بازار فلزات گرانبها

بخش بازارهای کالایی که در زبان انگلیسی از آن با عنوان Commodity یا Commodity Market یاد می شود به لحاظ لغوی به معنای کالا یا کالاهای پایه می باشد و در زبان بازارها، کومودیتی به معنای بازار مبادله کالاهاست در واقع می توان آن را مترادف با بازاری فیزیکی یا مجازی دانست که فرآیند خرید، فروش یا معامله مواد اولیه در آن صورت می پذیرد.
به زبان ساده می توان این نوع بازار را محلی برای دادو ستد کالاها دانست. در حال حاضر قریب به 50 بازار کالایی عمده و اصلی در جهان وجود دارد که فرآیند تجارت و مبادله کالاها را تسهیل می کنند و بخش عمده تجارت کالایی جهان در آنها صورت می پذیرد. به طور کلی بازارهای کالایی مشتمل بر 100 قلم کالای اصلی و کلیدی می باشند که اطلاعات و قیمت زنده آنها به همراه نوسانات لحظه ای و میزان تغییرات در بازه های روزانه، هفتگی، ماهیانه و سالیانه به همراه انبوهی از سایر داده‌ها از بخش‌های بازارهای کالایی، بازار فلزات گران بها، بازار فلزات پایه و بازار نفت و انرژی قابل مشاهده و دستیابی است.

فلزات گران‌بها، عناصر شیمیایی نادری است که ارزش اقتصادی بالایی دارد. از دید شیمیایی، فلزات گران‌بها کمتر از دیگر عناصر واکنش‌پذیر هستند، جلای بیشتری دارند، نرم‌تر یا شکل‌پذیرتر (مفتول‌شدنی‌تر) هستند، و دمای ذوب بالاتری نسبت به دیگر فلزات دارند. از دید تاریخی، فلزات گران‌بها به‌عنوان ارز مهم بوده‌اند، ولی امروزه بیشتر به‌عنوان سرمایه یا اجناس صنعتی دیده می‌شوند. طلا، نقره، پلاتین، پالادیوم و رودیم از جمله فلزات گران بها محسوب می شوند

در بخش بازار جهانی فلزات گران بها، قیمت چهار فلز اصلی این بازار یعنی طلا، نقره، پلاتین و پالادیوم در واحدهای وزنی مختلف شامل گرم، کیلوگرم، تولا و اونس به ارزهای معتبر و اصلی دنیا ارائه می گردد.

مشخصات و ویژگی های نقره

نقرهیا سیم یک عنصر شیمیایی با علامت Ag است. نقره فلزی نرم، سفیدرنگ، براق و جذاب است که در بین تمام عناصر، بالاترین میزان رسانایی الکتریکی و در بین تمام فلزات بیشترین میزان رسانایی گرمایی را دارد. نقره در طبیعت هم به صورت خالص و هم به صورت آلیاژ طبیعی همراه با طلا و دیگر فلزات و هم در برخی سنگ‌های معدنی یافت می‌شود. بیشترین تولید نقره جهان به عنوان جانبی از استخراج مس، نیکل، سرب و روی به دست می‌آید.

نقرهیکی از فلزات گران‌بها به‌شمار می‌رود و بیشتر کاربردهای آن نیز ناشی از قابلیت‌های آن به عنوان یک فلز گران‌بها و همچنین قابلیت رسانایی بالای آن است. در سال‌های اخیر بیشترین مصرف نقره به ترتیب در بخش صنعت (به ویژه صنایع الکترونیک)، ساخت جواهرات و لوازم تزئینی، تولید سکه و مدال، عکاسی و ساخت ظروف و لوازم غذاخوری بوده‌است. از دیگر کاربردهای نقره می‌توان به ساخت آینه و دوربین، به عنوان کاتالیزور فرایندهای شیمیایی، ملغمه پرکردن دندان و ساخت برخی سازهای موسیقی اشاره کرد. ضمن اینکه سکه‌ها و شمش‌های نقره برای سرمایه‌گذاری و به عنوان پناه امن سرمایه به‌کار می‌روند.

تولید جهانی نقره در سال ۲۰۱۰ بیش از ۲۲ هزار تن بوده که بیشتر از ۵ برابر تولید طلاست. بهای این فلز هم در ماه مارس ۲۰۲۰ بیش از ۱۹ دلار برای هر اونس معادل بیش از ۲ میلیون تومان برای هر کیلوگرم بوده‌است که تقریباً یک هفتادم بهای طلاست. در طول یکصد سال اخیر قیمت نقره از یک پانزدهم تا یک صدم قیمت طلا متغیر بوده‌است.

مکزیک با ۴۵۰۰ تن بزرگترین تولیدکننده نقره جهان است و پرو و چین با اختلاف کمی پس از آن قرار می‌گیرند. در سال ۲۰۱۰ استرالیا، شیلی، بولیوی، آمریکا، لهستان، روسیه و آرژانتین به ترتیب در رتبه‌های چهارم تا دهم تولید نقره قرار دارند.

جایگاه نقره

نقره نیز مانند طلا سالیان طولانی (بیش از 4000 سال) به‌عنوان پول و وسیله حفظ ارزش به کار گرفته‌شده است. این فلز سفیدرنگ و براق، از خواص رسانایی الکتریکی و گرمایی بسیار مناسبی برخوردار می‌باشد. علامت شیمیایی آن Ag و عدد اتمی آن 47 بوده و از دوران باستان به‌عنوان فلزی گران‌بها در صنایع زیورآلات، جواهرات و مسکوکات مورداستفاده قرارگرفته است.
نقره مکمل طلاست و بااینکه بازارهای این دو تحت‌الشعاع یکدیگر قرار می‌گیرند ولی همبستگی کامل بین آن‌ها وجود ندارد. ازآنجایی‌که نقره به رشد اقتصادی حساس‌تر است بسیاری از سرمایه‌گذاران فلزات گران‌بها از این تفاوت کوچک استفاده کرده و از معامله دوطرفه بین طلا و نقره سود می‌برند. یک استراتژی مرسوم در بازار فلزات گران‌بها این است که زمانی که ترس و نا اطمینانی در بالاترین میزان خود قرار دارد سرمایه‌گذاران به خرید طلا روی می‌آورند و به‌موازات کاهش میزان ترس و بهبود رشد اقتصادی، بخشی از دارایی طلای خود را به نقره تبدیل می‌کنند و هیچ‌گاه پرتفوی خود را بلافاصله از طلا به دارایی‌های مالی چون سهام و اوراق قرضه تبدیل نمی‌کنند. پس از رفع کامل ابهامات و نگرانی‌ها، این سرمایه‌گذاران به انتقال پرتفوی نقره خود به دارایی‌های مالی پر ریسک اقدام می‌نمایند.

عنوان نقره

در گذشته از واژه سیم برای نامیدن این فلز استفاده می‌شد. سیم از واژه پارسی میانه asêm گرفته شده‌است. نام لاتین این فلز argentum است که از ریشه هندواروپایی arg- به معنی خاکستری یا درخشان می‌آید.

خواص نقره

نقرهعنصری است فلزی با عدد اتمی ۴۷ در گروهIb و در دوره چهارم جدول تناوبی جای دارد. جرم اتمی ۱۰۷٫۸۶۸٬ظرفیت ۱ دارای دو ایزوتوپ پایدار است.

تولید نقره

بیشتر نقره دنیا از معادن سنگ‌های مس، نیکل، سرب و روی در کشورهایی چون مکزیک، پرو، چین، استرالیا، شیلی و بولیوی به دست می‌آید. تولید جهانی نقره در سال ۲۰۱۰ بیش از ۲۲ هزار تن (۷۳۵٫۹ میلیون اونس تروا) بوده که بیشتر از ۵ برابر تولید طلاست و افزایش ۲٫۵ درصدی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد. اما کل عرضه نقره در دنیا ۱۰۵۶ میلیون اونس بوده که بقیه آن به بازیافت نقره (حدود ۲۱۵ میلیون اونس) و فروش نقره توسط دولت‌ها و افراد مربوط می‌شود.

بهای نقره در ماه مارس ۲۰۱۴ بیش از ۲۱ دلار برای هر اونس تروا معادل بیش از ۲ میلیون تومان برای هر کیلوگرم بوده‌است که تقریباً یک پنجاه‌وهشتم قیمت طلاست. در طول یکصد سال اخیر قیمت نقره از یک پانزدهم تا یک صدم طلا متغیر بوده‌است.

نقره نیز همانند دیگر فلزات گران‌بها به دلیل عرضه و تقاضاهای مربوط به سرمایه‌گذاری نوسانات شدید را تجربه کرده‌است. قیمت نقره در اوایل دهه ۱۹۷۰ کمتر از دو دلار برای هر اونس بود اما در سال ۱۹۸۰ تا ۴۹٫۹۵ دلار برای هر اونس رشد کرد. سپس به کمتر از ۱۰ دلار کاهش یافته و در طول دهه ۱۹۹۰ عمدتاً در قیمت ۴ تا ۶ دلار معامله می‌شد. در سال ۲۰۰۷ قیمت نقره پس از حدود دو دهه دوباره دورقمی شد و در سال‌های پس از آن با یک رشد سریع تا قیمت ۴۹٫۷۶ دلار در آوریل ۲۰۱۱ افزایش یافت. از سال ۲۰۱۲ قیمت نقره دوباره کاهش یافت و میانگین قیمت آن در سال ۲۰۱۳ به ۲۳٫۷۹ دلار رسیده و در مارس ۲۰۱۴ بیش از ۲۱ دلار برای هر اونس معامله می‌شود.

کاربردهای نقره

بیشتر کاربردهای نقره به قابلیت‌های آن به عنوان یک فلز گران‌بها و همچنین توانایی رسانایی الکتریکی و گرمایی فوق‌العادهٔ آن مربوط می‌شود. بیشترین کاربرد نقره در صنعت به ویژه صنایع الکترونیک است. مصرف نقره در صنعت رو به افزایش است و در سال ۲۰۱۰ با ۲۰٬۷ درصد افزایش نسبت به سال قبل به ۴۸۷ میلیون اونس تروآ رسیده و انتظار می‌رود در سال ۲۰۱۱ هم افزایش داشته و رکورد ۴۹۱ میلیون اونس سال ۲۰۰۸ را بشکند.

