بیت‌کوین، ابزار درآمد ثابت؟ نگاه تازه مؤسسات به وام‌دهی رمزارزی

به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی طلا و ارز و به نقل از فوربز، گزارش جدید شرکت گلکسی دیجیتال نشان می‌دهد که بازار وام‌دهی رمزارزی هنوز با اوج تاریخی خود در سال ۲۰۲۱ فاصله دارد، اما پلتفرم‌های غیرمتمرکز با سرعت در حال پیشی گرفتن از بازیگران سنتی هستند. تا همین یکی دو سال پیش، بازار وام‌دهی رمزارزها به نظر بسیاری یک فاجعه کامل بود. شرکت‌های بزرگی مثل بلاک‌فای، سلسیوس، وویاجر و جنسیس (که زمانی جزو رهبران بازار بودند) در بحران ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ فروپاشیدند. نتیجه این فروپاشی، حذف ۲۵ میلیارد دلار از بازار و خدشه‌دار شدن اعتبار کل این صنعت بود.

اما حالا گزارش جدید گلکسی دیجیتال نشان می‌دهد که بخشی از این بازار دوباره جان گرفته است، آن هم به رهبری سه بازیگر آشنا. تتر، گلکسی دیجیتال و لدن حالا به سه نام اصلی در بخش وام‌دهی متمرکز رمزارزی (CeFi) تبدیل شده‌اند. این سه شرکت تا پایان سال ۲۰۲۴ در مجموع ۹.۹ میلیارد دلار وام فعال در اختیار داشته‌اند؛ یعنی تقریباً ۹۰٪ کل بازار متمرکز. وام‌دهی رمزارزی تقریباً با همان دلایلی صورت می‌گیرد که وام‌گیری سنتی: معامله‌گران برای معاملات فروش استقراضی یا استفاده از اهرم مالی وام می‌گیرند، هولدرهای بلندمدت بدون فروش دارایی نقدینگی آزاد می‌کنند، کسب‌وکارها برای تأمین مالی فعالیت‌ها وام می‌گیرند و وام‌دهندگان از دارایی‌های بدون استفاده، سود غیرفعال کسب می‌کنند.

در حال حاضر، ارزش کل بازار وام‌دهی رمزارزی حدود ۳۶.۵ میلیارد دلار است؛ یعنی همچنان ۴۳٪ پایین‌تر از اوج ۶۴.۴ میلیارد دلاری آن در پایان ۲۰۲۱. با این حال، ترکیب این بازار به سرعت در حال تغییر است. سهم پلتفرم‌های غیرمتمرکز (DeFi) اکنون به ۶۳٪ از کل وام‌های رمزارزی رسیده (به‌جز استیبل‌کوین‌های دارای پشتوانه)، یعنی تقریباً دو برابر سهم آن‌ها در دوران رونق قبلی بازار.

وضعیت وام‌دهی متمرکز: جای خالی پر شده است

در اوج خود در اواخر ۲۰۲۱ و اوایل ۲۰۲۲، بازار وام‌دهی متمرکز در اختیار بلاک‌فای، سلسیوس و جنسیس بود؛ سه شرکتی که با هم ۷۶٪ از بازار را کنترل می‌کردند. اما با سقوط قیمت توکن‌ها، مدیریت ریسک ضعیف و وثیقه‌های پرریسک، کل بازار دچار فروپاشی شد. تا سه‌ماهه اول ۲۰۲۳، حجم کل وام‌های CeFi به ۶.۴ میلیارد دلار سقوط کرد. از آن زمان تاکنون این عدد به ۱۱.۲ میلیارد دلار رسیده؛ یعنی رشد ۷۳ درصدی، اما همچنان دو سوم پایین‌تر از اوج خود.

سه بازیگر جدید جای خالی قبلی‌ها را پر کرده‌اند:

• تتر که سال‌ها به‌عنوان ناشر بزرگ‌ترین استیبل‌کوین شناخته می‌شد، حالا یکی از وام‌دهندگان قدرتمند شده است.

• گلکسی دیجیتال، شرکت مایکل نووگراتز میلیاردر رمزارزی، خود را دارای یکی از بزرگ‌ترین پرتفوی‌های وام‌دهی فعال در صنعت می‌داند.

