌های بازاریابی چریکی معمولاً یک تیم کوچک مسئول پخش پیام برند هستند. این تیم از طریق ارتباطات فردی و اشتراک‌گذاری گسترده در شبکه‌های اجتماعی، محصول را به دیگران معرفی می‌کند. در بسیاری از موارد، از اینفلوئنسرها نیز برای توصیه و معرفی محصول یا خدمات استفاده می‌شود.
نکات مهم:
-
بازاریابی چریکی بر پایه روش‌های خلاقانه و غیررسمی برای جلب توجه به برند یا کسب‌وکار بنا شده است.
-
این روش‌ها اغلب کم‌هزینه یا حتی بدون هزینه هستند و بر تعاملات شخصی و انتشار هدفمند در شبکه‌های اجتماعی تمرکز دارند.
-
هدف اصلی، ویروسی شدن (viral شدن) کمپین و گسترش سریع پیام به طیف گسترده‌تری از مخاطبان است.
انواع بازاریابی چریکی
در بازاریابی چریکی، شرکت‌ها از روش‌هایی جسورانه و غیرمتعارف استفاده می‌کنند تا با کمک بازاریابی ویروسی یا تبلیغات دهان‌به‌دهان، پیام خود را با هزینه‌ای بسیار کمتر از تبلیغات سنتی به طیف گسترده‌ای از مخاطبان برسانند.
این روش بیشتر برای محصولات خاص، متفاوت یا به‌اصطلاح «جنجالی» به کار می‌رود و معمولاً مخاطبان جوان را هدف قرار می‌دهد، زیرا آن‌ها آمادگی بیشتری برای تعامل با این نوع تبلیغات دارند.
برخی از روش‌های رایج در بازاریابی چریکی:
-
بازاریابی ویروسی (Buzz Marketing): تمرکز بر تبلیغات مردمی دارد و معمولاً در شبکه‌های اجتماعی اجرا می‌شود. در این روش، کاربران محتوای تبلیغاتی را با دوستان، خانواده یا دنبال‌کنندگان خود به اشتراک می‌گذارند.
-
بازاریابی پنهان (Stealth Marketing): در این روش، محصول به شکلی نامحسوس در پس‌زمینه سریال‌ها، فیلم‌ها یا ویدیوها نمایش داده می‌شود تا بدون جلب توجه مستقیم، در ذهن مخاطب بنشیند.
-
بازاریابی محیطی (Ambient Marketing): تبلیغات یا لوگوی محصول در مکان‌هایی قرار می‌گیرد که به‌صورت طبیعی توسط مردم دیده شود؛ مثلاً روی نیمکت اتوبوس.
-
بازاریابی کمینی (Ambush Marketing): استفاده از رویدادهای بزرگ مانند مسابقات ورزشی یا کنسرت‌ها برای تبلیغ بدون پرداخت هزینه اسپانسر رسمی.
-
بازاریابی ریشه‌ای (Grassroots Marketing): روش‌های ساده و سنتی مانند پخش بروشور یا تراکت در مکان‌های عمومی.
نکته مهم: بازاریابی چریکی معمولاً تجربه‌محور است؛ یعنی هدف آن این است که مردم مستقیماً با برند درگیر شوند و تعامل داشته باشند.
مزایا و معایب بازاریابی چریکی
بازاریابی چریکی یکی از گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه برای تبلیغات است. استارتاپ‌ها، کسب‌وکارهای محلی و شرکت‌هایی که محدودیت‌های اداری زیادی ندارند، اغلب از این روش استفاده می‌کنند.
این نوع بازاریابی بیشتر بر روش‌های غیررسمی و خلاقانه تکیه دارد. برای بسیاری از متخصصان بازاریابی، طراحی و اجرای کمپین‌های چریکی نه‌تنها جذاب‌تر، بلکه انعطاف‌پذیرتر و سرگرم‌کننده‌تر از تبلیغات سنتی است.
با این حال، این روش همیشه هم موفق نیست و تا حد زیادی به میزان خلاقیت تیم اجرایی وابسته است. همچنین، ارزیابی دقیق نتایج چنین کمپین‌هایی ممکن است دشوار باشد.