همچنین مصرف نقره در ساخت جواهرات در ده سال اخیر بین ۱۵۸ تا ۱۷۴ میلیون اونس (۲۰۰۱) متغیر بوده‌است. فلز نقره مرسوم در جواهرسازی نقره استرلینگ نام دارد و آلیاژی از ۹۲٫۵ درصد نقره و ۷٫۵ درصد مس است. مصرف این فلز برای ضرب سکه و مدال هم رو به افزایش است و به ۱۰۱ میلیون اونس در سال ۲۰۱۰ رسیده‌است.

در بازار سرمایه‌گذاری هم با توجه به روند رو به رشد قیمت این فلز میزان نقره خریداری شده توسط سرمایه‌گذاران ۱۷۸ میلیون اونس بیشتر از نقره‌های فروخته شده آن‌ها بوده‌است و تولیدکنندگان نقره برای پاسخ به این تقاضا حدود ۶۱ میلیون اونس از تولیدات انبار شده سال‌های گذشته خود را هم به فروش رسانده‌اند.

مصرف نقره در عکاسی در گذشته یکی از کاربردهای عمده این فلز را تشکیل می‌داد اما با ورود سیستم دیجیتال عکاسی در سال‌های اخیر کاهش چشمگیری داشته‌است. در سال ۱۹۹۸ حدود ۳۱ درصد عرضه نقره جهان در صنعت عکاسی مصرف شد اما این رقم در سال ۲۰۰۷ به ۱۴٫۵ درصد و در سال ۲۰۱۰ به حدود ۷ درصد معادل ۷۳ میلیون اونس کاهش یافته‌است. استفاده از نقره در عکاسی به صورت نیترات نقره و هالیدهای نقره است. دیگر کاهش چشمگیر مصرف نقره هم در بخش ظروف و لوازم غذاخوری بوده که در طول نه سال اخیر به کمتر از نصف کاهش پیدا کرده و از ۱۰۶ میلیون اونس در سال ۲۰۰۱ به ۵۰ میلیون اونس (کمتر از ۵ درصد) رسیده‌است، این کاهش هم بیشتر به کاهش تقاضا در هندوستان مربوط می‌شود.

نقره همچنین به عنوان کاتالیزور فرایندهای شیمیایی نیز استفاده شده و در ساخت برخی ابزارهای جراحی نیز کاربرد دارد. ملغمه‌هایی (آمالگام) که در دندان‌پزشکی برای پر کردن دندان از آن‌ها استفاده می‌شود هم معمولاً ترکیبی از نقره و فلزهای دیگری همچون قلع و طلا با جیوه هستند. نقره در ساخت برخی سازهای بادی باکیفیت به ویژه فلوت‌ها، تولید آلیاژهای لحیم‌کاری و همچنین در راکتورهای هسته‌ای نیز کاربرد دارد.

آینه‌های معمولی با پوشاندن شیشه با لایه‌ای از آلومینیوم یا جیوه تولید می‌شوند اما آینه‌هایی که قدرت انعکاس بالایی دارند معمولاً با لایه‌ای از نقره در پشت آن‌ها ساخته می‌شوند.

در سال ۲۰۱۰ مصرف نقره در بخش صنعت ۴۸۷ میلیون اونس، در جواهرسازی ۱۶۷ میلیون اونس، در سکه و مدال ۱۰۱ میلیون اونس، در عکاسی ۷۳ میلیون اونس، و در ظروف و لوازم غذاخوری ۵۰ میلیون اونس بوده‌است. در این سال مکزیک با ۱۲۸٫۶ میلیون اونس تولید پرو را پشت سر گذاشته و بزرگترین تولیدکننده نقره جهان شد. پرو با ۱۱۶٫۱ و چین با ۹۹٫۲ میلیون تن در رتبه‌های بعدی و استرالیا با ۵۹٫۹ میلیون تن در رتبه چهارم قرار گرفتند. شیلی، بولیوی، آمریکا، لهستان، روسیه و آرژانتین هم در رتبه‌های پنجم تا دهم تولید قرار دارند و ایران با ۳٫۴ میلیون اونس تولید در رتبه نوزدهم دنیا قرار دارد.

مشخصات پالادیوم

پالادیومیا پالادیم از عنصرهای شیمیایی جدول تناوبی است. نشانه کوتاه آن Pd و عدد اتمی آن ۴۶ است، و یکی از فلزات کمیاب است و به رنگ نقره‌ای و سفید می‌باشد. پالادیوم از فلزات گروه پلاتین است و در مقایسه با سایر فلزات این گروه کمترین چگالی و پائینترین نقطه ذوب را دارد. این فلز کمیاب بیشتر از معادن مس و نیکل بدست می‌آید.

تولید جهانی پالادیم از معادن در سال ۲۰۰۶ حدود ۲۲۲ تن بوده و بیشتر آن برای تهیه مبدل‌های کاتالیست در صنعت خودروسازی استفاده شده‌است که گازهای سمی خروجی از اگزوز را به ترکیبات بی‌خطر یا کم‌خطر تبدیل می‌کنند. از این فلز در صنایع الکترونیک، پزشکی (مثل نوارهای تست قند خون)، دندانپزشکی، تلخیص هیدروژن، صنایع شیمیایی، هواپیماسازی و جواهرسازی (مثل تولید طلای سفید) نیز استفاده می‌شود. این فلز همچنین نقش مهمی در تولید نوعی از پیلهای سوختی دارد که هیدروژن و اکسیژن را ترکیب کرده تا الکتریسیته، گرما و آب تولید کنند.

پالادیم یکی از گرانترین فلزات دنیاست و قیمت هر اونس آن در سال ۲۰۲۰ بیش از ۲۰۰۰ دلار (نزدیک به ۶۵ هزار دلار برای هر کیلوگرم) بوده‌است. بیشتر پالادیم دنیا در دو کشور روسیه و آفریقای جنوبی تولید می‌شود ضمن اینکه بازیافت محصولات حاوی پالادیم نیز به ویژه مبدل‌های کاتالیست یکی از منابع عمده تولید این فلز است.

تاریخچه پالادیوم

پالادیوم در سال ۱۸۰۳ توسط ویلیام هاید والاستون کشف شد. این عنصر دو سال بعد از کشف سیارک پالاس و به نام آن نامگذاری شد، که نام این سیارک هم برگرفته از الهه یونانی خرد، آتنا ملقب به پالاس است. والاستون این عنصر را در یک معدن پلاتین در آمریکای جنوبی کشف کرد. او این عمل را با حل کردن مواد دریافت شده از معدن در تیزاب سلطانی و خنثی سازی محلول با اضافه کردن هیدروکسید سدیم که با اضافه کردن آمونیوم کلرید باعث ته‌نشین شدن نمک آمونیوم کلرو می‌شد و با اضافه کردن سیانید جیوه باعث شکل‌گیری پالادیوم سیانید می‌شد و در آخر با گرم کردن ترکیب بدست آمده، فلز پالادیوم را بدست آورد.

روزگاری ترکیب کلریدپالادیوم برای درمان مرض سل به میزان ۰٫۰۶۵ گرم در روز تجویز می‌شد. این ترکیب، عوارض جانبی زیادی داشت و بعداً داروهای مؤثر دیگر جایگزین آن شدند.

پیدایش پالادیوم
پالادیوم هم به صورت فلز آزاد و هم به صورت آلیاژ با طلا و پلاتین و دیگر فلزات این گروه در محل کوه‌های اورال استرالیا، اتیوپی و آمریکای شمالی و جنوبی یافت می‌شود. با این حال، اکثر پالادیوم مصرفی به دلیل صرفه اقتصادی از معادن نیکل و مس در آفریقای جنوبی و انتاریوی کانادا استخراج می‌شود، چرا که حجم بالای فلزات تولید این معادن عمل دریافت پالادیوم را به‌صرفه می‌کند.

ویژگی‌های پالادیوم
پالادیوم در مجاورت هوا سیاه نمی‌شود. این فلز با چگالی اندک خود، پایین‌ترین نقطه ذوب را در میان فلزات هم گروه پلاتینیوم دارد. این فلز در زمانی که به آن حرارت داده شود، به میزان زیادی کشیده و نرم شده، در دمای سخت سفت و محکم می‌شود. پالادیوم به‌شدت با ترکیبات گوگردی و اسید نیتریک ترکیب شده، به‌آرامی در اسید هیدروکلریک حل می‌شود. همچنین این فلز در دماهای معمولی با اکسیژن ترکیب نمی‌شود.

این فلز به طرز بسیار غیرمعمول و عجیب خاصیت جذب هیدروژن را تا ۹۰۰ برابر حجم خود در شرایط مناسب (دمای ۸۰ درجه سانتیگراد و فشار ۱ اتمسفر) دارد.[۳] به نظر می‌رسد که احتمالاً هیدرید پالادیوم را شکل می‌دهد: pd2H. اما هنوز ترکیب شیمیایی واقعی آن آشکار نیست.

حالتهای معمولی اکسیداسیون پالادیوم +۲، +۳ و +۴ می‌باشد. اخیراً ترکیبات پالادیوم که در آن، این عنصر اکسیداسیون +۶ دارد هم به وجود آمد.

کاربردهای پالادیوم

پالادیوم، کاتالیزورهای خوبی را شکل داده، مخصوصاً در عمل تصفیه نفت، سرعت هیدروژن‌گیری و هیدروژن‌زدایی (Hydrogenation and Dehydrogenation) را زیاد می‌کند. همچنین آلیاژ آن، در جواهرسازی استفاده می‌شود. پالادیوم کاربرد زیادی در زمینه ساخت زیورآلات نیز دارد: طلای سفید، آلیاژی از طلا بوده که با اضافه کردن پالادیوم، رنگ خود را از دست می‌دهد.

پالادیوم نیز همانند طلا می‌تواند به ورقه‌های نازک تبدیل شود.

هیدروژن به‌راحتی در پالادیوم گرم شده منتشر می‌شود که در خالص‌سازی گازها کاربرد دارد.

در تجهیزات و سیستم‌های سوییچینگ مخابراتی از پالادیوم استفاده می‌شود.

پالادیوم همچنین در دندانپزشکی، ساعت‌سازی و ساخت ابزار جراحی و اتصالات الکتریکی کاربرد دارد.

