در زمانی که مواد در معرض تشعشعات با انرژی بالا مانند ماوراء بنفش و اشعهِX قرار می‌گیرند این تشعشعات به الکترون‌های بعضی از اتم‌ها ضربه وارد کرده و آنها را از مدار اولیه خود به مدار بالاتر انتقال می‌دهد. با قطع شدن منبع تشعشع، این الکترون‌ها به مدار اولیه خود بازگشته و انرژی کسب شــــده را در بعضی از موارد به صـــورت نور مرئی آزاد مــــــی‌کند. به این عمل فلورسنسی‌‌می‌گویند.
- فسفرسنسی:
چنانچه تشعشعات پس از قطع منبع انرژی همچنان به تشعشعات ادامه دهند این عمل را فسفرسنسی گویند.
بعضی از الماس‌ها خاصیت فلورسنسی دارند که حدود ۵۰ درصد الماس‌های موجود در بازار این خاصیت را دارند و از این تعداد۵۰ درصد، حدود۱۰درصد آنها دارای خاصیت فلورسنسی بسیار قوی بوده. به طوری که حتی تحت نور خورشید که مقداریUV دارد نیز خاصیت فلورسنسی نشان می‌دهند.
معمولاً اکثر الماس‌ها که دارای فلورسنسی‌اند این خاصیت را به رنگ آبی نشان می‌دهند و تعداد کمی از آنها به رنگ‌های سفید، زرد ونارنجی نشان‌‌می‌دهند.
اثر فلورسنسی بر روی الماس‌های مختلف متفاوت است. مثلاً یک سنگI زرد که فلورسنسی شدید آبی دارد می‌تواند بی‌رنگ شود. چون این فلورسنسی تأثیر خنثی‌کننده در رنگ دارد. به‌عبارت دیگر چنانچه یک الماس زرد روشن دارای فلورسنسی قوی آبی باشد این فلورسنسی موجب بهتر دیده شدن رنگ آبی می‌شود.
سنگ‌هایی که دارای فلورسنسی بسیار قوی هستند در زیر نور خورشید مات دیده می‌شوند. بنابراین باید عملColor Grading را در محیط با منبع نوری بدونUV انجام دهیم چون اگر UV داشته باشد و الماس هم فلورسنسی داشته باشد اشعهUV، رنگ سنگ را متفاوت به ما نشان می‌دهد. میکروسکوپ‌هایGemalogy که دارای نور فلورسنت در Over Hed هستند نیز برای عملColor Grading به صورت شخصی مناسب است.
تفاوت بین سه رده اول رنگ را -DEF- به صورت کمی متفاوت در شفافیت سنگ -Transperency- می‌بینیم و این در صورتی است که سایز سنگ از ۲۵ سوت بیشتر باشد و اگر زیر۲۵ سوت باشد اصلا تفاوتی نمی‌بینیم.
در سه رده بعدی-GHI- چنانچه سنگ در کنار یک نمونهD قرار گیرد امکان دیده شدن تفاوت وجود دارد. در حالی که اگر به تنهایی دیده شوند رنگ آنها به دقت قابل تشخیص نیست و ازاین شش رده به بعد رنگ‌ها دیگر قابل تشخیص هستند.
مشخصاتMaster Stone
۱) وزنMaster Stone باید حداقل یک چهارم قیراط - ۰۰۲۵سوت - باشد.
۲) اندازهِMaster Stone ها باید یک اندازه باشد.
۳( هیچ کدام دارای فلورسنسی نباشند -ضعیف و متوسط می‌توانند باشند.-
4)Clarity آنها از ۱SI به بالا باشد.
۵) نوع تراش از نوع گرد باشد.
۶) نوع تراش آنها حداقل۲Class تراش باشد.
۷)از بین سنگ‌های زرد انتخاب می‌شوند نه قهوه‌ای
برایColor Grading باید فاصله الماس‌ها تا منبع نور cm ۱۰ باشد و همچنین سنگ‌ها را روی یک سطح سفید مات قرار داده و سطح از جنسی باشد که ایجاد فلورسنسی نکند -زیر UV امتحان شود.-
مراحل کار : Color Grading
۱) پاک کردن سنگ
۲(حتما عملPloting را قبلا انجام داده باشیم.
۳(سنگ را روی سطح به صورتFace Down قرار داده و از رویPavilion شروع به بررسی می‌کنیم. زیرا اولاً تجمع رنگ در Pavilion بیشتر است ثانیاً انعکاس نور مزاحم ما نیست.
۴(چون در گوشه‌ها تجمع رنگ بیشتر است بنابراین باید به همهِ پاویلیون دقت داشته باشیم نه به گوشه‌ها.
