اونيکس‌کوين (Onyxcoin - XCN)
اونيکس‌کوين (XCN) يک دارايی ديجيتالی غيرمتمرکز و مبتنی بر اتريوم است که مطابق استاندارد ERC-20 ساخته شده و نقش توکن کاربردی، کارمزد (گاز) و حاکميتی در اونيکس پروتکل (Onyx Protocol) را دارد. اين پروتکل، يک بلاک‌چين لایه سه است که روی اتريوم، بيس (Base) و آربيتروم (Arbitrum) بنا شده. XCN برای پردازش تراکنش‌ها، اجرای قراردادهای هوشمند، استیکینگ و مشارکت در حاکميت غيرمتمرکز استفاده می‌شود و مکانيسمی ضدتورمی از طريق سوزاندن بخشی از کارمزدها دارد.
مروری بر عملکرد
اونيکس‌کوين ستون اصلی اقتصادی و حاکميتی اونيکس پروتکل است؛ بلاک‌چينی در لايه سوم که با هدف افزايش مقیاس‌پذيری، تعامل‌پذيری و بهره‌وری اقتصادی برای برنامه‌های مالی طراحی شده. XCN به عنوان توکن گاز اصلی، برای پرداخت همه کارمزدهای شبکه اونيکس به کار می‌رود و اجرای قراردادهای هوشمند و عمليات شبکه را ممکن می‌سازد. اين توکن با استاندارد ERC-20 ساخته شده و با کيف‌پول‌ها، صرافی‌ها و پروتکل‌های مالی غيرمتمرکز موجود سازگار است.
اونيکس پروتکل از فناوری رول‌آپ آربیتروم اوربیت و مدل در دسترس‌سازی داده انی‌تراست (AnyTrust) بهره می‌برد، و برای تسويه از لايه دوم بيس استفاده می‌کند. اين ساختار باعث می‌شود تراکنش‌ها با هزينه کمتر و سرعت بالاتر نسبت به بلاک‌چين‌های لايه اول انجام شوند، در حالي‌که امنيت اتريوم حفظ می‌شود. همچنين با پياده‌سازی EIP-1559، بخشی از کارمزد هر تراکنش سوزانده می‌شود که باعث کاهش تدريجی عرضه XCN می‌گردد.
علاوه بر نقش کاربردی به عنوان توکن گاز، XCN در حاکميت پروتکل از طريق سازمان غيرمتمرکز اونيکس دائو نيز نقش کليدی دارد. دارندگان توکن می‌توانند XCN خود را استیکینگ کرده، در تصميم‌گيری‌ها شرکت کنند، پيشنهاد تغيير بدهند و درباره تحولات مهم شبکه رأی دهند. اين مدل حاکميتی غيرمتمرکز باعث می‌شود پروتکل توسط جامعه هدايت شده و با تغييرات بازار هماهنگ باقی بماند.
فناوری
معماری لایه سه
اونيکس به عنوان يک بلاک‌چين لایه سه طراحی شده که بر روی شبکه‌های لايه دو، به‌ويژه بيس، قرار می‌گيرد و در نهايت روی لايه اول اتريوم تسويه می‌شود. اين ساختار سلسله‌مراتبی به اونيکس امکان می‌دهد تا امنيت اتريوم را به ارث ببرد، در عين حال مقیاس‌پذيری را بهبود داده و هزينه تراکنش‌ها را کاهش دهد. معماری اونيکس شامل چند بخش کليدی است:
محیط اجرای تراکنش‌ها: اونيکس از پشته فناوری آربیتروم نیترو برای پردازش تراکنش‌ها و اجرای قراردادهای هوشمند استفاده می‌کند، با سازگاری کامل با ماشين مجازی اتريوم (EVM). اين محيط اجرای تراکنش، بر اساس مدل رول‌آپ آپتیمیستیک عمل می‌کند که تراکنش‌ها را به صورت گروهی پردازش کرده و با کارایی بالا تسويه می‌کند تا مصرف منابع و کارمزدها کاهش يابد.
لايه در دسترس‌سازی داده‌ها: اين پروتکل از انی‌تراست استفاده می‌کند، راه‌حلی بهينه‌شده برای نگهداری داده‌ها که نياز به ذخيره‌سازی روی زنجيره را کاهش می‌دهد، در عين حال امکان تأييد امن و بدون نياز به اعتماد را فراهم می‌کند. يک کمیته به نام DAC (کميته در دسترس‌سازی داده) تضمين می‌کند که داده‌های تراکنش‌ها همواره قابل دسترسی و بررسی باشند بدون اين‌که فشار زيادی به لايه اول اتريوم وارد شود.