ویژگی‌های فیزیکی پالادیوم
عدد اتمی: ۴۶
جرم اتمی: ۱۰۶٫۴
نقطه ذوب: C° ۱۵۵۴٫۹
نقطه جوش: C° ۲۹۶۳
ظرفیت: ۱
رنگ: سفید نقره‌ای متالیک

در سال 1910 شرکت بورس طلا و نقره در هنگ‌کنگ تأسیس و هشت سال بعد تحت نام انجمن بورس طلا و نقره چین آغاز به کارکرد. این بورس وظیفه خود را ارائه امکانات و خدمات مناسب جهت انجام معاملات طلا و نقره، تدوین و تنظیم مقررات، انجام نظارت‌های لازم و تسویه پایاپای معاملات برشمرده است. معاملات طلا در بورس CGSE به دو روش معاملات حضوری و معاملات الکترونیکی صورت می‌گیرد. هرکدام از این روش‌ها، خود دو نوع قرارداد را مدیریت می‌کنند که ازلحاظ وزن طلا باهم متفاوت هستند:

بازار معاملات حضوری:

قرارداد نوع یک، خلوص؛ 99، اندازه هر قرارداد؛ 100 تیل، شیوه اعلام قیمت، دلار هنگ‌کنگ به ازای هر تیل.
قرارداد نوع دو، خلوص؛ 9/999، اندازه هر قرارداد؛ 5 کیلوگرم، شیوه اعلام قیمت، دلار هنگ‌کنگ به ازای هر گرم.
بازار الکترونیکی

قرارداد نوع یک، طلای خالص، اندازه هر قرارداد؛ 100 اونس، شیوه اعلام قیمت، دلار آمریکا به ازای هر اونس.
قرارداد نوع دو، طلای خالص، اندازه هر قرارداد؛ 10 اونس، شیوه اعلام قیمت، دلار آمریکا به ازای هر اونس.
ساعات کار معاملات در بورس CGSE از 8 صبح تا 15:30 به‌وقت محلی در روزهای دوشنبه تا جمعه می‌باشد. قیمت مرجع نیز قیمت‌های LBMA بوده و تحویل صرفاً از سوی پالایشگاه‌های مورد تأیید LBMA صورت می‌گیرد.

این بورس مهم‌ترین بورس نقدی الکترونیکی هند است و در 18 اکتبر 2006 به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های NCDEX آغاز به کارکرد. کالاهای کشاورزی و غیر کشاورزی مانند طلا، نقره و فولاد در این بورس معامله می‌شوند. در حال حاضر چهار نوع قرارداد طلا در بورس نقدی NCDEX معامله می‌شوند که عبارت‌اند از مومبای، احمدآباد، مومبای T+1 و احمد آباد T+1.

بورس آتی شانگهای یک سازمان غیرانتفاعی است که مکان، امکانات و خدمات لازم جهت انجام معاملات متمرکز قراردادهای آتی را فراهم می‌آورد. در حال حاضر 12 نوع قرارداد شامل قرارداد آتی مس، آلومینیوم، کائوچو، نفت کوره، روی، سرب، نیکل، قلع، میلگرد، مفتول، نقره و طلا در این بورس معامله می‌شود. اندازه هر قرارداد طلا در بورس شانگهای که نماد آن AU است یک کیلوگرم، شیوه اعلام قیمت‌ها یوان به ازای گرم و حداقل نوسان قیمت 01/0 یوان می‌باشد. محدودیت قیمتی روزانه 3% قیمت تسویه روز قبل و ساعات معامله از ساعت 9 صبح تا 11:30 صبح و از 13:30 تا 15 است. خلوص طلای استاندارد این بورس بدین گونه تعریف‌شده است که اگر طلا مربوطه، تولید داخل باشد می‌بایست از خلوص 95/99 درصدی برخوردار بوده ولی اگر طلا وارداتی است استانداردهای LBMA ملاک قرار خواهد گرفت. نوع تسویه و تحویل بورس شانگهای نیز به‌صورت فیزیکی است.

قرارداد آتی نقره در بورس شیکاگو، 5000 اونس نقره را نمایندگی می‌کند و مانند طلا به‌صورت 24 ساعته و در 5 روز هفته انجام می‌گیرد. نماد آن SI معرفی‌شده و بازار بسیار فعالی دارد.
نقره نسبت به تغییرات در تقاضای کالای صنعتی حساسیت بیشتری دارد. همین تقاضای صنعتی است که باعث می‌شود نقره در مقایسه با طلا پر نوسان‌تر باشد. از طرفی نقره در محیط‌های اقتصادی با رشد زیاد و نرخ بهره بالا تدافعی‌تر از طلا عمل می‌کند. این فلز مانند طلا در دوران نا اطمینانی اقتصاد، یک سرمایه‌گذاری امن تلقی شده فلذا ارزش آن بالا می‌رود.

از طرفی با توجه به اینکه بازار آن بسیار کوچک‌تر است کمتر موردتوجه بانک‌های مرکزی و صندوق بین‌المللی پول قرار می‌گیرد. این بدان معناست که نهادهای سرمایه‌گذاری خصوصی در این بازار بیشتر می‌توانند مؤثر واقع شوند. به‌عنوان نمونه در سال‌های 1997 و 1998 قیمت نقره تقریباً دو برابر شد که دلیل آن خرید 130 میلیون اونس توسط شرکت سرمایه‌گذاری وارن بافت بوده است.
بیشترین تقاضای سالانه برای نقره به کاربردهای صنعتی، عکاسی و زیورآلات مربوط است. نقره مهم‌ترین رسانای الکتریکی شناخته می‌شود و در فناوری‌های جدید الکتریکی و الکترونیکی بسیار پرکاربرد است. این فلز شکاف میان فلزات گران‌بها که وظیفه حفظ ارزش را به عهده‌دارند و فلزات صنعتی را پر می‌کند و به همین دلیل است که تاجران زیادی آن را به طلا ترجیح می‌دهند. توصیه اکثر فعالان بازار نقره اختصاص سهم مناسبی از پرتفوی سرمایه‌گذاری به نقره است و هیچ‌گاه جایگزینی کامل طلا با نقره را توصیه نمی‌کنند.

نام کشور آفریقای جنوبی برای بیش از 100 سال به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده طلا در جهان، با این فلز گران‌بها عجین شده است. مطابق اطلاعات و آمارهای موجود، این کشور به‌طور متوسط در هرسال 1000 تن طلا تولید کرده است و تا اواسط سال 2007 رتبه نخست تولید طلا در جهان را به خود اختصاص داده بود؛ اما تولید آفریقای جنوبی در دهه اخیر به‌طور متوسط در هرسال 5 درصد کاهش‌یافته به‌طوری‌که در سال 2014 این کشور تنها 150 تن طلا استخراج نمود.

باوجود نزول رتبه آفریقای جنوبی در تولید طلا، این فلز همچنان یک کالای استراتژیک و حیاتی در اقتصاد آن کشور محسوب می‌شود. بر اساس آمار منتشره توسط اتاق عدن این کشور در سال 2014، صنعت طلا در آفریقای جنوبی برای بیش از 120000 نفر ایجاد اشتغال نموده است. با در نظر گرفتن ارتزاق مستقیم و غیرمستقیم 5 تا 12 نفر به فعالیت یک معدن کار طلا، اهمیت این صنعت در آن کشور بهتر نمایان می‌شود. طلا بعد از پلاتین دومین کالای صادراتی آفریقای جنوبی است.

چین از سال 2007 تاکنون بزرگ‌ترین تولیدکننده طلا در جهان است. این کشور با 450 تن تولید در سال 2014، برای هفتمین سال صدر جدول تولیدات طلا در جهان را به خود اختصاص داد. بعد از چین، استرالیا با 270 تن تولید در رتبه دوم قرار دارد. در کمال ناباوری آفریقای جنوبی که سال‌ها در مقام نخست تولید طلا یکه‌تازی می‌کرد در جایگاه هفتم ایستاده است.

شرکت‌های بزرگ معدنی که کار کشف، استخراج، آماده‌سازی و تکمیل فرایند تولیدی طلا را دنبال می‌کنند بسیار متعدد بوده و در سراسر جهان گسترده شده‌اند.

پس از ادغام سه نهاد هیئت تجارت شیکاگو (CBOT)، بورس کالای شیکاگو و بورس کالای نیویورک (NYMEX) در سال 2008، گروه CME به‌عنوان بزرگ‌ترین مکان برای معاملات مشتقه طلا معرفی گردید. لیکن باوجوداین ادغام، بورس‌های مذکور همچنان با مقررات مجزا و مستقل اداره شده و کالاها و ابزارهای مختلفی را دربرمی گیرند. معاملات مشتقه فقط در بازار COMEX که تحت مدیریت NYMEX است صورت می‌گیرد.

معاملات مشتقه طلا در COMEX به‌صورت الکترونیکی بوده و در هفت روز هفته به‌طور 24 ساعته فعال است و تنها 45 دقیقه از ساعت 17:15 تا 18:00 به‌وقت EST بازار تعطیل می‌باشد. بازار حضوری نیز روزهای دوشنبه تا جمعه از ساعت 8:20 صبح تا 13:30 فعال است.

مختصات قرارداد آتی طلا در COMEX بدین شرح است:

اندازه یک قرارداد نباید از 100 اونس و خلوص آن نباید از 995 کمتر باشد.
طول مدت قرارداد نباید از 2 ماه کمتر باشد.
قراردادهای ماه‌های فوریه، آوریل، آگوست و اکتبر 23 ماهه و ماه‌های ژوئن و دسامبر 72 ماهه است. نماد معاملاتی قرارداد آتی طلا در این بورس، GC می‌باشد.

باوجود کنار رفتن نظام استاندارد پولی طلا، بانک‌های مرکزی کشورها همچنان طلا را برای حفظ ارزش دارایی‌ها و تضمین پرداخت تعهدات مالی خود ازجمله سپرده‌های بانکی و همچنین به‌عنوان پشتوانه‌ای برای پول نگهداری می‌کنند.

