الماس كوه‌ نور؛ سنگ نزاع

مباحث اخير در خصوص حراج دارايي‌هاي "ماهاتما گاندي Mahatma Gandhi" و فروش آن به يكي از چهره‌هاي سرشناس تجاري هند به قيمت 8/ 1 ميليون دلار، موجب به جريان افتادن مسأله پر دردسر ديگري شد.

"الماس كوه‌ نور"

. "توشار گاندي Tushar Gandhi " از نوادگان ماهاتما به‌تازگي از دولت انگليس درخواست كرد كه الماس افسانه‌اي 108 قيراطي را به هند بازگرداند. 


تنها 5 كشور هند، ايران، انگليس، افغانستان و پاكستان، معتقدند كه اين الماس به آن‌ها تعلق دارد. دولت هند در سال 1947 و نخست وزير پاكستان، "ذوالفقار علي بوتو" در سال 1976 خواستار بازگرداندن اين الماس شدند. اين الماس جاذبه‌اي دارد كه حتي طالبان هنگامي‌كه در سال 2000 حكومت افغانستان را در دست داشتند قادر به مقاومت در برابر اين كشش نبودند و خواهان دريافت آن در دولت انگليس بودند. اين معروف‌ترين الماس جهان، هرگز فروخته يا خريداري نشد و همواره به عنوان بخشي از يك معاهده بين فاتح و مغلوب معاوضه يا جزء غنايم جنگي به يغما برده شد. با وجود آن‌كه افسانه‌ها حاكي از قدمت 4 هزار ساله‌ي اين الماس است، قديمي‌ترين مرجع، سند تاريخي، اشاره‌اي است كه بابرنامه، خاطرات "ظهيرالدين محمد بابر"(از نوادگان تيمور)، موسس سلسله‌ي مغولان به اين الماس شده است. اين اعتقاد وجود دارد كه بابر آن را به عنوان بخشي از يك معاهده، از "ابراهيم لودي Ebrahim Lodi"، سلطان دهلي دريافت كرده باشد. او سلطان لودي را در اولين جنگ "پاني‌پت Panipat" در سال 1526 شكست داد و سلسله‌ي خود را تاسيس كرد كه يكي از قدرتمند‌ترين امپراتوري‌هاي آن زمان به شمار مي‌آمد. بابر در خاطرات خود مي‌نويسد كه اين الماس به سلطان "علاءالدين خيلجي Alauddin Khilji" تعلق داشته كه از سال 1296 تا سال 1316 بر دهلي حكومت مي‌كرده است و در ادامه مي‌نويسد: "بهاي آن به حدي است كه يك گوهرشناس ارزش آن را به اندازه‌ي نصف مخارج روزانه‌ي كل مردم كره‌ي زمين تخمين زد. وزن آن حدود 8 مثقال است." همايون فرزند بابر كه پس از پدرش 26 سال حكومت كرد، مالك اين سنگ شد. او پس از شكست از جنگجوي افغان، شير شاه سوري در دهلي، به همراه اين سنگ به ايران گريخت. پادشاه دولت صفويه، شاه طهماسب چنان با احترام با همايون رفتار كرد كه او اين سنگ را به او هديه داد. به نظر مي‌رسد كه الماس، چندان توجه او را به خود جلب نكرد و آن را به حاكم مسلمان هند جنوبي هديه كرد. از آن زمان تا هنگام حمله نادرشاه به دهلي در سال 1738، سرنوشت اين سنگ مبهم ماند، آنچه كه واضح است اين سنگ در هند باقي ماند و به محمد شاه رسيد. 


تصاويربالا : نقاشي مينياتور(1775-1700) تصوير تيمور، بابر و همايون را نشان مي‌دهد. بابرنامه قديمي‌ترين مرجع و سند تاريخي است كه به الماس كوه نور اشاره مي‌كند. 
تاج‌گذاري، ملكه اليزابت، ملكه مادر در "وست مينستر Westminster" توسط "ابي Abbey" در سال 1937. كوه نور در ميان جواهرات تاج سلطنتي است.