سنگ درمانی که دیرباز در زمره درمانهای طبیعی بوده، امروزه تحت نام (Gem Therapy) به عنوان یکی از رشته های طب مکمل معرفی و طبقه بندی می شود. استفاده از خواص درمانی سنگ های نیمه قیمتی وگوهرها برخلاف استقبال گسترده مردم جهان طی سالهای اخیر،موضوعجدیدی نیست، بلکه هزاران سال قدمت دارد. شواهد کاربرد سنگهای طبیعی برای درمان بیماریهای مختلف در قدیمی ترین تمدنهای بشری به چشم می خورد. بر اساس این شواهد، در طول تاریخ از سنگهای قیمتی ونیمه قیمتی برای مقاصد درمانی، محافظت افراد در برابر بلایهای طبیعی وتاثیرات نامطلوب محیطی استفاده می شده است.
قدیمی ترین گزارشها در مورد خواص درمانی گوهرها به هزاره 4 پیش از میلاد باز می گردد. چنین به نظر می رسد که کتیبه های سومری و متون علوم ودایی مربوط به هند باستان، کهن ترین آثار بر جای مانده از این دانش قدیمی می باشند. در طب سنتی هند (آیورادا)، دستورات دقیقی در مورد تهیه پودر، خمیر و الگزیر (مخلوط حاوی الکل) با سنگهای شفابخش وجود دارد. متون و دستورات این طب تا به امروز حفظ شده وتوسط پزشکان آن در سراسر دنیا و بخصوص در آمریکا، اروپا وهند بکار گرفته می شود.
در چین باستان نیز درمانگران از خواص ارتعاشی سنگها آگاه بوده اند. کتاب امپراطور زرد (حدود 500 سال قبل) که توسط پی یو نگاشته و گردآوری شده دارای توضیحات فراوانی در مورد گوهرها و تاثیر آنها بر بدن انسان است. امروزه نیز کشور چین یکی از بزرگترین عرضه کنندگان گوهرها و سنگهای شفابخش در سراسر دنیا است.
ارسطو فیلسوف مشهور یونانی نیز از قدرت ویژه ومنحصر به فرد سنگهای شفابخش صحبت کرده است.
رومیان نیز تحت تاثیر آموزه های یونان و سایر تمدنهای باستانی، همواره سنگهای صیقل داده شده را برای رفع بیماری و بد شانسی با خود حمل کرده و در جنگ ها در زره و سپر و شمشیر خود از آنها استفاده می کردند.
در دین مبارک اسلام نیز استفاده از انگشتر با نگین عقیق، فیروزه، و حجرالشمس به مومنین توصیه شده و با استناد به کتب دینی، ائمه اطهار غالباً نگین انگشتری بر دست داشته اند.
دانشمندان ایرانی در دوره پس از اسلام نیز توجه وعنایت ویژه ای به گوهرها و سنگهای شفابخش داشته اند که از این میان می توان به صباح بن عمران از جواهر شناسان عهد هارون الرشید خلیفه عباسی وعطاربن محمد، منجم و مولف کتاب منافع الاحجار اشاره نمود. ابن سینا، حکیم عالیقدر پارسی نیز، در درمان تمایل به خودکشی از سیترین استفاده می کرده است.
شاید به جرات بتوان گفت پرارزشترین و مهمترین کتب گوهر شناسی ایران، کتاب " الجماهر فی الجواهر" تالیف ابوریحان بیرونی به زبان عربی و رساله " تنسوخنامه ایلخانی " (معروف به رساله جوهریه) تالیف خواجه نصیرالدین طوسی به زبان فارسی است. تنسوخنامه ایلخانی که در عهد پادشاهی هلاکوخان (663- 653ه. ق.) و به امر اوتوسط خواجه نصیرالدین طوسی به رشته تجریر درآمده است، شامل منافع وخواص وصفات گوهرها و سنگهای بیش بها است.
یک درمانگر زن مشهور به نام هلیدگارد، در قرن دوازدهم میلادی (اروپای قرون وسطی) در کتاب معروف خود به نام "فیزیکا" به طور مفصل به توضیح خواص درمانی سنگهای نیمه قیمتی پرداخته است". یک از این درمانهای طبیعی شامل قراردادن سنگهای خاص بر روی نقاطی از بدن ونوشیدن آب از ظرفی بوده که سنگهای شفابخش به مدت یک شبانه روز در آن قرار داده شده باشد.
چارسلسوس، پرآوازه ترین پزشک اروپا در دوران رنسانس، در مورد ویژگیهای شفابخش سنگها ومواد معدنی وارتباط این خواص با ساختمان فیزیکی وفرمول شیمیایی آنها به بررسی ومطالعه پرداخته است. او پس از سالها مطالعه و به دنبال کسب تجربیات متعدد، به این نتیجه رسیده است که از سنگهای ساییده شده و یا خرد شده می توان نه تنها برای درمان علایم بیماریها، بلکه برای علاج دلایل عمیق بیماری هم استفاده کرد.
