خبر
 

تثبیت یا واقعی سازی نرخ برابری ریال و دلار

رئیس سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران اعلام کرد: تثبیت نرخ ارز موجب تضمین سود واردات شده، در حالی که ثبات نرخ ارز مهم نیست، بلکه کنترل آن اهمیت دارد. غلامحسین رحیمی در ادامه افزود: به نظر می رسد نرخ واقعی ارز (دلار) بیش از ۳۰ هزار ریال باشد. این اظهارات بهانه ای شد تا باز به مقوله جدی و بسیار اساسی نرخ ارز نگاهی بیندازیم. 

پس از مدت ها عدم تشخیص واقعیات اقتصادی کشور و عدم توجه به بدیهی ترین آنها یعنی نرخ ارز و افتخار به تثبیت برابری ارزش ریال با دلار که از دوران رئیس جمهور قبلی آغاز شد، زمزمه های مخالفت با آن آغاز شده است. در سالی که دولت قصد دارد یک جراحی جدی در اقتصاد کشور انجام دهد بزرگ ترین کاری که می تواند صورت دهد، واقعی سازی نرخ ارز است. از سال ۷۶ تاکنون برابری ریال با دلار از ۷۹۸ تومان به ۹۳۰ تومان افزایش یافته است. در ظاهر به نظر می رسد دلار در برابر ریال ۱۴ درصد افزایش ارزش داشته است و متاسفانه برخی با توجه به عدد ۹۳۰ تومان، عنوان می کنند که ریال پول ضعیفی است. اما واقعیت چیست؟ در خوشبینانه ترین حالت، از سال ۷۶ تاکنون، ریال تورمی در حدود ۷۰۰ درصد داشته است و در طی این مدت دلار ۱۴ درصد افزایش داشته است؛ بنابراین ریال در برابر دلار بیش از ۷ برابر اضافه ارزش داشته و تقویت شده است. در سال ۷۶، کارمندی که ۵۰ هزار تومان حقوق دریافت می کرده قادر بوده است که با آن ۶۰ دلار خریداری کند، در حالیکه همان شخص اگر هم اکنون ۵۰۰ هزار تومان نیز دریافت کند قادر خواهد بود که با آن ۵۵۰ دلار خریداری کند. یک سئوال ساده و بسیار اساسی این است که در اقتصاد ایران چه اتفاقی رخ داده است که قدرت خرید جهانی شهروندانش در طی یازده سال، بیش از ۱۰ برابر شده است؟ 
چیزی که غلامحسین رحیمی در مورد ارزش واقعی برابری ریال و دلار بیان کرده است، چند برابر واقعیت خوشبینانه است زیرا رقم ۳۰۰۰ تومان برای هر دلار، وقتی صحیح است که میانگین تورم کشور در بازه زمانی ده ساله فوق ۱۰ درصد بوده باشد در حالی که این رقم نزدیک به ۲۰ درصد است. با این حساب نرخ واقعی دلار در برابر ریال بیش از ۷۰۰۰ تومان است. 

به گفته رحیمی، وضعیت مغشوش بازار سبب نادیده گرفتن توانمندی داخل شده و انتظار می رود با استفاده از قوانین حمایتی برای تولیدات، مساله واردات با انضباط بیشتری صورت گیرد. بزرگترین قانون حمایتی برای تولید داخل، تقویت نرخ ارز است نه تثبیت نرخ ارز، نمی توان برای حمایت از تولید داخل، دیوارهای بتنی ایجاد کرد. تنها کشوری که در جهان پول خود را با صرف هزینه های زیاد تقویت می کند، ایران است. نگاهی به عملکرد کشورهایی مانند چین، ایالات متحده و ... بخوبی واقعیت ماجرا را نشان می دهد. متاسفانه رسانه های داخل کشور بدون توجه به مبانی علمی و با پیش کشیدن مفهوم بی معنای پول ملی، کاهش ارزش دلار را بد و تثبیت ارزش برابری ریال با دلار را افتخار جلوه دادند. در طی پنج سال گذشته اتحادیه اروپا و ایالات متحده بزرگترین فشارها را بر چین وارد ساختند تا این کشور را وادارند ارزش یوان را افزایش دهد و چین با این همه فشار خزانه داری آمریکا، در نهایت فقط ۱۰ درصد ارزش یوان را افزایش داد در حالیکه در طی این مدت سالانه ۱۰ درصد رشد اقتصادی داشته است. 

