ساکسینکت (Succinct)
ساکسینکت یک پروتکل غیرمتمرکز است که با استفاده از مکانیزمی نوآورانه به نام «مسابقات اثبات»، گروهی توزیع‌شده از اثبات‌کنندگان (prover) را هماهنگ می‌کند تا اثبات‌های دانش صفر (zero-knowledge proofs) تولید کنند. این روش باعث ایجاد یک خوشه قوی و کارآمد برای اثبات در فناوری دانش صفر می‌شود.
شبکه ساکسینکت گامی مهم در زیرساخت‌های مربوط به اثبات دانش صفر است و هدفش فراهم کردن محاسبات رمزنگاری شده، به شکلی قابل دسترس و بهینه در مقیاس جهانی است. این شبکه بستری یکپارچه فراهم می‌کند که در آن کاربران می‌توانند درخواست اثبات خود را به‌صورت برنامه‌های RISC-V همراه با ورودی و هزینه ارسال کنند، و تولیدکنندگان اثبات با یکدیگر رقابت می‌کنند تا این اثبات‌ها را با کمترین زمان و هزینه تولید کنند.
این رقابت‌ها از طریق «مسابقات اثبات» انجام می‌شود که مانند مزایده‌هایی بدون بازپرداخت هستند و روی یک بلاک‌چین ویژه اجرا می‌شوند.
این شبکه به‌طور هم‌زمان با ماشین مجازی دانش صفر SP1 طراحی شده که توانایی اثبات اجرای کدهای بایت‌کد RISC-V را دارد. این هماهنگی نزدیک باعث می‌شود پیشرفت‌های فناورانه در زمینه اثبات، سریعاً در اختیار کاربران قرار گیرد. با تجمیع عرضه و تقاضای اثبات‌های دانش صفر، ساکسینکت چرخه‌ای مثبت ایجاد می‌کند که باعث رقابت جهانی برای ساخت زیرساخت‌های اثبات بهینه‌تر می‌شود، در حالی که ساختار غیرمتمرکز تولیدکنندگان اثبات حفظ می‌شود.
ویژگی‌های کلیدی:
- در هسته شبکه ساکسینکت، ماشین مجازی SP1 قرار دارد که برنامه‌های دلخواه را با زبان راست (Rust) اجرا کرده و اثبات دانش صفر تولید می‌کند؛ این اثبات‌ها روی پلتفرم‌هایی مانند اتریوم، سولانا، موبایل و مرورگر قابل تأیید هستند.
- SP1 از عملکرد بالا، پشتیبانی از زبان‌های عمومی، و جلوگیری از کپی یا استفاده مجدد از اثبات‌ها برخوردار است.
- نسخه جدید SP1 Turbo هزینه و زمان اثبات را به‌طور چشمگیری کاهش داده است.
- مکانیزم مسابقات اثبات، تولیدکنندگان را به رقابت برای دریافت کارمزد اثبات‌ها و ارائه خدمات غیرمتمرکز و کارآمد تشویق می‌کند.
- شبکه ساکسینکت از طریق یک بلاک‌چین اختصاصی ساخته شده که هدف آن هماهنگی سریع و کارآمد بین کاربران و تولیدکنندگان اثبات است.
- این ساختار تضمین می‌کند که درخواست‌ها در برابر سانسور مقاوم باشند، با دسترسی بالا اجرا شوند، و با زمان‌بلاک کوتاه، اثبات‌ها را سریع انجام دهد.
- یکی از نوآوری‌های اصلی شبکه، «استخرهای اثبات» هستند که به تولیدکنندگان کوچک امکان می‌دهند به‌صورت جمعی در مزایده‌ها شرکت کنند، مشابه با استخرهای ماینینگ در بیت‌کوین.
- استخرها مشارکت آزاد، رقابت با تیم‌های سخت‌افزاری، و توزیع ریسک را ممکن می‌کنند و به حفظ تمرکززدایی در شبکه کمک می‌نمایند.
شبکه ساکسینکت کاربردهای گسترده‌ای را برای بهره‌برداری از اثبات‌های دانش صفر فراهم می‌کند:
رول‌آپ‌ها: رول‌آپ‌های دانش صفر می‌توانند از شبکه برای دریافت اثبات‌های سریع و مقرون‌به‌صرفه استفاده کنند. مثلاً منتل (Mantle) با TVL بیش از ۲.۲ میلیارد دلار، در حال تبدیل شدن به یک رول‌آپ دانش صفر با استفاده از فریم‌ورک zkEVM ساکسینکت است.