۵( همیشه به‌خاطر داشته باشیم قسمت‌های مشترک سنگ را باMaster stone ها مقایسه کنیم و دیدی مشابه به سنگ و Master stone داشته باشیم.
۶( فاصله بین Master Stone ها را که به‌صورت ردیفی چیده شده‌اند باید به اندازه نیم اینچ تنظیم کنیم و ترتیب قرار گرفتن، از چپ به راست - از روشن به تیره - چیده شوند.
۷)برای شروع کار سنگ را در جلو ردیف Master ها حرکت داده و هر مستر استونی را که رنگ آن به سنگ مورد آزمایش نزدیکتر بود در نظر گرفته و سنگ را در دو طرف Master stone مورد نظر مقایسه کنیم.
باید دقت کرد تا در حین اینکه سنگ و Master stone بسیار نزدیک هم قرار می‌گیرند ولی با هم در تماس نباشند سپس تصمیم خود را بر مبنای اینکه سنگ از Master stone روشنتر، تیره‌تر یا مشابه آن است می‌گیریم.
لازم به‌ذکر است که شاید ناچار شویم سنگ را با چند Master stone مختلف به صورت تک تک مقایسه کنیم اگر پس از کمی آزمایش قادر به تصمیم‌گیری قطعی نبودیم بهتر است آزمایش را متوقف کرده و چند دقیقه‌ای به چشم استراحت دهیم و کار را از ابتدا تکرار نماییم.
حالات مقایسه یک سنگ با Master stone
۱)چنانچه سنگ، در سمت چپ Master stone تیره‌تر و در سمت راست آن روشنتر به‌نظر آمد به این معنی است که رنگ سنگ ما مشابه Master stone است.
۲) چنانچه رنگ سنگ در سمت چپ تیره تر و در سمت راست مشابه به‌نظر آمد نتیجه می‌گیریم که رنگ سنگ مورد آزمایش کمی تیره‌تر است.
۳(چنانچه در سمت چپ مشابه و در سمت راست روشنتر به‌نظر آمد نتیجه می‌گیریم سنگ کمی روشنتر است. به این حالت که سنگ در یک طرف Master stone کمی روشنتر و در طرف دیگر کمی تیره‌تر به‌نظر می‌آیدMaster eye efect گویند.
نحوه قرار گرفتن و دیدن سنگ
الویت اول( به موازات و دید درون - Pavilionبهترین حالت دید-
الویت دوم( عمود بر Pavilion
لویت سوم( از زاویه دید عمود بر Pavilion
تراش Cut
خلوص Clarity، رنگColor جزء طبیعت سنگ است و اهمیت بیشتری از تراش در ارزش سنگ دارند. چون این‌ها قابل تغییر نیستند ولی تراش سنگ قابل اصلاح است.
اساس کار ما در تراش، تراش‌های گرد است زیرا بهترین و محبوب‌ترین تراش همان تراش گرد برلیان است زیراSparkling ، Dispersion، Briliancy به بهترین نحو در این نوع تراش دیده می‌شود.
در بازار بین‌المللی Briliancy را زندگیLife و به جای Dispersion نیز آتشFire گویند و در بازار ایران Briliancy را آب گویند.
معمولا همهِ الماس‌های تا سه قیراط را سعی می‌کنند گرد بتراشند ولی از سه قیراط به بالا را Fancy تراش می‌دهند. در قرن اخیر چشم مردم عادت به دیدن الماس گرد دارد بنابر این زیر سه قیراط را گرد می‌تراشند و وقتی از سه قیراط بیشتر باشد حالت نمایشی پیدا می‌کند.
از لیزر برای تراش استفاده نمی‌شود- با آنکه لیزر به‌راحتی می‌تواند الماس را بتراشد.- زیرا ضایعات ایجاد شده و دور ریز ایجاد شده در تراش با لیزر بیشتر است همچنین به‌دلیل حرارت بالای لیزر و بخار شدن قسمتی از سنگ دور ریز سنگ بالا است. بنابراین الماس‌های بزرگ را با لیزر نمی‌تراشند. تراش‌های Fancy ارزش هنری و قیمت خاص دارند ولی از نظر تعداد Facet درPanilion، Crown با تراش‌هایRound مطابقت دارند ولی Facet های مشابه ممکن است هم اندازه نباشند.
Keel Lineاکثر Fa ncy cut ها دارای Qulet خطی هستند که به آن Keel Line گفته می‌شود یا به عبارت دیگر به خطی که اکثر انواع Fancy cutها به‌جای Qulet در انتهای Pavilion واقع شده Keel Line گفته می‌شود