• لدن، شرکتی مستقر در تورنتو که بر وام‌دهی با محوریت بیت‌کوین تمرکز دارد، سومین عضو این گروه است.

این سه با هم ۸۹٪ از کل بازار باقی‌مانده وام‌دهی متمرکز و ۲۷٪ از کل بازار وام‌دهی رمزارزی (با احتساب استیبل‌کوین‌های دارای پشتوانه) را در اختیار دارند.

رشد بی‌سروصدای دیفای

در حالی که شرکت‌هایی مثل گلکسی و لدن برای بقا تقلا می‌کردند، پروتکل‌های غیرمتمرکز به‌آرامی سهم خود از بازار را افزایش دادند. پلتفرم‌هایی مانند آوه (Aave) و کامپوند (Compound)، که توسط کد و قراردادهای هوشمند اداره می‌شوند، از وام‌گیرنده می‌خواهند وثیقه‌ای بیشتر از مبلغ وام بگذارند؛ روشی که بخش زیادی از ریسک اعتباری CeFi را از بین می‌برد.

در انتهای بازار نزولی سال ۲۰۲۲، میزان وام‌گیری در دیفای به ۱.۸ میلیارد دلار کاهش یافته بود. اما حالا این رقم به بیش از ۱۹.۱ میلیارد دلار رسیده؛ روی ۲۰ پلتفرم مختلف در ۱۲ بلاک‌چین. بلاک‌چین اتریوم همچنان میزبان اصلی دیفای در حوزه وام‌دهی است و تا مارس ۲۰۲۵، مجموعاً ۳۳.۹ میلیارد دلار دارایی در پلتفرم‌های آن سپرده‌گذاری شده است. در واقع، وام‌دهی هنوز هم اصلی‌ترین کاربرد دیفای محسوب می‌شود.

پیچیدگی‌های استیبل‌کوین‌های دارای پشتوانه رمزارزی

برخی استیبل‌کوین‌های نوظهور مثل USDS با ۷ میلیارد دلار و USDe متعلق به اتنا (Ethena) با ۵ میلیارد دلار، که به ترتیب سومین و چهارمین استیبل‌کوین بزرگ پس از تتر و USDC محسوب می‌شوند، نیز تصویر بازار را پیچیده‌تر کرده‌اند. در مورد USDS، کاربران دارایی‌هایی مانند اتریوم را در یک قرارداد هوشمند قفل می‌کنند و در ازای آن استیبل‌کوین دریافت می‌کنند. برای کاهش ریسک نکول، ارزش وثیقه باید بیشتر از ارزش توکن صادرشده باشد. در مقابل، USDe از یک استراتژی پوشش ریسک موسوم به دلتا هدجینگ استفاده می‌کند؛ یعنی ترکیب وثیقه رمزارزی با موقعیت‌های فروش در بازار مشتقات، برای حفظ نسبت ۱ به ۱ با دلار.

شرکت گلکسی در گزارش خود یادآور می‌شود که ممکن است بخشی از وام‌ها در آمار CeFi و DeFi به‌طور هم‌زمان محاسبه شده باشند، چون مؤسسات گاهی از پروتکل‌های دیفای برای ارائه وام به مشتریان خود استفاده می‌کنند.

چشم‌انداز بازار وام‌دهی رمزارزی: نگاهی به بیت‌کوین و بازیگران نهادی

سید پاول، مدیرعامل و هم‌بنیان‌گذار میپل فایننس، یک شرکت وام‌دهی نهادی که بر بستر بلاک‌چین فعالیت می‌کند و بیش از ۳۰۰ میلیون دلار وام در گردش دارد، می‌گوید: «نرخ بهره وام‌گیری با وثیقه بیت‌کوین حالا بین ۵.۵ تا ۷ درصد نوسان دارد؛ که نسبت به ماه‌های گذشته پایین‌تر آمده. این کاهش نشان می‌دهد که بسیاری از سرمایه‌گذاران فعلاً دست نگه داشته‌اند تا نتیجه جنگ تعرفه‌ها مشخص شود، ولی بازار وام‌دهی همچنان در وضعیت نسبتاً خوبی قرار دارد».