لايه تسويه: تراکنش‌های اونيکس در لايه‌دو بيس که متعلق به صرافی کوين‌بِيس (Coinbase) است تسويه می‌شوند. اين لايه امنيت اقتصادی بالا و هزينه تسويه کمی دارد. پس از تأييد تراکنش‌ها در محيط اجرای اونيکس، آن‌ها در لايه‌دو بيس تسويه شده و سپس در لايه اول اتريوم نهایی می‌شوند.
مکانيزم توکن گاز: شبکه از XCN به عنوان توکن گاز اصلی استفاده می‌کند و استاندارد EIP-1559 را پياده‌سازی کرده که در آن بخشی از کارمزد هر تراکنش سوزانده می‌شود و اين موضوع به مرور زمان باعث کاهش عرضه XCN می‌گردد.
قابليت بين‌زنجيره‌ای (Cross-Chain)
اونيکس‌کوين در اصل يک توکن ERC-20 بومی اتريوم است، اما توانايی آن در اتصال به چندين بلاک‌چين مختلف، باعث افزايش نقدشوندگی، تعامل‌پذيری و کارايی آن می‌شود. XCN قابليت انتقال ميان اتريوم، زنجيره هوشمند بايننس (BSC)، لايه‌دو بيس و لایه سه اونيکس را دارد. اين انتقال از طريق دو راهکار پل‌زنی (bridging) انجام می‌شود:
ورم‌هول بریج (Wormhole Bridge): امکان انتقال XCN بين شبکه اصلی اتريوم و زنجيره هوشمند بايننس را فراهم می‌کند. اين پل از روش قفل‌سازی و ضرب توکن استفاده می‌کند تا ارزش توکن به‌صورت ۱:۱ حفظ شود.
سوپربريج (Superbridge): انتقال XCN به لايه‌دو بيس و لایه سه اونيکس را به شکلی روان، سريع و مقرون‌به‌صرفه ممکن می‌سازد، و تجربه‌ای يکپارچه برای کاربران در اکوسيستم رول‌آپ‌های اتريوم فراهم می‌کند.
اين مکانيسم‌های پل‌زنی باعث می‌شوند XCN بتواند در شبکه‌های مختلف فعال باشد، در حالی‌که يکپارچگی و ماهيت اصلی خود را به عنوان يک دارايی بومی اتريوم حفظ می‌کند. اين ويژگی‌ها امکان جابجايی نقدينگی، سازگاری با برنامه‌های مالی غيرمتمرکز چندزنجيره‌ای (دیفای)، و انتقال‌های امن بين زنجيره‌ها را فراهم می‌سازد.
اقتصاد توکنی (Tokenomics)
اونيکس‌کوين بر اساس يک مدل عرضه ثابت عمل می‌کند، به‌گونه‌ای که چارچوب اقتصادی آن قابل پيش‌بينی بوده و خطر تورم غيرمنتظره وجود ندارد.
بخشی از کل عرضه XCN به خزانه اونيکس اختصاص دارد که توسط سازمان غيرمتمرکز اونیکس دائو مديريت می‌شود. اين منابع برای توسعه پروتکل، اعطای کمک‌هزينه‌ها، ايجاد مشوق‌های نقدينگی، و همکاری‌های راهبردی به کار می‌رود. تخصيص اين خزانه از طريق رأی‌گيری درون‌زنجيره‌ای تعيين می‌شود تا شفافيت و کنترل غيرمتمرکز حفظ گردد.
اونيکس از استاندارد EIP-1559 برای تعيين کارمزدها و سوزاندن توکن استفاده می‌کند تا مدلی پايدار و ضدتورمی ايجاد شود. اين مکانيسم شامل موارد زير است:
-
کارمزد پايه: حداقل کارمزدی که توسط شبکه و بر اساس ميزان تقاضا به‌صورت ديناميک تعيين می‌شود؛
-
کارمزد اولويتی: انعام اختياری که کاربران می‌توانند برای تسريع در اجرای تراکنش اضافه کنند؛
-
مکانيسم سوزاندن: بخشی از کارمزد پايه به‌طور دائم سوزانده می‌شود که باعث کاهش تدريجی عرضه در گردش XCN می‌گردد.
اين رويکرد ضدتورمی برای ايجاد ارزش بلندمدت برای دارندگان توکن طراحی شده و در عين حال پايداری اقتصادی شبکه را حفظ می‌کند.
