در دور اول انتشار این اوراق شاهد مثبت شدن بورس برای چند روز بودیم. البته بعد از گذر از این چند روز بورس دوباره به مسیر نزولی خود بازگشت. دومین بار، اما انتشار اوراق تبعی تقریبا تاثیری بر بازار سهام نداشت.
اما سومین مرحله انتشار اوراق تبعی تفاوت‌هایی با دفعات قبلی دارد که می‌تواند منجر به حمایتی جدی‌تر و رشدی پایدارتر نسبت به دفعات قبل شود. اما این تفاوت‌ها چیست و چرا ممکن است بورس از فردا به‌طور جدی‌تری در مسیر صعود قرار بگیرد؟
حجم بالای اوراق بیمه سهام
در اولین دور انتشار تعداد نماد‌های بیشتری خبر از انتشار اوراق اختیار فروش تبعی دادند. برخی از این شرکت‌ها خودشان این اوراق را منتشر کردند و برخی دیگر هم توسط صندوق توسعه بازار بیمه شدند. اما تفاوت مهمی که در اوراق تبعی که آن زمان منتشر شد با اوراقی که از فردا قرار است به فروش برسد تعداد آن‌ها بود. در دور جدید فروش اوراق تبعی نماد‌ها چندین برابر دفعه قبل اوراق منتشر کرده‌اند که این به معنی تقاضا و در نتیجه جذب پول بیشتر به بورس تهران است.
در بهمن ماه هم که دوباره شاهد انتشار اوراق تبعی بودیم، هر چند نماد‌هایی که این اوراق را منتشر کردند حجم عرضه بالایی داشتند و به‌طور متوسط با دور جدید تقریبا برابر بود، اما نکته مهم این بود که در آن زمان تنها ۳ نماد فولاد، فملی و خودرو اوراق تبعی منتشر کردند و در دور جدید تعداد این نماد‌ها به عدد ۱۳ رسیده است.
در مرتبه اول علاوه بر این که تعداد اوراق منتشر شده کمتر از الان بود، عامل دیگری هم بر عدم ورود جدی پول به بورس تاثیرگذار بود. آن هنگام این اوراق به اشخاص حقیقی فروخته شد و، چون اولین تجربه بورس تهران در انتشار این دست اوراق بود، بسیاری از افراد بدون آشنایی تنها اوراق بیمه سهام را به قیمت‌های بسیاار نازل خریدند و سهام پایه خریداری نشد. به عبارتی دیگر بخش بزرگی از همان اوراقی که تعداد بالایی نداشتند هم ابطال شدند و منجر به ایجاد تقاضا برای نماد اصلی نشدند.
مشکلی که به نظر می‌رسد با عرضه اوراق برای صندوق‌های درآمد ثابت حل شده باشد. نکته دیگر این است که در دور اول انتشار اوراق بیمه سهام افرادی که از قبل هم سهام پایه را داشتند می‌توانستند این اوراق را بخرند، ولی در دور جدید سهام پایه و اوراق تبعی باید در یک روز خریداری شود.
تزریق غیر مستقیم منابع
یکی از نقد‌هایی که به این اوراق می‌شود این است که تنها نماد‌های بزرگ آن را منتشر می‌کنند. نماد‌هایی که به خودی خود اغلب معاملات روانی دارند و در سمت مقابل نماد‌های کوچک بازار باز هم در اعماق رکود باقی خواهند ماند و تقاضایی برای آن‌ها ایجاد نمی‌شود. اما باید توجه کرد که این اوراق توسط صندوق توسعه بازار منتشر می‌شود و خریداران هم تنها باید از این صندوق سهام مذکور را بخرند و نه از داخل بازار آنلاین.
چنین چیزی در وحله اول به نظر می‌رسد که عملا هیچ تاثیری بر بازار نداشته باشد و سهامی که پیش‌تر توسط صندوق توسعه خریداری شده به فروش می‌رسد و معاملات خرد همچنان رکودی باقی می‌ماند.
اما یک سناریو مهم این است که احتمالا منابع صندوق در مدت اخیر خرج خرید این دسته از سهم‌ها شده است و با فروش دوباره آن‌ها پول جدیدی وارد صندوق توسعه می‌شود. در چنین شرایطی می‌توان امیدوار بود که این پول‌ها (معادل ۴۴۰۰ میلیارد تومان) به صورت بهینه مصرف شود و برای نماد‌های کوچک‌تری که تخلیه حباب شده‌اند و در سطوح قیمتی مناسبی قرار گرفته‌اند هم تقاضای جدید ایجاد کند.
کدام نماد‌ها بیشتر حمایت می‌شوند؟
سناریو دوم، اما این است که تمام منابع حاصل از فروش اوراق تبعی و سهام پایه آن‌ها برای حمایت از همان نماد‌ها مصرف شود. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد بیشترین حمایت از نماد‌های پالایشی شود. به‌طوری که اوراق تبعی منتشر شده برای شبندر حدود یک دهم کل شهام شناور این نماد و برابر با حجم مبنای حدود ۸۵ روز کاری آن است. حجم اوراق منتشر شده برای شتران هم برابر با ۲.۵ درصد شناور این نماد و معادل ۲۴ برابر حجم مبنای روزانه آن است. این عدد برای شپنا حدود ۳۰ برابر حجم مبنا است. در صورت صحت این سناریو از دیگر نماد‌هایی که با حمایت بالایی همراه خواهند شد می‌توان به خساپا، وتجارت، فولاد، فملی و برخی دیگر از نماد‌ها اشاره کرد.