مزایا:
-
سرعت و هزینه پایین‌تر نسبت به تبلیغات و روابط عمومی سنتی
-
امکان استفاده از ایده‌های خلاقانه و نوآورانه
-
درگیر کردن طیف گسترده‌ای از مخاطبان
معایب:
-
عدم ساختار مشخص ممکن است باعث کاهش اثربخشی شود
-
نتایج غیرقابل پیش‌بینی؛ ممکن است بسیار موفق یا کاملاً ناموفق باشد
-
جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها دشوار است و ارزیابی عملکرد کمپین را سخت می‌کند
نمونه‌هایی از بازاریابی چریکی
یکی از نمونه‌های خلاقانه بازاریابی چریکی، مربوط به فیلم «ددپول» بود. پیش از اکران این فیلم، شخصیت اصلی آن یک پروفایل در اپلیکیشن دوستیابی Tinder داشت! استفاده از چنین بستری که معمولاً ربطی به تبلیغ فیلم ندارد، باعث شد توجه زیادی جلب شود. این روش عجیب و بامزه، نمونه‌ای عالی از بازاریابی چریکی به شمار می‌آید.
در نمونه‌ای دیگر، شرکت کوکاکولا کمپینی به نام «ماشین شادی» (Happiness Machine) راه‌اندازی کرد. در این کمپین، یک دستگاه فروش نوشابه در دانشگاهی در منطقه کوئینز نیویورک قرار داده شده بود که با کمک افراد پشت صحنه، به‌طور ناگهانی علاوه بر نوشابه، پیتزا، گل و حتی یک ساندویچ شش‌متری به دانشجویان هدیه می‌داد! این کمپین آن‌قدر خلاقانه بود که موفق به دریافت جوایز بین‌المللی شد.
شرکت ردبول هم کمپین جالبی طراحی کرد. آن‌ها در سطل‌های زباله کلاب‌های شبانه، قوطی‌های خالی ردبول قرار می‌دادند تا این تصور را القا کنند که نوشیدنی آن‌ها بین مشتریان بسیار پرطرفدار است.
آیا بازاریابی چریکی غیرقانونی است؟
بازاریابی چریکی به‌خودی‌خود غیرقانونی نیست، اما گاهی از روش‌هایی استفاده می‌کند که ممکن است بحث‌برانگیز یا نادرست تلقی شوند. برای مثال، در سال ۲۰۰۷ شبکه Cartoon Network برای تبلیغ یک برنامه، تابلوهای LED با تصویر یک موجود فضایی را در مکان‌های عمومی بوستون نصب کرد. این تابلوها باعث وحشت عمومی و تصور بمب‌گذاری شدند و در نهایت شرکت مجری مجبور شد دو میلیون دلار جریمه پرداخت کند.
چرا به آن «بازاریابی چریکی» می‌گویند؟
اصطلاح بازاریابی چریکی از «جنگ چریکی» گرفته شده است؛ روشی که در آن با حملات کوچک، غیرمنتظره و نامنظم، دشمن دچار سردرگمی و انفعال می‌شود. در بازاریابی نیز از همین اصل استفاده می‌شود: جلب توجه ناگهانی و خلاقانه بدون نیاز به هزینه‌های سنگین.
چه چیزی باعث موفقیت کمپین‌های چریکی می‌شود؟
بازاریابی چریکی زمانی موفق است که متفاوت، به‌یادماندنی و حتی طنزآمیز باشد. هدف این کمپین‌ها ایجاد یک تجربه مثبت برای تعداد محدودی از افراد است تا آن‌ها خودشان پیام را گسترش دهند.
جمع‌بندی
بازاریابی چریکی از روش‌هایی غیرمعمول و اغلب سرگرم‌کننده یا عجیب استفاده می‌کند تا توجه مخاطبان را به یک محصول یا برند جدید جلب کند. اگر با دقت و خلاقیت اجرا شود، می‌تواند به شدت مؤثر باشد.