اکوسیستم
اکوسیستم اونيکس بر پايه مقیاس‌پذيری، امنيت و تعامل‌پذيری يکپارچه ميان بلاک‌چين‌های مختلف ساخته شده است. برای آسان‌سازی راه‌اندازی بخش‌های کليدی اين اکوسيستم، اونيکس از پلتفرم Conduit استفاده می‌کند؛ يک ارائه‌دهنده خدمات رول‌آپ که فرآيند پياده‌سازی رول‌آپ را خودکار و بهينه می‌سازد. اجزای اصلی اکوسيستم اونيکس عبارت‌اند از:
پريوی (Privy)
پريوی يک پلتفرم متمرکز بر حفظ حريم خصوصی است که مديريت و ذخيره‌سازی امن داده‌ها را برای برنامه‌های غيرمتمرکز ممکن می‌سازد. در اکوسيستم اونيکس، پريوی تضمين می‌کند که داده‌های کاربران رمزنگاری‌شده، قابل تأييد و در دسترس باقی بمانند، بدون اين‌که حريم خصوصی آن‌ها به خطر بيفتد. اين پلتفرم امکان احراز هويت غيرمتمرکز، ذخيره‌سازی رمزنگاری‌شده و اثبات‌های دانش صفر را فراهم می‌کند.
يو‌اس‌دی‌سی پل‌زده‌شده (Bridged USDC)
يو‌اس‌دی‌سی پل‌زده‌شده به کوين دلار آمريکا (USDC) گفته می‌شود که از طريق پل‌های بلاک‌چينی بين شبکه‌ها منتقل شده، ولی نسبت ۱ به ۱ خود را با دارايی اصلی حفظ می‌کند. در اکوسيستم اونيکس، اين دارايی نقش مهمی در برنامه‌های مالی غيرمتمرکز دارد؛ از جمله تأمين نقدينگی برای جفت‌های معاملاتی، وثيقه در پروتکل‌های وام‌دهی، و تسهيل تراکنش‌های بين‌زنجيره‌ای.
سوپربريج (Superbridge)
سوپربريج يک پروتکل پل‌زنی بين‌زنجيره‌ای است که انتقال دارايی‌های ديجيتالی بين شبکه‌های بلاک‌چين را به صورت سريع و امن انجام می‌دهد. در اکوسيستم اونيکس، سوپربريج جابجايی آسان توکن‌ها به/از اتريوم، لايه‌دو بيس و لایه سه اونيکس را از طريق مکانيسم‌های قفل و ضرب قراردادهای هوشمند، مدل‌های امنيتی رول‌آپ آپتیمیستیک و تراکنش‌های با نهايی‌سازی سريع ممکن می‌سازد.
تندِرلی (Tenderly)
تندِرلی ابزاری برای توسعه بلاک‌چين است که پایش بلادرنگ، اشکال‌زدايی و تحليل قراردادهای هوشمند را در اونيکس فراهم می‌کند. اين ابزار قابليت پايش خودکار قراردادهای هوشمند، تحليل بهينه‌سازی گاز، و بازپخش و اشکال‌زدايی وضعيت‌ها را ارائه می‌دهد و باعث افزايش کارايی توسعه‌دهندگان، اعتمادپذيری قراردادها و امنيت کلی آن‌ها در اکوسيستم اونيکس می‌شود.
تردوب (Thirdweb)
تردوب مجموعه‌ای از ابزارها و چارچوب‌ها را برای ساده‌سازی توسعه، راه‌اندازی و مديريت برنامه‌های غيرمتمرکز در اونيکس ارائه می‌دهد. اين پلتفرم شامل قراردادهای هوشمند از پيش پيكربندی‌شده، ابزارهای مديريت توکن و ان‌اف‌تی، و پشتيبانی از تراکنش‌های بدون گاز است که به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند برنامه‌های وب۳ را با زيرساخت آماده سريع‌تر بسازند.
دیسِنت (Decent)
دیسِنت يک پلتفرم دارايی ديجيتال و ان‌اف‌تی است که امکان توکنيزه‌کردن دارايی‌های واقعی و ديجيتال را در شبکه اونيکس فراهم می‌کند. اين پلتفرم از ضرب ان‌اف‌تی در شبکه‌های مختلف، اتصال به بازارهای ان‌اف‌تی، و دارايی‌های واقعی توکنيزه‌شده (RWA) پشتيبانی می‌کند. به اين ترتيب، سازندگان محتوا، هنرمندان و شرکت‌ها می‌توانند راهکارهای دارايی ديجيتال مقیاس‌پذيری را در بستر اونيکس راه‌اندازی کنند.
