اگرچه در تمامی دنیا فرهنگ پس انداز دارای تنوع میباشد اما در کشورهایی که امنیت سرمایه گذاری در آنها پایینتر است و تالارهای بورس در فرهنگ مردم جایی ندارد ، خرید طلا و جواهر همیشه وسیله ای مطمئن و بدون دغدغه برای پس انداز بوده است. فرهنگ مردم ایران نیز از دیر باز به علت اینگونه از عوامل به سمت طلا گرایش داشته و همیشه ایرانیان علاوه بر تمایل به جلوه و زیبایی طلا آن را به عنوان ابزاری مطمئن برای پس انداز میدانند.
در طول سقوط بازار بورس جهانی در سال 1987 و مجدداً در طول بحران بدهی های آسیایی 1997 و نیز در طول بحران مالی جهانی در سال 2007 که هم اکنون نیز با آن دست به گریبانیم طلا به عنوان موثرترین ابزارهای افزایش نقدینگی و به عنوان موثرترین گوناگون ساز سبد های سهام شناخته شد که هیچگاه افت چشمگیری در قیمت پیدا نکرد.
صنعت طلا و جواهر نیز با گردش مالی بیش از 300 میلیارد دلار در دنیا یکی از پرسودترین و اشتغالزاترین صنایع میباشد که از نظر ارزش افزوده با صنایعی مانند اتومبیل سازی رقابت میکند. از مزیت های نسبی دیگر این صنعت میتوان به عدم وجود ضایعات ، عدم آلایندگی ، اشتغالزایی در فضای اندک ، سرمایه مورد نیاز کم برای تولید و ابزاری مناسب برای جذب توریست اشاره کرد.
کشورهای هند ، ترکیه ، ایتالیا ، عربستان ، چین و آمریکا در صدر تولید کنندگان جواهر قرار دارند و کشورهای هند ، چین ، آمریکا ، ترکیه ، عربستان و ایران در صدر مصرف کنندگان جواهرات قرار دارند. با یک بررسی مختصر متوجه میشویم که ایران تنها کشوری از برترین مصرف کنندگان است که در لیست تولید کنندگان برتر قرار ندارد.
بر اساس تحقیقات نایجل دزبروک مصرف طلا و جواهر در ایران در سال 2004 میلادی بیش از 118 تن بوده است و تقریبا تمامی این حجم عظیم طلا به منظور مصارف زینتی بوده و پس از استفاده به عنوان پس انداز در منازل ایرانیان انباشته میشود.
متاسفانه کشور ایران با وجود دارا بودن قدمتی دیرینه در این صنعت و با وجود داشتن مزیت های رقابتی برای رشد در این صنعت با تولیدی کمتر از 1 درصد از تولید جهانی و با سهم صادراتی در حدود 0.01 درصد جهانی و مصرف بیش از 4.5 درصد از طلای جهان ، در صنعت طلا و جواهر از بازار بین المللی سهمی به جز واردات آن هم به صورت قاچاق ندارد، در حالیکه کشورهای منطقه مانند هند ، ترکیه ، عربستان ، امارات و پاکستان جزو بزرگترین تولید کنندگان در این صنعت میباشند.
با بررسی راهکارهای کشورهای موفق به خصوص ترکیه و هند در زمینه صنعت طلا و جواهر متوجه میشویم که اولین قدم برای رشد این صنعت آزاد سازی قیمت طلا و لذا تشکیل بانک و بورس طلا میباشد.
البته یک بانك طلا بدون هماهنگي با اتحاديه صنف طلا و جواهر و با پيشنهاد وزارت كار و بانك مركزي و با همكاري صندوق مهر امام رضا(ع) ايجاد شده است. اين بانك با دريافت سكه هاي مردم به آنها برگه اي رسيد ارائه كرده و آنها هر زمان مي توانند براي دريافت سكه هاي خود اقدام كنند. در عين حال اين بانك تا 3 عدد سكه به متقاضيان وام ارائه كرده و در موعد مقرر از آنان باز پس مي گيرد. اعتراضی كه نسبت به اين عمل وارد است عدم وجود سياست هاي درست و صحيح براي جهت بخشي بر سرمايه هاي انباشته مردم در خانه ها میباشد.
اگر بر اساس تحقيقات انجام گرفته دارايي هاي طلاي انباشته در خانوارهاي ايراني را بطور متوسط محاسبه كنيم حداقل چيزي در حدود 5500 تن طلا در منازل خانوارهای ايراني ها به غير از سكه هاي آنان وجود دارد البته از تعداد سكه هاي انباشته در خانه ها از قبل از انقلاب اطلاع دقيقي در دست نيست اما در حدود 22 ميليون سكه آزادي از ابتداي انقلاب تا سال 1385 ضرب شده است كه چيزي معادل 139 تن مي باشد
بنابراین با توجه به وجود منابع عظیم سرمایه گذاری در منازل ایرانیان میتوان پس از انجام امور کارشناسی با تاسیس بانک طلا در راستای جذب حداقل 10 درصد از این طلای راکد انباشته در منازل و سپس ارائه آن به صورت وام با کارمزد بانکی پایین در راستای تولید صنعت طلا و جواهر تحول عظيمي را ایجاد نمود. در عین حال میتوان با ارایه طلا در بورس و امکان خرید و فروش آتی آن فرهنگ مردم را به سمت پس انداز طلايي در بانكها و سازمانهای بورس به جای انباشت آن در منازل سوق داد