داشتن ذخایر طلای کافی برای یک کشور این امکان را به اقتصاد آن می‌دهد که در موقع لزوم اقدام به خرید پول داخلی نموده و از افزایش نقدینگی در کشور جلوگیری کند. همچنین بانک‌های مرکزی برای کاهش ریسک ناشی از تغییرات قیمت ارزها در بازار جهانی به افزایش حجم ذخایر طلای خویش روی می‌آورند. این همان دلیلی است که کشور چین در سال‌های اخیر به خرید مقادیر زیادی طلا اقدام نمود تا با افزایش ذخایر طلا، پول ملی خود را به‌عنوان ارزی معتبر در مبادلات بین‌المللی جایگزین دلار نماید.

سه دلیل می‌توان برای پرسش فوق مطرح کرد:

الف) تنوع ریسک: بانک‌های مرکزی نیز مانند سرمایه‌گذاران انفرادی دغدغه کاهش ارزش پرتفوی خود رادارند. بحران‌های غیرمنتظره مالی می‌تواند ریسک‌های فراوانی را متوجه یک بانک مرکزی کند. به همین دلیل زمانی که شرایط اقتصادی چندان مناسب نبوده و آینده دلار، ین و یا یورو در هاله‌ای از ابهام قرار داشته باشد این بانک‌ها جهت کاهش ریسک سبد دارایی‌هایشان به خرید طلا روی می‌آورند.

ب) استقلال اقتصادی: طلا برخلاف دلار توسط یک دولت واحد منتشر نمی‌شود. از سوی دیگر با همگرایی و یا واگرایی بین بازیگران این بازار نمی‌توان ارزش آن را به‌صورت دائمی به یک‌جهت سوق داد. به‌عنوان نمونه در سال‌های اخیر ایالات‌متحده به انتشار مبالغ فراوانی اوراق قرضه اقدام نمود تا از طریق منابع حاصله، کسری بودجه خود را جبران کند. از طرفی دولت چین به خرید بخش عمده این اوراق متمایل شد و در حدود یک تریلیون دلار از آن را خریداری کرد. از دیدگاه منتقدان سیاسی و اقتصادی در ایالات‌متحده، چین به‌نوعی به اقتصاد آمریکا لطف کرده و آن را نجات داده است و این در شأن اقتصاد کشوری چون آمریکا نیست؛ اما در عوض باکمی دقت می‌توان دریافت که دولت چین برای حفظ ارزش این دارایی‌ها کاملاً به ایالات‌متحده وابسته است چراکه خود، کنترل محدودی بر روی این اوراق داشته و همه‌چیز تحت کنترل و تصمیمات پولی فدرال رزرو خواهد بود. ملاحظه می‌گردد که اقدام چین در این موضوع خاص فاقد استدلال کافی بوده چراکه می‌بایست ریسک خود را متنوع کند و هیچ دارایی‌ای بهتر از طلا در تنوع‌بخشی به دارایی یک بانک مرکزی عمل نخواهد کرد.

ج) فروش حفاظتی: فروش حفاظتی ابزاری است که یک سرمایه‌گذار جهت حفظ سرمایه خود در مقابل زیان‌های فراوان پیش‌بینی‌نشده از آن استفاده می‌کند. این زیان‌ها ممکن است نادر ولی فاجعه‌بار باشند. به همان دلایلی که یک سرمایه‌گذار انفرادی از اختیار معامله برای پوشش ریسک‌های خود استفاده می‌کند بانک‌های مرکزی نیز از این ابزارها بهره می‌برند. به‌عنوان یک نمونه عینی، دولت هند در سال 1991 با یک بحران اقتصادی روبرو شد. کسری بودجه، کاهش صادرات و درکل یک اقتصاد پر کشمکش باعث شده بود که سرمایه‌گذاران شروع به ترک کشور و دامپینگ (بازارشکنی) ارز نمایند. این دولت برای بیرون آمدن از این فاجعه توانست یک وام 2/2 میلیارد دلاری از صندوق بین‌المللی پول و نیز کشور ژاپن اخذ نماید و در عوض 47 تن از ذخایر طلای خود را به‌عنوان ضمانت اعطا کند. این وثیقه معادل 70 درصد از کل طلای دولت هند محسوب می‌شد. تصور کنید اگر این قمار، نتیجه دلخواه را نمی‌داد چه اتفاقی می‌افتاد؟ واضح است که دولت هند از این مقدار طلا فقط می‌توانست یک‌بار تأمین بودجه کند. درنهایت این داستان پایان خوشی داشت. دولت تغییر کرد و اصلاحات نهادینه شد. اگرچه تخریب و زیان حاصله فراوان بود ولی آن‌قدر نبود که باعث یک سقوط کامل اقتصاد هند شود. چراکه بانک مرکزی آن کشور به طلای کافی دسترسی داشت و توانست از امکان اختیار فروش حفاظتی خود بهره ببرد. اگرچه اختیار فروش حفاظتی توانایی مقابله با همه زیان‌های بالقوه را ندارد ولی می‌تواند نقش یک سپر امنیتی را ایفا کند.

در کنار بانک مرکزی ایالات‌متحده، در غرب اروپا نیز طلای زیادی متمرکز است. اگر ذخایر طلای بانک‌های مرکزی کشورهای آلمان، فرانسه و ایتالیا باهم جمع شوند میزان آن از ذخایر طلای ایالات‌متحده پیشی خواهد گرفت و اگر ذخایر کشورهای سوئیس، هلند، پرتغال، انگلستان و بانک مرکزی اروپا را نیز به آن اضافه کنیم این میزان از مجموع ذخایر طلای ایالات‌متحده و صندوق بین‌المللی پول (IMF) فراتر خواهد رفت. فهرست بانک‌های مرکزی که دارای ذخایر طلای کمتر می‌باشند طولانی و بلندبالاست اما همین میزان ذخایر نیز می‌تواند اثرات مهمی در بازار طلا داشته باشد. به‌طوری‌که اگر هر یک از این بانک‌ها در نقش فروشنده بالفعل و یا بالقوه قرار گیرند بازار طلا ممکن است دچار تلاطم شود. این ریسک نه‌تنها متوجه سرمایه‌گذاران خصوصی و انفرادی است بلکه بانک‌های مرکزی نیز همواره نگران این ریسک هستند.

بانک‌های مرکزی برخلاف سرمایه‌گذاران و فعالان انفرادی بازار بیشتر به دلیل مقاصد سیاسی در بازار فعالیت می‌کنند که این امر باعث می‌شود درک و پیش‌بینی رفتار آتی آن‌ها برای سرمایه‌گذاران بسیار مشکل باشد. برای حل نسبی این مسئله تعداد زیادی از بانک‌های مرکزی اصلی جهان به‌صورت دوره‌ای توافقنامه‌ای امضا و در آن مشخص می‌کنند که هر یک چه مقدار طلا و در چه زمانی خواهند فروخت. در سومین توافق‌نامه طلا بین بانک‌های مرکزی (EabGa) که تا سال 2014 معتبر بود حداکثر فروش سالانه 400 تن را برای بانک‌های مرکزی امضاکننده توافق‌نامه تعیین گردید؛ اما در عمل در 5 سال اجرای این توافقنامه، امضاکنندگان تنها 25 تن طلا به فروش رساندند درحالی‌که طبق مفاد توافقنامه سوم، طی این مدت مجاز به فروش 2000 تن طلا (هرسال 400 تن) بودند. در توافقنامه چهارم که درمی 2014 تأیید و امضا شد سقف فروش سالانه از متن توافقنامه حذف ولی در آن توصیه‌هایی جهت کنترل میزان فروش امضاکنندگان درج گردید.

فعالیت و سرمایه گذاری در بازارهای مالی اقدامی بسیار تخصصی و با درجه ریسک بسیار بالا می باشد علاوه بر این، فعالیت در چنین بازارهایی نیازمند تحصیلات آکادمیک و تخصصی گسترده و همچنین تجربه فراوان است لذا موکدا اعلام می شود که برای فعالیت در این بازارها باید ابتدا تخصص و تجربه لازم را در این زمینه کسب کنید و بعد برای دوره ای 3 لغایت 6 ماهه، در مدل دمو یا صوری این بازارها فعالیت کرده و توانایی های خود را بسنجید و اگر همه این مراحل را با موفقیت پشت سر گذاشتید بصورت پلکانی و با مقادیر جزیی شروع به سرمایه گذاری یا معامله نمایید تا به تدریج به یک سرمایه گذار یا معامله گر موفق بدل شوید.

بازارهای کالایی به طور کلی از گروه های کالایی متنوعی تشکیل شده و در طبقات مختلفی دسته بندی می شوند از جمله کالاهای سخت، کالاهای نرم ،فلزات اساسی ، فلزات گرانبها ، انرژی و ... هر یک از این طبقات به شکل متفاوتی نسبت به تورم، انتظارات رش و ریسک های جهانی واکنش نشان می دهند. حتی در یک طبقه خاص نیز تفاوت هایی وجود دارد.

دو تفاوت با اهمیت طلابا سایر کالاهای معاملاتی این است که اولا طلا هیچگاه ماهیت مصرفی نداشته و از بین نمیرود و حتی طلایی که هزاران سال پیش استخراج شده در حال حاضر وجود دارد. ثانیا طلا نقش یک شبه پول یا پشتوانه پل را دارد و ارزش خود را از خود بدست می آورد. این ویژگی ای است که سایر کالاها از آن بی بهره اند.

ابزارهای سرمایه‌گذاری در پلاتیناز تنوع کمتری برخوردار است. معروف‌ترین ETF پلاتین با نماد PPLT در بورس نیویورک معامله می‌شود. سهام این ETF هم‌زمان با نماد معاملاتی PHPT در بورس سهام لندن نیز در دسترس می‌باشد.

از طرفی قرارداد آتی پلاتین با نماد معاملاتی PL در بورس شیکاگو فعال است. هر قرارداد نماینده 50 اونس پلاتین بوده و معاملات آن به‌صورت 24 ساعته و در 5 روز هفته انجام می‌گیرد. بازار پلاتین و پالادیوم لندن (LPPM) بزرگ‌ترین بازار خارجی از بورس جهان برای این دو فلز محسوب می‌شود.

بازارهای طلارا به‌ طور کلی می‌توان در سه دسته طبقه‌بندی کرد:

• بازارهای خارج از بورس (OTC)
• بازارهای نقدی
• بازارهای مشتقه

بازارهای نقدی به بازارهای مالی عمومی گفته می‌شود که تحویل کالاهای معاملاتی در آن به‌صورت فوری بوده و مدت‌دار نیست. در عمل تحویل فوری به معنای دو روز کاری بابت انجام عملیات تسویه و پایاپای است. دو بازار نقدی مهم جهان، بورس طلای هنگ‌کنگ و بورس طلای شانگهای می‌باشد. بورس نقدی (NCDEX) هند نیز بازاری است که نسبت به سایر بورس‌ها جدیدتر است و در این بخش مختصراً به آن نیز می‌پردازیم.