اوراکل‌ها و پل‌ها: اوراکل‌ها و پل‌های دانش صفر امکان اتصال امن و بدون اعتماد به داده‌های خارجی و بلاک‌چین‌های دیگر را فراهم می‌کنند. تمرکززدایی تولیدکنندگان اثبات، در این کاربردها حیاتی است.
هویت و احراز هویت: کاربران می‌توانند اطلاعات حساس خود را بدون افشا شدن، در اثبات‌ها وارد کنند. این ویژگی برای حفظ حریم خصوصی در برنامه‌های حساس مفید است.
امتیازدهی اعتباری و حسابرسی: کسب‌وکارها می‌توانند با استفاده از اثبات‌های دانش صفر، هزینه‌های حسابرسی یا تأیید داده‌ها را کاهش دهند.
استنتاج قابل اثبات: در برنامه‌های هوش مصنوعی، می‌توان خروجی مدل‌ها را به‌صورت اثبات‌شده به کاربران ارائه داد؛ شبکه فالا (Phala) اولین رول‌آپ عامل هوش مصنوعی را با استفاده از ساکسینکت راه‌اندازی کرده است.
کمک پردازنده‌ها: بلاک‌چین‌ها می‌توانند محاسبات سنگین را به شبکه بسپارند، مثلاً برای پردازش داده‌های تاریخی یا محاسبه دقیق کارمزدها، و در عین حال اعتماد به نتایج را حفظ کنند.
شبکه ساکسینکت می‌تواند به‌عنوان یک لایه محاسباتی ابری عمل کند؛ کاربران می‌توانند برنامه‌هایی را که معمولاً روی سرورهای ابری اجرا می‌کنند، به تولیدکنندگان اثبات بسپارند، بدون از دست دادن قابلیت راستی‌آزمایی.
در بهمن ۱۴۰۳، شبکه آزمایشی (Testnet) با عنوان «مرحله ۱: بحران اعتماد» راه‌اندازی شد و به شرکت‌کنندگان اجازه داد اثبات تولید کرده و امتیاز کسب کنند. این محیط فرصتی برای تجربه عملکرد شبکه و مشارکت تولیدکنندگان فراهم می‌کند.
از پیشرفت‌های اخیر می‌توان به SP1-2FA (افزودن لایه امنیتی دوم با محیط اجرای مطمئن)، OP ساکسینکت لایت (اثبات تقلب دانش صفر در OP استک)، و SP1 تاییدکننده سولانا (اثبات‌های مقیاس‌پذیر دانش صفر در سولانا) اشاره کرد.
شبکه ساکسینکت همکاری‌هایی با پروژه‌های برجسته در فضای بلاک‌چین برقرار کرده است:
منتل: در حال انتقال از یک L2 خوش‌بین به رول‌آپ دانش صفر با استفاده از فریم‌ورک zkEVM ساکسینکت.
شبکه فالا: اولین رول‌آپ عامل هوش مصنوعی را با استفاده از ساکسینکت راه‌اندازی کرد.
گالکس: قابلیت راستی‌آزمایی دانش صفر را به قرعه‌کشی‌ها اضافه کرده است.
پالیگان، سلستیا، آویل: استفاده از ساکسینکت برای تقویت زیرساخت‌های حیاتی.
آپتیمیزم: توسعه OP ساکسینکت و OP ساکسینکت لایت برای OP استک.
ساکسینکت از سرمایه‌گذاران معروف در حوزه بلاک‌چین و رمزارزها حمایت می‌شود، از جمله:
- پارادایم
- الکتریک کپیتال
- استاندارد کریپتو
- کوین‌بیس ونچرز
- بنک‌لس ونچرز
این سرمایه‌گذاران از مأموریت ساکسینکت برای اثبات نرم‌افزارهای دنیا و گسترش پذیرش فناوری دانش صفر پشتیبانی می‌کنند.
تیم ساکسینکت شامل کارشناسانی در زمینه اثبات‌های دانش صفر، رمزنگاری و سیستم‌های توزیع‌شده است. اعضای کلیدی تیم شامل:
- اوما روی
- جان گیباس
- کشیتیک کولکارنی
این تیم با محققان دانشگاهی مانند مالش پای از دانشگاه رایس و کارشناسان صنعتی مانند دن رابینسون از پارادایم همکاری می‌کند.