چِين (Chain)
چين مجموعه‌ای از محصولات زيرساخت بلاک‌چين برای مؤسسات و شرکت‌ها ارائه می‌دهد که توسعه محصولات بلاک‌چينی را در شبکه اونيکس ساده می‌کند. با بهره‌گيری از سرعت بالا و کارمزد پايين اونيکس، ابزارهای مالی چين می‌توانند با بهره‌وری بالاتر و در عين حفظ امنيت سطح اتريوم فعاليت کنند. چين همچنين می‌تواند زيرزنجيره‌هایی در لایه سه اونيکس راه‌اندازی کند تا محيط‌های دارای مجوز با قراردادهای هوشمند تخصصی برای پاسخ‌گويی به نيازهای محصولات خود ايجاد کند.
تحولات آينده
اونيکس پروتکل مسيرهای مختلفی را برای توسعه‌های آينده در نظر گرفته تا زيرساخت لایه سه خود را گسترش دهد و پاسخگوی نيازهای رو به رشد برنامه‌های غيرمتمرکز، امور مالی و کاربردهای نسل بعدی بلاک‌چين باشد:
DePIN (شبکه‌های فیزیکی غیرمتمرکز)
DePIN فرصتی برای گسترش فناوری بلاک‌چين به فراسوی تراکنش‌های مالی و اتصال مستقيم به زيرساخت‌های فيزيکی مانند شبکه‌های انرژی، دستگاه‌های اینترنت اشیاء (IoT)، شبکه‌های بی‌سيم غيرمتمرکز و زنجيره‌های تأمين فراهم می‌کند. اونيکس قصد دارد به لايه اصلی اجرا و تسويه برای برنامه‌های DePIN تبديل شود و راه‌کارهایی مانند تسويه داده‌های مقیاس‌پذير، مشوق‌های توکنی، اوراکل‌های بين‌زنجيره‌ای و راه‌حل‌های قابل پذيرش برای شرکت‌ها ارائه دهد.
زيرزنجيره‌ها
اونيکس در حال بررسی توسعه زيرزنجيره‌هايی است که تعامل ميان شبکه‌های دارای مجوز شرکتی و زيرساخت بلاک‌چين عمومی را آسان کند. اين زيرزنجيره‌ها محيطی ترکيبی با رعايت قوانين مقرراتی و امنيت بلاک‌چين را فراهم کرده و شامل محيط‌های اختصاصی دارای مجوز، استانداردهای پيام‌رسانی بين‌زنجيره‌ای، مدل‌های اجماع سفارشی و رول‌آپ‌های ماژولار می‌شوند.
هوش مصنوعی (AI)
اونيکس ادغام ابزارهای خودکارسازی و تحليل مبتنی بر هوش مصنوعی را در لایه سه خود بررسی می‌کند تا اجرای قراردادهای هوشمند، امنيت و مدل‌سازی پيش‌بينی را بهبود دهد. از جمله بهبودهای ممکن می‌توان به مدل‌های هوش مصنوعی روی زنجيره برای بهينه‌سازی قراردادها، تشخيص ريسک و تقلب، بازارهای محاسباتی AI غيرمتمرکز، مديريت خودکار سبد دارايی، و پيش‌بينی مقیاس‌پذيری بلاک‌چين اشاره کرد.
افزايش توان عملیاتی
با افزايش تقاضا برای برنامه‌های غيرمتمرکز مقیاس‌پذير، اونيکس به دنبال اجرای مکانيسم‌های پردازش و اجرای موازی تراکنش‌هاست تا نرخ تراکنش‌ها را به‌طور چشمگيری افزايش دهد. از جمله راه‌حل‌های بالقوه می‌توان به شاردينگ حالت برای رول‌آپ‌های لایه سه، بهينه‌سازی ترتيب‌دهی تراکنش‌ها و ارتقای ماشين مجازی مخصوص لایه سه اشاره کرد.
اين توسعه‌ها در جهت تبديل اونيکس به يک راهکار بلاک‌چين نسل بعد طراحی شده‌اند که قابليت پشتيبانی از برنامه‌های سازمانی، مقیاس‌پذيری دیفای، و خودکارسازی غيرمتمرکز مبتنی بر هوش مصنوعی را دارد.
