به گزارش همشهری آنلاین، ارزش دلار آمریکا به بالاترین سطح خود در ۲۰ سال گذشته رسیده است. علاوه‌بر بحران‌های جهانی که باعث شده تا تمایل به خرید دلار به‌عنوان پناهگاه امن مالی افزایش یابد، یکی از مهم‌ترین دلایل تقویت دلار سیاست‌های تهاجمی ضدتورمی بانک مرکزی آمریکا(فدرال‌رزرو) است.
بانک مرکزی آمریکا با هدف کنترل افزایش فزاینده قیمت‌ها نرخ بهره را افزایش داده است؛ اقدامی که به اعتقاد کارشناسان نمی‌تواند نرخ تورم را بدون ایجاد رکود اقتصادی، پایین بیاورد. اما علاوه‌بر تهدید رکود در آمریکا، افزایش نرخ بهره و تقویت دلار اقتصاد سایر کشورها را نیز عمیقا تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اهمیت ارزش برابری دلار از آن جهت است که اغلب شرکت‌های چندملیتی و مؤسسات مالی فارغ از موقعیت جغرافیایی خود از دلار برای قیمت‌گذاری کالاها و تسویه حساب‌های مالی استفاده می‌کنند. قیمت کالاها از انرژی گرفته تا موادغذایی هنگام خرید و فروش در بازارهای جهانی اغلب با دلار محاسبه می‌شوند. اگرچه اخیرا تلاش‌هایی برای کنارزدن هژمونی دلار از مبادلات جهانی به‌ویژه از سوی چین و روسیه آغاز شده اما به نوشته نیویورک‌تایمز، فارغ از اینکه یکی از طرفین معامله آمریکا باشد یا نباشد، هم‌اکنون بیش از ۴۰ درصد از مبادلات جهان با دلار انجام می‌شود.
در پی افزایش نرخ بهره در آمریکا و تقویت دلار، ارزش بسیاری از ارزهای جهان کاهش یافته است. در انگلیس علاوه‌بر تلاطم‌های سیاسی تغییر دولت و مرگ ملکه که کاهش ارزش پوند را در پی داشت، تقویت ارزش دلار نیز باعث شده تا پوند کاهش قیمت بی‌سابقه‌ای را تجربه کند. کاهش بی‌سابقه ارزش پوند در ۳۷ سال گذشته، اندرو بیلی، رئیس بانک مرکزی انگلیس را بر آن داشت تا با انتشار بیانیه‌ای، اطمینان دهد که شرایط تحت کنترل بوده و بانک مرکزی تحولات بازار را از نزدیک دنبال می‌کند.
ارزش دلار در برابر ارزهای دیگر جهان ازجمله «ین» ژاپن نیز به‌طور بی‌سابقه‌ای در چند دهه اخیر افزایش یافته است. یورو نیز وضعیت بهتری ندارد. ارزش یورو با کاهش چشمگیر در برابر دلار برای نخستین‌بار از سال ۲۰۰۲ میلادی تاکنون به یک در برابر یک رسیده است. سایر ارزها از «رئال» برزیل گرفته تا «وون» کره‌جنوبی و دینار تونس نیز تحت‌تأثیر تقویت ارزش دلار قرار گرفته‌اند. تقویت دلار اقتصاد کشورهای توسعه‌نیافته‌ای چون نیجریه و سومالی را نیز که به‌شدت به واردات متکی هستند را شدیدا تهدید می‌کند. تقویت دلار برای این کشورها به معنی بالا رفتن هزینه واردات مواد غذایی، سوخت و داروست؛ آن هم در شرایطی که تهدید قحطی و گرسنگی جدی‌تر از همیشه شده است.