• بورس طلای هنگ‌کنگ (CGSE)
• بورس طلای شانگهای (SGE)
• بورس نقدی NCDEX هند

سه پیش‌شرط برای کارایی و اثربخشی یک بازار مشتقه طلا وجود دارد. اول اینکه انتقال ریسک نوسانات قیمت در آن موضوعیت داشته باشد؛ بدین معنا که تغییرات قیمت طلا می‌بایست از میزان نوسانات و تغییراتی برخوردار باشد تا ریسک معنا پیدا کند و بتوان از طریق بازار مشتقه آن ریسک‌ها را مدیریت نمود. دوم اینکه باید رقابت در بازار نقد در سطح مناسبی بوده تا مدیریت ریسک توجیه داشته باشد و سوم اینکه نقد شوندگی بازار مشتقه و حضور مستمر فعالان این بازار باید به حدی باشد که از یک‌سو هزینه سفارشات پایین باشد و از سوی دیگر بتواند برای انواع سفارشات درزمانی معقول طرف مقابل را کشف نمود. وجود توأمان سه ویژگی فوق باعث کارآمدی و افزایش کارایی یک بازار طلا می‌شود و بر پویایی آن می‌افزاید. کشورهایی وجود دارند که بازار مشتقه طلا را راه‌اندازی نموده‌اند اما به دلیل اینکه حتی یکی از پیش‌شرط‌های مذکور را نداشته‌اند این بازار چندان پا نگرفته و پویایی لازم را نداشته است. به‌عنوان‌مثال می‌توان بورس طلای استانبول (IGE) را برشمرد.

چهار بورس مهم مشتقه طلا عبارتند از :

• بورس کالای شیکاگو (CME)
• بورس کالای توکیو (TOCOM)
• بورس معاملاتی آتی شانگهای چین
• بورس جدیدتر طلا و کالای دوبی

صندوق‌ها و ETF ها طلا نهادهای مالی بسیار بزرگی هستند و گرچه به‌صورت مستمر به معاملات طلا اشتغال ندارند ولی همواره یک بازیگر اصلی در بازار به شمار می‌آیند. برای درک بهتر از نقش صندوق‌ها و ETF های طلا خوب است بدانیم در پایان مارس 2016 که بانک مرکزی ایالات‌متحده 8133 تن طلا در اختیار داشت صندوق ETF طلای SPDR (GLD) بالغ‌بر 818 تن طلا در مالکیت خود می‌دید. به‌بیان‌دیگر دارایی‌های طلای یک ETF معادل 10 درصد کل طلای فدرال رزرو بوده است که این مقدار رقمی بسیار بااهمیت است.

GLD بزرگ‌ترین ETF یا صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله طلا در جهان بوده و این صندوق به‌صورت فیزیکی در شمش سرمایه‌گذاری می‌کند. صندوق‌های طلا تأثیر بسزایی در بازار طلا دارند. با افزایش تقاضای سرمایه‌گذاران انفرادی و نهادهای سرمایه‌گذاری، صندوق‌ها و ETF های طلا به خرید اقدام و واحدهای سرمایه‌گذاری خود را منتشر نموده و از این طریق در بازار ایفای نقش می‌کنند.

ETF های طلا خود بر دو نوع می‌باشند: ETF های شمش طلا و ETF های سهام طلا.

ETF های شمش طلا
این صندوق‌ها در طلای فیزیکی سرمایه‌گذاری می‌کنند و دارندگان واحدهای این ETF ها، گویی مالک چند اونس طلا می‌باشند. صندوق ETF طلای SPDR با نماد معاملاتی GLD بزرگ‌ترین ETF شمش در جهان است. این صندوق با دارا بودن 818 تن طلا در ابتدای سال 2016، بعد از کشور سوئیس و بالاتر از ژاپن در رتبه نهم دارندگان طلا در جهان محسوب می‌شود. شمش‌های این صندوق تحت سرپرستی و نظارت HSBC که یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های شمش است قرار دارد. صندوق SPDR به چند دلیل شناخته‌شده‌ترین صندوق طلا است: نخست اینکه این صندوق اولین صندوقی است که امکان مالکیت کم‌هزینه شمش طلا را از طریق یک صندوق برای بخش‌های مختلف سرمایه‌گذاری اعم از نهادی و انفرادی فراهم نموده است. ثانیاً با خرید سهام GLD لازم نیست فرد طلا را به‌طور فیزیکی نگهداری کند و از این بابت هزینه‌های انبارداری و ریسک‌های مربوط به نگهداری طلا از بین می‌رود و سوم اینکه حق‌الزحمه‌های آن نسبتاً پایین است.

پس از راه‌اندازی ETF های دیگر شمش، فشار بر مدیران GLD جهت کاهش بیشتر حق‌الزحمه و نیز بهبود در وضعیت شفافیت اطلاعات افزایش‌یافته است. موضوع شفافیت اطلاعات یکی از معدود انتقادهایی است که همواره متوجه GLD بوده و اکنون نیز وجود دارد. قیمت هر واحد از این صندوق در ابتدای سال 2016 حدود 117 دلار بوده است.

یکی از رقبا و جایگزین‌های GLD، صندوق ETF طلای آن شرز با نماد (IAU) است که حق‌الزحمه‌های پایین‌تری دارد، قیمت آن پایین‌تر است و از منظر گزارش دهی نیز شفاف‌تر می‌باشد. قیمت آن در حدود یک‌دهم GLD و حق‌الزحمه‌های مدیریتی آن 25/0 درصد است. به همین دلیل سرمایه‌گذاران کوچک اغلب IUA را به GLD ترجیح می‌دهند. نقطه‌ضعف IAU نقد شوندگی پایین‌تر آن نسبت به GLD است که این مسئله چندان هم کم‌اهمیت نمی‌باشد.

تفاوت بین بازده حاصل از نگهداری فیزیکی شمش و عملکرد یک ETF شمش بسیار ناچیز است. به‌عنوان نمونه ارزش IAU طی 12 ماه سال 2010 حدود 9/26 درصد و GLD به میزان 21/26 درصد رشد داشته است. این در حالی است که قیمت جهانی طلا نیز در این دوره به میزان 36/26 درصد در آن سال افزایش داشته است. در سال 2015 نیز طلای جهانی حدوداً 11 درصد سقوط داشته و به همان نسبت GLD نیز با 78/11 درصد زیان مواجه گردیده است. این تفاوت اندک در بازده به دوره زمانی‌ای مربوط است که در آن دوره حق‌الزحمه مدیریت ETF از سهامداران مطالبه می‌شود.

موضوع مهم در مورد ETF های شمش این است که متولی این صندوق‌ها//ف بانک‌های شمش هستند و این بانک‌ها طلا را در امانت خود نگهداری می‌کنند. HSBC و جی پی مورگان متولی صندوق IAU است. وجود این مؤسسات که از بنیه و امکانات مالی فراوانی برخوردارند به اعتقاد و اطمینان سرمایه گذران به ETF های شمش افزوده است. بیان مجدد این نکته لازم است که مهم‌ترین مزیت سرمایه‌گذاری در واحدهای سرمایه‌گذاری یک ETF شمش، برخورداری از طلای فیزیکی آن‌هم بدون هزینه و ریسک نگهداری آن است. نقطه‌ضعف این صندوق‌ها هم عدم شفافیت اطلاعاتی مناسب آن‌ها می‌باشد.

ETF های سهام طلا
منظور از سهام طلا، سهام شرکت‌هایی است که به‌صورت فعال به تولید طلا و یا تولید اموال، دستگاه‌ها و تجهیزات استخراج‌کنندگان طلا اشتغال دارند. اصولاً اشخاصی به سمت سرمایه‌گذاری در واحدهای ETF سهام طلا روی می‌آورند که تخصص اصلی‌شان بازار سهام است و برای کاهش ریسک و متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری خود به طلا نیاز دارند. این گروه سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند به‌جای اینکه از طریق ورود به بازارهای دیگر مثل طلای فیزیکی به متنوع سازی پرتفوی خود اقدام کنند در بازار سهام باقی بمانند ولی در عوض بخشی از سبد خود را به سهام شرکت‌های فعال در صنعت طلا اختصاص دهند.

معروف‌ترین ETF ها سهام طلا، صندوق استخراج‌کنندگان طلای مارکت وکتورز با نماد معاملاتی GDX است. این صندوق یک خواهرخوانده به نام ETF استخراج‌کنندگان طلای مارکت وکتورز جونیور با نماد معاملاتی GDXJ نیز دارد. صندوق GDX بر روی سهام شرکت‌های ثبت‌شده در ایالات‌متحده تمرکز دارد و ریسک بازار آن نیز بیشتر به بنگاه‌های ایالات‌متحده و کانادا محدود است درحالی‌که پرتفوی صندوق GDXJ پوشش بین‌المللی گسترده‌تری داشته و در سهام شرکت‌های فعال در استرالیا و آفریقای جنوبی نیز سرمایه‌گذاری نموده است.

با یک جستجوی ساده در وب سایت‌هایی چون Morningstar.com موارد متعددی از ETF های سهام طلا به دست می‌آید اما نقطه حائز اهمیت در انتخاب ETF های سهام مانند ETF های شمش، هزینه‌های کارمزد مدیریت، میزان نقد شوندگی و شفافیت اطلاعات آن‌ها می‌باشد.