● تاثیر نرخ ارز بر صادرات و واردات
ارزش بسیار بالای کنونی ریال، باعث نابودی صنایع کشور شده است. این موج نابودی در حوزه مشاغل کوچک که به مردم عادی تعلق دارد، بیش از سایر بخش هاست زیرا مانند صنایع بزرگ از سوی دولت، حمایت نمی شوند. صنعت کفش، نساجی، لوازم خانگی و بسیاری دیگر از صنایع بدین خاطر از بین رفته یا در حال از بین رفتن هستند که هر ساله بدون اینکه بدانند ۲۰ درصد افزایش قیمت پنهان در برابر کالاهای مشابه خارجی داشته اند زیرا کالاهای بیگانه هر ساله با احتساب تورم اندک در آنها و ثابت بودن ارزش پول مبادله شده، ارزان تر شده اند. چنانچه در ۱۰ سال آینده نیز نرخ ارز تثبیت شود ما در سال ۱۳۹۶ شاهد دلار ۱۱۰۰ تومانی و حقوق چهار میلیون تومانی ماهانه کارمندان خواهیم بود که نزدیک به ۴۰۰۰ دلار ارزش خواهد داشت و از درآمد سرانه کنونی ایالات متحده نیز بیشتر است. در آن زمان اقتصاد کشور تا حد کشورهای عربی نزول یافته و صد در صد وارداتی است؛ و از آنجایی که جمعیت بالای کشور با کشورهای یک میلیونی عربی قابل مقایسه نیست، کشور نمی تواند در بلندمدت هزینه ماجراجویی پول ملی را پرداخته و با واردات رفاه مردم را حفظ کند و در نهایت مجبور خواهد شد به یکباره نرخ ارز را افزایش شدیدی دهد و این مساوی است با بحران شدید اقتصادی برای کشور. این گرانی کالا و خدمات داخل را در همه جا می توان دید. هزینه سفر به خارج از کشور به مراتب کمتر از سفر به مکان های توریستی داخل است. هزینه دستمزد شاغلان بخش خودرو در ایران از اکثر کشورهای تولیدکننده جهان بالاتر است زیرا کارگران خودروسازی ایران دستمزد بالاتری دریافت می کنند؛ با توجه به اینکه تنها جاذبه کشورهای جهان سوم برای سرمایه گذاری خارجی، دستمزد پایین نیروی کار است، نرخ کنونی دلار این جذابیت را نیز از اقتصاد ایران گرفته است.

● نرخ ارز و فرار سرمایه
اصلی ترین دلیل فرار سرمایه و مهاجرت مردم، ارزش زیاد ریال است. هر کسی می تواند با فروش یک واحد آپارتمان در تهران و خرید یک خانه با کیفیت بسیار بهتر در اروپا یا آمریکا، نه تنها رفاه خود را افزایش دهد، بلکه مقداری نیز پس انداز کند. بدتر از این حالت نیز وجود دارد، بسیاری از سرمایه داران راه حل جالبی یافته اند آنها روش کسب درآمد از داخل و خرج در خارج را در پیش گرفته اند. تورم در داخل باعث می شود به راحتی بتوان سالانه حداقل بیست درصد سود کرد و اگر عده ای بخواهند با سرمایه زیادی که دارند موج منفی در اقتصاد به راه بیندازند سودهای بیشتری نیز کسب خواهند کرد و در انتهای سال با تبدیل ریال خود به دلار و انتقال آن به خارج سود ببرند، نرخ برابری ریال با دلار نیز تغییری نکرده است و از این بابت در امان هستند.
دولت نهم در ابتدای روی کار آمدن خود روزانه یک ریال نرخ ارز را افزایش داد. این اقدام از طرف اقتصاددانان بزرگی مانند جوزف استیگلیتز نیز مورد تمجید قرار گرفت که متاسفانه برخی احزاب با اقدامات پوپولیستی مانند ادعای تضعیف پول ملی، مانع ادامه کار شدند. 

● نرخ ارز و تورم وارداتی
یک استدلال ناقص در مورد نرخ ارز، افزایش تورم به خاطر افزایش قیمت کالاهای وارداتی است. در پاسخ به این مساله باید به موارد خاصی اشاره کرد. نخست اینکه پایین نگاه داشتن نرخ تورم را نباید با نابود کردن تولید داخل انجام داد، هیچ منطقی چنین حکمی صادر نمی کند. دوم اینکه اگر افزایش نرخ ارز به آرامی صورت گیرد و به صورت شوک درمانی نباشد چنین مشکلی پیش نخواهد آمد. زیرا تولید داخل به آرامی جایگزین واردات خواهد شد. 
اشتباه بزرگی که در مورد موج واردات صورت می گیرد، نسبت دادن همه دلایل واردات به کیفیت کالاهای داخلی است. نمی توان گفت این استدلال کاملاً نادرست است، اما توجیه کننده نیست. افزایش کیفیت تولید در شرایطی امکان پذیر است که صنعت در بازار باقی بماند و سپس کیفیت خود را ارتقا بخشد. ضمن اینکه باید به حمایت های هوشمند دولت از تحقیق و توسعه توجه کرد نه کاهش نرخ ارز و نابودی تولید داخل. اقتصاد ایران در شرایطی قرار گرفته است که باید به انتخاب بزرگی دست بزند و آن چیزی جز تضعیف شدید و آرام ریال نیست. باید با واقعیات علمی زندگی کرد نه با مفاهیم تخیلی.

نویسنده: ادمین سیستم
جمعه 25 مهر 1393 ساعت 01:28
notification

آیا مایلید از نوسانات بازار آگاه شوید؟

دریافت هشدار در نوسانات قیمت طلا، سکه، دلار، اونس، نفت، بورس و بیت کوین