او افزود: «بسیاری از تحولات آینده به این بستگی دارد که آیا بازده اوراق ۱۰ ساله آمریکا کنترل می‌شود یا نه، و اینکه فدرال رزرو کاهش تورم و بهبود بازار کار را ببیند یا نه. اگر این اتفاق بیفتد، احتمال کاهش نرخ بهره وجود دارد؛ که به نفع بازار دارایی‌های رمزارزی خواهد بود».

بازگشت آرام مؤسسات بزرگ به بازار رمزارز

نشانه‌ها حاکی از آن است که جریان سرمایه‌گذاران نهادی دوباره در حال ورود به بازار رمزارز است. در ماه ژوئیه، شرکت کانتور فیتزجرالد (متولی اصلی وثیقه‌های تتر) اعلام کرد که قصد دارد کسب‌وکاری ۲ میلیارد دلاری در زمینه تأمین مالی بیت‌کوین راه‌اندازی کند؛ اقدامی که به دارندگان بیت‌کوین امکان استفاده از اهرم مالی را می‌دهد. گفتنی است هاوارد لوتنیک، وزیر بازرگانی آمریکا، پیش‌تر رئیس و مدیرعامل این شرکت بوده و با توجه به قوانین اخلاقی دولت آمریکا، سهم خود را واگذار کرده؛ و حالا فرزندان او سکان‌دار شرکت هستند.

از سوی دیگر، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) در ژانویه، بولتن حسابداری شماره ۱۲۱ (SAB 121) را لغو کرد؛ اقدامی که محدودیت‌ها بر نحوه نگهداری دارایی‌های رمزارزی مشتریان توسط شرکت‌های سهامی عام را کاهش داد. این تصمیم، مانع بزرگی را از سر راه بانک‌ها و مؤسسات برای ورود به حوزه نگهداری و وام‌دهی رمزارز برداشت. افزون بر این، صندوق‌های قابل معامله بیت‌کوین (ETF) که در بورس‌های آمریکا فهرست شده‌اند، درهای تازه‌ای را به روی بازار باز کرده‌اند. به گفته Galaxy، ورود کارگزاری‌های برتر که خدمات وام‌دهی و اهرم بر پایه این صندوق‌ها ارائه می‌دهند، بازار را در حال گسترش نگه داشته است.

تبدیل بیت‌کوین به محصولی مشابه اوراق با درآمد ثابت

پاول در ادامه توضیح می‌دهد:
«راه‌اندازی این کسب‌وکار جدید توسط کانتور می‌تواند روند جالبی را آغاز کند، چون بیت‌کوین یک دارایی بسیار نقدشونده است که ۲۴ ساعته و در تمام جهان معامله می‌شود. بیت‌کوین بسیار شفاف‌تر و نقدشونده‌تر از اوراق قرضه سنتی است، ولی بازدهی‌ای در حد اوراق با درجه سرمایه‌گذاری ارائه می‌دهد. بسیاری از مؤسسات بزرگ، بیت‌کوین نگهداری می‌کنند؛ و حالا می‌توانند آن را به یک محصول درآمدثابت تبدیل کنند؛ چیزی که برای آن‌ها بسیار جذاب است».

او اضافه می‌کند:
«ما و دیگر شرکت‌ها در حال بررسی راه‌هایی هستیم تا این دارایی را به‌شکل توکنیزه و بسته‌بندی‌شده درآوریم تا برای سرمایه‌گذاران نهادی قابل استفاده باشد».

محصول جدید میپل: سوددهی با بیت‌کوین بدون نیاز به تبدیل

شرکت میپل به‌تازگی با همکاری کور (Core) (سازنده توکن بیت‌کوینی سودده) محصولی را معرفی کرده که به مؤسسات امکان می‌دهد بیت‌کوین خود را بدون تبدیل به ارز دیگر، وارد فرآیند کسب سود کنند. پاول می‌گوید:
«در کمتر از دو ماه، ۵۰ میلیون دلار سرمایه وارد این محصول شده. حالا منتظریم ببینیم آیا این محصول به یک ابزار نفوذی (اسب تروا) برای حضور گسترده‌تر مؤسسات در فضای آن‌چین تبدیل می‌شود یا نه».