قراردادهای آتی بعد از شمش، نقدشونده ترین ابزار سرمایه گذاری در طلاست و به طور کلی به قراردادی بین یک خریدار و یک فروشنده گفته می شود که در آن طرفین توافق می کنند در آینده، مقدار مشخصی طلا را با قیمتی معین معامله نمایند. این قرارداد که از جمله ابزارهای مشتقه است در بازارهای مالی بسیار پرکاربرد و رایج می باشد. در یک بازار صعودی با خرید یک قرارداد آتی معامله ای سودمند خواهیم داشت. به عنوان مثال فرض کنید امروز یک قرارداد آتی به مبلغ 1200 دلار به ازای هر اونس در دسترس است و پیش بینی می شود قیمت ها در سه ماه آتی تا سطح 1350 دلار بالا برود. اگر یک سرمایه گذار این قرارداد را خریداری نماید به ازای هر اونس 150 دلار سود کسب می نماید یعنی یک بازده 12 درصدی روی یک قرارداد. نکته مهم در این خصوص این است که در قراردادهای آتی لازم نیست کل مبلغ قرارداد را در ابتدای دوره قرارداد پرداخت نمود بلکه پرداخت ودیعه اولیه کفایت می کند. میزان ودیعه اولیه قرارداد آتی بسته به کارگزار و بورس مربوطه با هم تفاوت دارد اما اغلب این مبلغ بین 4 تا 6 درصد ارزش قرارداد آتی تغییر می کند.

به طور کلی قراردادهای آتی طلا در قیاس با سایر ابزارهای سرمایه گذاری از چند مزیت برخوردار است. اولین و مهم ترین مزیت آن شفافیت است؛ چرا که طرف دیگر معامله بورس است و نه یک شرکت کارگزاری و این موضوع کمک شایانی به شفافیت قیمت گذاری می کند و این اطمینان و اعتماد را به سرمایه گذاران می دهد که طرف دیگر معامله آن ها، اطلاعات و کنترل بیشتری نسبت به قرارداد ندارد. از طرف دیگر شفافیت در این معاملات باعث می شود سرمایه گذاران به جزئیات سفارش ها و اطلاعات مربوط به حجم معاملات دسترسی داشته باشند. اطلاعاتی که در مورد سایر ابزارهای سرمایه گذاری چندان فراهم نمی باشد. مزیت دیگر قراردادهای آتی، نقدشوندگی بسیار بالای آن است. در مورد نقدشوندگی این قراردادها کافیست بدانیم حجم روزانه معاملات بر روی سهام بزرگ ترین ETF طلای جهان تنها کسری از ارزش معاملات روزانه قراردادهای آتی طلاست. در حال حاضر تقریباً 7 برابر ارزش طلایی که روزانه بر روی ETF های طلا معامله می شود به صورت قراردادهای آتی در بورس شیکاگو خرید و فروش می شود.

حدود نیمی از تقاضای کل طلا در هرسال به صنعت جواهرسازی تعلق دارد که طرف تقاضای آن عموماً اشخاص حقیقی هستند. در دوران رونق اقتصادی، تقاضای کالاهایی نظیر طلا که جنبه احتیاطی دارند افزایش می‌یابد که این افزایش تقاضا، رشد قیمت طلا را موجب خواهد شد. البته برآورد میزان این تقاضا، کاری بسیار دشوار است. از سوی دیگر سرمایه‌گذاران انفرادی از طریق افتتاح سپرده‌های طلا نزد بانک‌ها و همچنین خرید شمش و سکه نیز می‌توانند در طلا سرمایه‌گذاری نمایند. در سال 2015 تقاضای بخش جواهرات 9/2414 تن بود که این میزان بیش از 57 درصد کل تقاضای طلای آن سال را در برمی‌گیرد. از طرفی تقاضای سرمایه‌گذاران انفرادی شامل شمش و سکه طلا جمعاً 6/1011 تن یعنی 24 درصد کل تقاضای سال 2015 را شامل می‌شود. این عدد نشان‌دهنده اهمیت نسبی سرمایه‌گذاران انفرادی در بازار طلا و تحلیل الگوی رفتاری این گروه از فعالان بازار طلا می‌باشد.

تولیدکنندگان طلا نیز نقشی اساسی در بازار این فلز گران‌بها دارند که توضیحات بیشتر در خصوص این گروه در فصل سوم ارائه‌شده است. به‌طورکلی اگر قیمت طلا بالا باشد صنعت استخراج طلا توسعه‌یافته و فعالیت‌های معدنکاری افزایش می‌یابد که نتیجه این رویدادها افزایش عرضه طلا خواهد بود. عکس این موضوع نیز صادق است. با کاهش قیمت طلا در بازار ممکن است شرکت‌های تولیدکننده به این نتیجه برسند که با توجه به سطح قیمت‌ها، تولید طلا صرفه اقتصادی نداشته و بنابراین تصمیم به محدود کردن فرآیند تولید نمایند. این تصمیم نیز به کاهش عرضه منتج می‌شود که خود اثری مثبت بر قیمت طلا در بازار خواهد داشت. این گروه از فعالان بازار طلا طی چند سال گذشته در این بازار نسبتاً باثبات عمل کرده‌اند و تأثیر قیمتی آنجا همواره مثبت بوده است.

در سال 1999 که بانک‌های مرکزی اروپایی فروش طلا را با محدودیت مواجه کردند تولیدکنندگان بزرگ طلا در جهان تغییر سیاست داده و از ریسک گریزی خود کاستند و در صنعت و بازار طلا ریسک‌پذیرتر عمل نمودند چراکه این محدودیت‌های فروش طلا توسط بانک‌های مرکزی حداقل اثری که داشت اطمینان نسبی برافزایشی بودن قیمت طلا در آینده بود. بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند تولیدکنندگان طلا در آینده نیز در سطح بالایی فعالیت خواهند کرد و نقش مهم و اثرگذار خود را حفظ خواهند نمود. به هر ترتیب این گروه از بازیگران ازجمله شفاف‌ترین گروه‌ها بوده و تصمیمات آن‌ها تا حد مطلوبی افشا می‌گردد؛ زیرا اکثر این شرکت‌ها سهامی عام بوده و الزامات افشای اطلاعات برای عموم در مورد آن‌ها اعمال می‌گردد.

سال‌های 1914 تا 1943

سال‌های بین دو جنگ جهانی با رکود بزرگ اقتصادی دهه 1930 همراه بود. بین سال‌های 1920 تا 1930 پوند انگلستان تضعیف‌شده بود و بازسازی خسارات جنگ جهانی اول بسیار مشکل می‌نمود. در دهه 1930 ایالات‌متحده بار دیگر سیستم استاندارد طلارا کنار گذاشت. سیستمی که این کشور در سال 1919 مجدداً به آن روی آورده بود. در دوران بحران اقتصادی دهه 30، ایالات‌متحده سیاست اقتصادی حمایت گرایی و انزوا گرایی را در پیش گرفت. در سال 1934 ارزش طلا 35 دلار به ازای هر اونس تثبیت گردید. پس از سال 1934، دلار آمریکا در مقابل سایر ارزهای مهم بین‌المللی قدرت بیشتری را به خود گرفت. بعد از جنگ جهانی دوم، سرمایه‌گذاران بیشتر راغب بودند تا معاملات و مراودات خود را بر مبنای دلار آمریکا انجام دهند. این همان دورانی بود که ذخایر طلای کشورهای اروپایی به میزان بسیار زیادی به‌سوی ایالات‌متحده گسیل شد. با این تغییراتی که در سیستم پولی در جهان رخ‌داده بود، تجارت بین‌المللی نیاز به یک سیستم ارزی جدید و روزآمد را بیشتر حس می‌کرد. درنتیجه در سال 1944 میلادی، 44 کشور دنیا در اجلاس برتون وودز که در نیوهمشایر آمریکا برگزار شد یک سیستم جدید ارزی بین‌المللی که پاسخگوی نیازهای تجارت بین‌الملل آن زمان بود را بنیان نهادند. تأسیس صندوق بین‌المللی پول (IMF) از نتایج همین اجلاس بوده است.

سال‌های 1944 تا 1972

در سال 1960 نخستین میکروچیپ که از طلا نیز در ساخت آن استفاده‌شده بود توسط شرکت بل ساخته شد. در سال 1961 برای اولین بار از طلا در ساخت تجهیزات فضانوردی استفاده شد.

اغلب عصر برتون وودز را عصر طلایی ثبات نرخ‌های ارز و رشد سریع اقتصادی می‌دانند. برتون وودز یک سیستم ارزی ثابت ولی قابل تعدیل بود و بنا داشت که هم زمان از مزیت‌های دو سیستم طلای استاندارد و سیستم ارز شناور بهره ببرد. سیستم طلای استاندارد بر ثبات نرخ ارز و تبعیت از سیاست‌های پولی و مالی باهدف تثبیت تبادلات تجاری بین کشورها را بدون هیچ محدودیتی موردپذیرش قرار می‌داد. سیستم برتون وودز نیز به نرخ برابری ثابت ارز معتقد بود اما درعین‌حال، تغییرات و اتفاقات عمده سیاسی و اقتصادی را که بر این تعادل مؤثر بود در نظر می‌گرفت. در این نظام، دلار برحسب طلا و تمام پول‌های دیگر برحسب دلار تبیین می‌شد. آمریکا ارزش دلار را برابر یک سی و پنجم اونس طلا تعیین کرد و آمادگی تبدیل هر میزان دلار به طلا را بدون هیچ محدودیتی در نرخ تعیین‌شده اعلام نمود. در آن دوران به دلیل مازاد تقاضای طلا، قیمت آن رشد کرد و در مقابل دلار به 5/42 رسید. در 15 آگوست 1971 پرزیدنت نیکسون قابلیت تبدیل دلار به طلا را ممنوع کرد. این آغاز دوران کنار گذاشتن نظام برتون وودز و حرکت به سمت نظام شناوری کامل ارز بود. سیستم برتون وودز به پایان خود نزدیک شده بود چراکه کشورهای صنعتی، نوسانات واحد پولی‌شان در مقابل دلار را آزاد گذاشته بودند.

سال‌های 1973 تا 1996

در سال 1985 از طلا برای درمان بیماری روماتیسم استفاده شد.