دلار قدرتمند همچنین توان بازپرداخت بدهی‌ها توسط دولت‌های شدیدا مقروض آرژانتین، مصر و کنیا را بیش از پیش کاهش داده و تمایل به سرمایه‌گذاری‌های خارجی در بازارهای نوظهوری چون هند و کره‌جنوبی را کم می‌کند. در پاکستان نیز تقویت ارزش دلار باعث شده تا ارزش روپیه در ماه جولای به‌طور بی‌سابقه‌ای سقوط کند و این کشور را تا آستانه ورشکستگی کامل و عدم‌پرداخت بدهی‌هایش پیش ببرد.
اسوار پراساد استاد اقتصاد دانشگاه کرنل و نویسنده چند کتاب درباره ارزها، می‌گوید: «بانک مرکزی آمریکا هیچ چاره‌ای جز در پیش گرفتن سیاست‌های تهاجمی برای کنترل تورم ندارد اما واقعیت این است که تقویت ارزش دلار هیچ برنده‌ای در خارج از مرزهای این کشور ندارد. مثلا مصر را درنظر بگیرید. تصور کنید که هیچ افزایش قیمت یا تورمی هم در کار نیست؛ تنها به‌دلیل تقویت دلار برای پرداخت ۱۰۰ دلار بدهی با دلار امروز باید ۱۹۵۰ پوند(واحد پول مصر) هزینه کرد؛ این رقم در کره‌جنوبی ۱۴۳۱۵۸ وون و در نیجریه ۴۳۶۵۰ نایراست.»
به‌گفته کارشناسان اقتصادی، در کنار سیاست‌های ضدتورمی بانک مرکزی آمریکا، مجموعه بحران‌هایی که در چند سال اخیر جامعه جهانی را تکان داده ازجمله دلایل شرایط فعلی هستند. از همه‌گیری ویروس کرونا و اختلال‌های گسترده در زنجیره تامین گرفته تا جنگ روسیه و اوکراین و مجموعه‌ای از فجایای آب‌وهوایی که عرضه مواد غذایی و انرژی، جهان را شدیدا به خطر انداخته است. نیویورک‌تایمز می‌نویسد: «هر چه شرایط جهانی ناپایدار می‌شود تمایل افراد برای خرید دلار بیشتر می‌شود. در این میان افزایش نرخ بهره دلار را برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر می‌کند. این به نوبه خود به معنی سرمایه‌گذاری کمتر در اقتصادهای نوظهور است که باعث می‌شود تا فشار بیشتری بر این اقتصادها وارد شود.»
روزنامه وال‌استریت ژورنال نیز نوشته: افزایش قیمت دلار در زمانی که افزایش قیمت‌ها در بسیاری از نقاط از درآمدها پیشی گرفته، بقیه جهان را مجازات می‌کند. در سراسر جهان، حجم تجارت در حال کاهش جدی است و تورم، اعتماد خانوارها و کسب‌وکارها را در هم می‌کوبد. در این میان بانک‌های مرکزی به رهبری فدرال‌رزرو آمریکا نرخ‌های بهره را با سرعتی که در دهه‌های گذشته مشاهده نشده، افزایش می‌دهند. نتیجه، تضعیف شدید فعالیت‌های اقتصادی در بسیاری از مناطق جهان است؛ شرایطی که آخرین‌بار در بحران مالی دیده شده بود.
جنبه‌های منفی تقویت دلار برای آمریکا
گرچه به اعتقاد کارشناسان اقتصادی، بانک مرکزی آمریکا برای مهارت تورم فزاینده‌ای، چاره‌ای جز افزایش نرخ بهره و تقویت ارزش دلار ندارد اما این رویکرد تهاجمی علاوه‌بر تشدید خطر رکود اقتصادی، موازنه بازرگانی آمریکا را نیز بر هم خواهد زد؛ به‌عنوان مثال، دلار قدرتمند باعث می‌شود تا صادرات این کشور گران‌تر شده و به این ترتیب توان رقابتی صادرکنندگان آمریکایی در بازارهای جهانی کاهش یابد.