اما سومین مرحله انتشار اوراق تبعی تفاوت‌هایی با دفعات قبلی دارد که می‌تواند منجر به حمایتی جدی‌تر و رشدی پایدارتر نسبت به دفعات قبل شود. اما این تفاوت‌ها چیست و چرا ممکن است بورس از فردا به‌طور جدی‌تری در مسیر صعود قرار بگیرد؟
حجم بالای اوراق بیمه سهام
در اولین دور انتشار تعداد نماد‌های بیشتری خبر از انتشار اوراق اختیار فروش تبعی دادند. برخی از این شرکت‌ها خودشان این اوراق را منتشر کردند و برخی دیگر هم توسط صندوق توسعه بازار بیمه شدند. اما تفاوت مهمی که در اوراق تبعی که آن زمان منتشر شد با اوراقی که از فردا قرار است به فروش برسد تعداد آن‌ها بود. در دور جدید فروش اوراق تبعی نماد‌ها چندین برابر دفعه قبل اوراق منتشر کرده‌اند که این به معنی تقاضا و در نتیجه جذب پول بیشتر به بورس تهران است.
در بهمن ماه هم که دوباره شاهد انتشار اوراق تبعی بودیم، هر چند نماد‌هایی که این اوراق را منتشر کردند حجم عرضه بالایی داشتند و به‌طور متوسط با دور جدید تقریبا برابر بود، اما نکته مهم این بود که در آن زمان تنها ۳ نماد فولاد، فملی و خودرو اوراق تبعی منتشر کردند و در دور جدید تعداد این نماد‌ها به عدد ۱۳ رسیده است.
در مرتبه اول علاوه بر این که تعداد اوراق منتشر شده کمتر از الان بود، عامل دیگری هم بر عدم ورود جدی پول به بورس تاثیرگذار بود. آن هنگام این اوراق به اشخاص حقیقی فروخته شد و، چون اولین تجربه بورس تهران در انتشار این دست اوراق بود، بسیاری از افراد بدون آشنایی تنها اوراق بیمه سهام را به قیمت‌های بسیاار نازل خریدند و سهام پایه خریداری نشد. به عبارتی دیگر بخش بزرگی از همان اوراقی که تعداد بالایی نداشتند هم ابطال شدند و منجر به ایجاد تقاضا برای نماد اصلی نشدند.
مشکلی که به نظر می‌رسد با عرضه اوراق برای صندوق‌های درآمد ثابت حل شده باشد. نکته دیگر این است که در دور اول انتشار اوراق بیمه سهام افرادی که از قبل هم سهام پایه را داشتند می‌توانستند این اوراق را بخرند، ولی در دور جدید سهام پایه و اوراق تبعی باید در یک روز خریداری شود.
تزریق غیر مستقیم منابع
یکی از نقد‌هایی که به این اوراق می‌شود این است که تنها نماد‌های بزرگ آن را منتشر می‌کنند. نماد‌هایی که به خودی خود اغلب معاملات روانی دارند و در سمت مقابل نماد‌های کوچک بازار باز هم در اعماق رکود باقی خواهند ماند و تقاضایی برای آن‌ها ایجاد نمی‌شود. اما باید توجه کرد که این اوراق توسط صندوق توسعه بازار منتشر می‌شود و خریداران هم تنها باید از این صندوق سهام مذکور را بخرند و نه از داخل بازار آنلاین.
چنین چیزی در وحله اول به نظر می‌رسد که عملا هیچ تاثیری بر بازار نداشته باشد و سهامی که پیش‌تر توسط صندوق توسعه خریداری شده به فروش می‌رسد و معاملات خرد همچنان رکودی باقی می‌ماند.
اما یک سناریو مهم این است که احتمالا منابع صندوق در مدت اخیر خرج خرید این دسته از سهم‌ها شده است و با فروش دوباره آن‌ها پول جدیدی وارد صندوق توسعه می‌شود. در چنین شرایطی می‌توان امیدوار بود که این پول‌ها (معادل ۴۴۰۰ میلیارد تومان) به صورت بهینه مصرف شود و برای نماد‌های کوچک‌تری که تخلیه حباب شده‌اند و در سطوح قیمتی مناسبی قرار گرفته‌اند هم تقاضای جدید ایجاد کند.
کدام نماد‌ها بیشتر حمایت می‌شوند؟
سناریو دوم، اما این است که تمام منابع حاصل از فروش اوراق تبعی و سهام پایه آن‌ها برای حمایت از همان نماد‌ها مصرف شود. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد بیشترین حمایت از نماد‌های پالایشی شود. به‌طوری که اوراق تبعی منتشر شده برای شبندر حدود یک دهم کل شهام شناور این نماد و برابر با حجم مبنای حدود ۸۵ روز کاری آن است. حجم اوراق منتشر شده برای شتران هم برابر با ۲.۵ درصد شناور این نماد و معادل ۲۴ برابر حجم مبنای روزانه آن است. این عدد برای شپنا حدود ۳۰ برابر حجم مبنا است. در صورت صحت این سناریو از دیگر نماد‌هایی که با حمایت بالایی همراه خواهند شد می‌توان به خساپا، وتجارت، فولاد، فملی و برخی دیگر از نماد‌ها اشاره کرد.