سیستم پولی برتون وودز به‌طورکلی نوسانات قیمتی طلا را کنترل می‌کرد. رکود اقتصادی که در ابتدای دهه 1970 اقتصادهای بزرگ را تحت تأثیر قرار داده بود موجب رشد قیمت طلا شد. به ط.ری که در آغاز دهه 1980 هر اونس طلا با 600 دلار آمریکا برابری می‌کرد و این یعنی رشد 1500 درصدی نسبت به ابتدای دهه 1970 و اگر این قیمت را بر پایه نرخ تورم آن زمان تعدیل کنیم قیمت آن به 870 دلار می‌رسد که در طول تاریخ طلا، عددی دست‌نیافتنی می‌نماید. صاحب‌نظران علت این رشد قیمت طلا را رکود همراه با تورم و نیز جنگ در خاورمیانه برشمردند. بین سال‌های 1972 و 1980 بسیاری از سرمایه‌گذاران، طلا را به‌عنوان مأمن سرمایه‌گذاری در مقابل تورم‌های افسارگسیخته برگزیدند و درنتیجه به دلیل وجود مازاد تقاضا، قیمت طلا به شکل بااهمیتی رشد یافت. از طرفی با افزایش قیمت نفت، درآمد کشورهای عربی نیز رشد کرد که این خود طرف تقاضای طلا را سنگین‌تر نمود. در اواسط دهه 70 قراردادهای آتی طلا به‌عنوان ابزار جدید سرمایه‌گذاری، جهت پوشش ریسک نوسانات غیرعادی قیمت طلا در بازارهای جهانی معرفی شد و سرمایه‌گذاران با توجه به‌پیش‌بینی‌های خود نسبت به صعودی یا نزولی بودن قیمت‌ها در آینده‌ای نزدیک، وارد بازار آتی طلا می‌شدند. وجود مازاد عرضه در دهه 1985 باعث کاهش 50 درصدی در قیمت طلا شد و نتیجتاً قیمت آن به 300 دلار تنزل یافت.

سال‌های 1997 تا 2010

در سال 2001 از طلا در جراحی قلب استفاده گردید و در سال 2003 کشور چین نیز استاندارد بین‌المللی طلا را پذیرفت. در سال 1997 دولت ایالات‌متحده نگهداری طلا در حساب‌های بازنشستگی را مجاز کرد و صندوق‌های بازنشستگی اجازه یافتند در پرتفوی اختصاصی خود از طلا نیز استفاده نمایند. از سوی دیگر در سال 1999 پانزده بانک مرکزی بزرگ جهان طی موافقت‌نامه‌ای موسوم به EcbGa توافق کردند تا فروش طلای خود را محدود نمایند. تأثیر این دو رویداد به معرفی ابزارهای متنوع سرمایه‌گذاری در طلا و پررنگ شدن نقش طلا به‌عنوان وسیله‌ای برای ذخیره و حفظ ارزش پول منتج گردید و درنتیجه، موج صعودی قیمت‌های طلا در اوایل دهه 2000 میلادی آغاز شد. در اواسط دهه 2000 میلادی بحران مالی ناشی از اعطای وام‌های مسکن در آمریکا سر برآورد و این بحران به اتحادیه اروپا و آسیا نیز رسید. سقوط بورس‌های کشورهای مختلف جهان و عدم چشم‌انداز و امید به رونق اقتصادی، موجب سیل خروشان سرمایه‌ها به سمت طلا شد به‌طوری‌که قیمت طلا در این دهه از 288 دلار در سال 2000 به 1420 دلار در سال 2010 صعود کرد.

سال‌های 2011 و 2012

در این دوران، طلا برای بانک‌های مرکزی و همچنین برای سرمایه‌گذاران انفرادی به‌عنوان یک گزینه بسیار مهم جهت امنیت سرمایه‌گذاری شناخته شد. بانک‌های مرکزی آسیایی نیز که سبد سرمایه‌گذاری‌شان را بسیار متأثر از دلار می‌دیدند نیاز تنوع بخشیدن به پرتفوی خود را حس کردند و برای تحقق این امر گزینه‌ای بهتر از طلا برای آن‌ها وجود نداشت. طلا در سال 2011 پر نوسان‌ترین سال خود را تجربه نمود. به‌طوری‌که در این سال طلا رکوردهای تاریخی خود را یکی پس از دیگری فتح کرد و در نیمه دوم سال 2011 به بالاترین قیمت تاریخی خود یعنی بیش از 1900 دلار رسید. این فلز در سال 2011 قیمت 1315 دلار به ازای هر اونس را نیز تجربه کرد که نوسان بی‌سابقه 607 دلاری را در یک سال نشان می‌داد. به دلیل سیاست‌های اتخاذشده محرک اقتصادی از سوی بانک‌های مرکزی بزرگ جهان در سال 2012، طلا برای دوازدهمین سال متوالی با رشد قیمت روبه‌رو گردید و در این سال هفت درصد افزایش یافت. به‌رغم رشد بهای طلا، این سال برای کسانی که قیمت طلا را در سطح 2000 دلار پیش‌بینی کرده بودند سالی مأیوس‌کننده محسوب می‌شد.

سال‌های 2013 تا 2015

سال 2013 سالی کابوس وار برای طلابود. آمار بهبود اوضاع اقتصادی ایالات‌متحده و درنتیجه تقویت دلار آمریکا، دلیل اصلی کاهش تقاضای طلا بود. در این سال قیمت‌های طلا از 1670 دلار در ابتدای سال به محدوده 1200 دلار تنزیل یافت یعنی بیش از 28 درصد افت قیمت در یک سال. این کاهش‌های چشم‌گیر، نگرانی‌ها را در خصوص احتمال توقف پروژه‌های معدنی به دلیل فقدان صرفه اقتصادی تشدید کرد. در سال 2013 کاهش رشد اقتصادی دو کشور مهم مصرف‌کننده طلا یعنی چین و هند نیز روند نزولی طلا را تقویت کرد. در دو سال 2014 و 2015 طلا با یک‌روند نزولی البته نه با شیب تندی که در سال 2013 تجربه کرده بود مواجه شد. در ابتدای سال 2014 قیمت هر اونس طلا در نرخ 1200 دلار معامله می‌شد و طی این دو سال با نوسانات نزولی و بعضاً صعودی همراه بود به‌طوری‌که در مارس 2014 نرخ طلا حتی قیمت 1392 دلار را نیز به خود دید. سقوط دودرصدی قیمت طلا در سال 2014 و حدود 10 درصدی در سال 2015 که ناشی از چشم‌انداز افزایش نرخ بهره در آمریکا و تقویت دلار در مقابل سایر ارزهای مهم جهان بود باعث شد طلا سومین سال متوالی سقوط قیمت را تجربه کند. طلا در سال 2015 بارها به مرز قیمتی 1000 دلار نزدیک شد ولی در پایان این سال باقیمت 1059 دلار برای هر اونس به کار خود پایان داد.

برتون وودز یک سیستم ارزی ثابت ولی قابل تعدیل بود و بنا داشت که هم زمان از مزیت‌های دو سیستم طلای استاندارد و سیستم ارز شناور بهره ببرد. سیستم طلای استاندارد بر ثبات نرخ ارز و تبعیت از سیاست‌های پولی و مالی باهدف تثبیت تبادلات تجاری بین کشورها را بدون هیچ محدودیتی موردپذیرش قرار می‌داد. سیستم برتون وودز نیز به نرخ برابری ثابت ارز معتقد بود اما درعین‌حال، تغییرات و اتفاقات عمده سیاسی و اقتصادی را که بر این تعادل مؤثر بود در نظر می‌گرفت. در این نظام، دلار برحسب طلا و تمام پول‌های دیگر برحسب دلار تبیین می‌شد. آمریکا ارزش دلار را برابر یک سی و پنجم اونس طلا تعیین کرد و آمادگی تبدیل هر میزان دلار به طلا را بدون هیچ محدودیتی در نرخ تعیین‌شده اعلام نمود. در آن دوران به دلیل مازاد تقاضای طلا، قیمت آن رشد کرد و در مقابل دلار به 5/42 رسید. در 15 آگوست 1971 پرزیدنت نیکسون قابلیت تبدیل دلار به طلا را ممنوع کرد. این آغاز دوران کنار گذاشتن نظام برتون وودز و حرکت به سمت نظام شناوری کامل ارز بود. سیستم برتون وودز به پایان خود نزدیک شده بود چراکه کشورهای صنعتی، نوسانات واحد پولی‌شان در مقابل دلار را آزاد گذاشته بودند.

سیستم پولی برتون وودز به‌طورکلی نوسانات قیمتی طلارا کنترل می‌کرد. رکود اقتصادی که در ابتدای دهه 1970 اقتصادهای بزرگ را تحت تأثیر قرار داده بود موجب رشد قیمت طلا شد. به ط.ری که در آغاز دهه 1980 هر اونس طلا با 600 دلار آمریکا برابری می‌کرد و این یعنی رشد 1500 درصدی نسبت به ابتدای دهه 1970 و اگر این قیمت را بر پایه نرخ تورم آن زمان تعدیل کنیم قیمت آن به 870 دلار می‌رسد که در طول تاریخ طلا، عددی دست‌نیافتنی می‌نماید. صاحب‌نظران علت این رشد قیمت طلا را رکود همراه با تورم و نیز جنگ در خاورمیانه برشمردند.

بیشترین و شناخته شده ترین موارد تقاضای طلاصنایع جواهر سازی است .از مجموع 4212/2 تن تقاضای طلا در سال 2015 معادل 2414/9 تن یعنی بالغ بر 57 درصد آن به صنایع جواهر سازی مرتبط است. 35درصد د ر حوزه های مالی و سرمایه گذاری و مبقی به مصرف فناوری رسیده است. طلا رسانای الکترکی بسیار خوبی است و در صنایع الکترکی و الکترونیکی نیز کاربرد فراوان دارد.از طرفی به مانند نقره در دندان سازی به وفور مورد استفاده قرار می گیرد. جدیدترین استفاده طلا ، نمک طلاست که در مقیاس نانومتریک برای مصارف بیولوژیکی و پزشکی از جمله درمان بیماری های رماتیسمی کاربرد دارد
یکی دیگر از متقاضیان طلا در جهان سرمایه گذاران هستند.بسیاری از سرمایه گذاران از طریق خرید شمش و مسکوکات به طور فیزیکی در طلا سرمایه گذاری می کنند.

واحد های اندازه گیری وزن طلا بسته به مکان جغرافیایی در سراسر جهان متفاوت هستند. با اینکه گرم واحدی بین المللی است اما اونس در کشور های آنگلوساکسون کاربردی تر است. اونس خود بر دو نوع است. اونسی که به اونس متریک موسوم است و هر اونس در این سیستم معادل 28/349گرم است .اونس دیگر که بسیار معروف تر است اونس تروی نام دارد.اونس تروی همان واحدی است که در مورد فلزات گران بها از جمله طلا، نقره پلاتین و پلادیوم بکار می رود و وزن آن 31/1034گرم می باشد.در سراسر این کتاب هرجا اصطلاح اونس بیان شود منظور همان اونس تروی است
تولا واحدی است که در هند و پاکستان و برخی دیگر از کشورهای جنوب آسیا استفاده می شود. هر تولا طلا معادل 11/66گرم و یا در حدود 0/375اونس است. واحد دیگر برای اندازه گیری تیل است این واحد در هنگ کنگ، تایوان و برخی کشورهای دیگر شرق آسیا بکار می رود هر تیل طلا با 37/8 گرم و 1/333 اونس برابری می کند.
جهت اندازه گیری خلوص طلا نیز چندین واحد وجود دارد که قیراط یکی از معروف ترین آنها است.طلای خالص معادل 24 قیراط در نظر گرفته می شود . به عبارت دیگر طلای با عیار 24 قیراط طرای خالص را شامل می شود. به همان نسبت عیارهای 22،18،14 و 10 نیز طلا با خلوص کمتر را نشان نی دهند. روش های دیگر نشان دادن خلوص طلا عبارتند از روش های هزارتایی، صتایی،اعشاری دورقمی و اعشاری سه رقمی به عنوان مثال عیار 990 طلا در سیستم هزارتایی با 99در سیستم صدتایی و با 0/99در سیستم اعشاری دورقمی برابری می کند.

به طور کلی بازارهای کالایی به دو نوع سخت و نرم تقسیم می شوند. منظور از کالاهای سخت، عمدتا منابع طبیعی و کالاهایی می باشند که استفاده از آنها، مستلزم استخراج و استحصال این مواد می باشد نظیر طلا (از خانواده فلزات گران بها) و نفت (از خانواده انرژی). مقصود از کالاهای نرم نیز عمدتا محصولات کشاورزی و موادیست که در نتیجه زراعت حاصل می شوند که عموما شامل مواد غذایی نظیر پنبه ، ذرت، گندم، سویا، شکر، برنج، قهوه و .... می شوند.

علاوه بر تقسیم بندی کلی که به آن اشاره شد، بازارهای کالایی به طور دقیق تر شامل 4 دسته هستند که عبارتند از :
1.بازار انرژی مشتمل بر نفت خام، نفت برنت، گاز طبیعی، بنزین، سوخت گرمایشی، اتانول

2. بازار فلزات گران بها مشتمل بر طلا، نقره، پلاتین، پالادیوم

3. بازار فلزات پایه و محصولات صنعتی مشتمل بر مس، سنگ آهن، سرب، مولیبدن، نیکل، آلومینیوم، قلع، روی، ذغال سنگ، کبالت، فولاد

4.بازار محصولات کشاورزی مشتمل بر پنبه، ذرت، سویا، گندم، برنج، کلزا، لاستیک، کاکائو، آب پرتقال، قهوه، چوب، جو، پشم، شکر و محصولات دامی شامل فیدر گاو، گاو زنده، خوک بدون چربی، گوشت گاو

طلا یا زَر با نشان شیمیایی Au نام عنصری نرم و شکل‌پذیر و به رنگ زرد روشن و براق است که در مجاورت هوا و آب زنگ نمی‌زند و تیره نمی‌شود. از نظر شیمیایی، طلا فلزی واسطه است که در گروه ۱۱ جدول تناوبی جای دارد و یکی از کم واکنش‌ترین عنصرهای جامد در شرایط استاندارد است.

این فلز را می‌توان به‌صورت خالص در طبیعت به‌شکل دانه‌ای یا تکه‌ای در میان سنگ‌ها، رگه‌ها و آبرفت‌ها پیدا کرد. طلا همچنین به‌صورت محلول جامد با دیگر عنصرها مانند نقره (الکتروم)، به‌شکل یک آلیاژ با فلزاتی چون مس و پالادیم و حتی به‌صورت ادخال و گیر افتاده در میان موادی نظیر پیریت قابل مشاهده است. طلا در موارد غیرمعمول، به‌صورت ترکیب شده با عناصری مانند تلوریوم نیز مشاهده شده‌است.

نماد شیمیایی این عنصر، Au از نام لاتین آن aurum به معنی «درخشش سپیده دم» گرفته شده‌است.

ارزش طلا به دلیل کمیابی آن، کاربرد پذیری آسان، تصفیه راحت، مقاومت در مقابل زنگ زدن و خوردگی، رنگ متمایز، واکنش‌ناپذیری با دیگر عناصر است؛ ویژگی‌هایی که در کمتر فلز دیگری دیده می‌شود. همچنین این فلز این قابلیت را دارد که تا حد رشته‌های بسیار کوچکی درآید که این خاصیت در ساخت جواهرات کاربرد بسیار مهمی دارد. طلا از آغاز تاریخ مکتوب بشر همواره فلزی گران‌بها و محبوب بوده‌است که برای ضرب سکه، ساخت جواهرات و کاربردهای هنری استفاده می‌شده‌است. در گذشته سیاست مالی بسیاری از کشورها بر پایه استاندارد طلا استوار بود یعنی پول هر کشوری معادل مقدار مشخصی از طلا بود. استاندارد طلا از آغاز جنگ جهانی اول در بیشتر کشورهای اروپایی و پس از آن به تدریج در کشورهای دیگر کنار گذاشته شد و سیاست پول بی‌پشتوانه جایگزین آن شد.

طلاعلاوه بر کاربرد سرمایه‌ای و استفاده در جواهرات کاربردهای گوناگون دیگری از جمله: دندان‌پزشکی، تولید شیشه‌های رنگی و صنایع الکترونیک دارد و با توجه به رسانایی الکتریکی بالا در سیم‌کشی الکتریکی کاربرد دارد.

بر اساس برآوردها در طول تاریخ بشر تا سال ۲۰۱۲ در مجموع ۱۷۴ هزار تُن طلا استخراج شده‌است.[۵] معادل ۵٫۶ میلیارد اونس تروا و از نظر حجمی معادل ۹۰۱۵ مترمکعب که بر اساس برآوردها ۵۰٪ آن به صورت جواهرات، ۴۰٪ به صورت شمش‌ها و سکه‌های سرمایه‌گذاری در ذخایر طلای رسمی بانک‌های مرکزی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سرمایه‌های شخصی و حدود ۱۰٪ در بخش صنعت نگهداری می‌شود.

تولید جهانی طلا در سال ۲۰۱۱ حدود ۲۷۰۰ تن بود که نسبت به ۲۲۶۰ تن در سال ۲۰۰۸ افزایش داشته‌است. از دهه ۱۸۸۰ تاکنون بخش بزرگی از تولید طلای دنیا در آفریقای جنوبی انجام شده‌است. در حدود نیمی از کل طلایی که تاکنون استخراج شده از آفریقای جنوبی آمده‌است و از سال ۱۹۰۵ تا ۲۰۰۷ به‌طور پیوسته همیشه این کشور در صدر فهرست تولید طلا قرار داشت. در سال ۱۹۷۰ این کشور ۱۴۸۰ تن طلا معادل ۷۹٪ کل تولید جهانی طلا را به خود اختصاص بود. سهم آفریقای جنوبی در تولید طلا در سال‌های اخیر به شدت کاهش یافته‌است. چین تا سال ۲۰۱۷ با تولید سالانه ۴۴۰ تن طلا، با اختلاف زیاد، بزرگ‌ترین تولیدکننده طلا در جهان است.

هند بزرگ‌ترین واردکننده طلا در دهه‌های اخیر بوده‌است که به دلیل تقاضای بالای جواهرات طلا در این کشور است. برآورد می‌شود که ۱۸ هزار تن طلا در خانه‌های هندی‌ها نگهداری می‌شود. هرچند در سال ۲۰۱۳ تقاضای طلا در چین از هند پیشی گرفت. واحد اندازه‌گیری طلا در بازار جهانی اونس تروا معادل ۳۱٫۱ گرم است. قیمت طلا در ژوئیه ۲۰۲۰ معادل ۱۸۰۰ دلار برای هر اونس بوده که معادل حدود ۵۸ هزار دلار برای هر کیلوگرم است.

طلا در برابر بیشتر اسیدها پایدار است اما در تیزاب سلطانی (نیترو-هیدروکلریک اسید) حل می‌شود دلیل برگزیدن نام «تیزاب سلطانی» برای توانایی حل کردن طلا است. افزون بر این طلا در محلول‌های آلکالینی سیانور که در معدن کاری کاربرد دارد، و در جیوه با ساخت آلیاژ ملغمه هم حل می‌شود. نیتریک اسید که توان حل کردن نقره و فلزهای پایه را دارد در برابر طلا ناتوان است. این ویژگی نیتریک اسید در آزمون اسید برای شناسایی و تأیید طلا به کار می‌آید.

طلا معمولاً به صورت آلیاژ همراه با فلزات دیگر استفاده می‌شود. مس رایج‌ترین فلز برای ساخت آلیاژ طلاست و گاهی از فلزات دیگری مثل نقره، نیکل، و پالادیوم هم استفاده می‌شود. درصد طلای موجود در هر جسم فلزی، عیار طلا نامیده می‌شود که معمولاً از واحد ۲۴ یا واحد ۱۰۰۰ بیان می‌شود؛ مثلاً طلای ۱۸ عیار (۷۵۰) حاوی ۷۵ درصد طلاست و طلای ۹۰۰ شامل ۹۰ درصد طلاست.

مشخصات و ویژگی های پلاتین

پلاتینیکی از عنصرهای شیمیایی و از فلزات است. عدد اتمی این عنصر ۷۸ و نشانه اختصاری آن Pt است. پلاتین از گروه فلزات واسطه به رنگ سفید-خاکستری، متراکم، رسانا و شکل‌پذیر است و از باارزش‌ترین فلزات گران‌بها محسوب می‌شود. نام این فلز برگرفته از واژه اسپانیایی پلاتینا به معنی «نقره کوچک» است.

پلاتین کمترین واکنش‌پذیری در بین تمامی فلزات را دارد و همچنین مقاومت بسیار بالایی نسبت به خوردگی دارد و حتی در محیط‌های بسیار داغ نیز این ویژگی را حفظ می‌کند. بیشتر کاربردهای پلاتین به دلیل این ویژگی‌ها و خاصیت کاتالیزوری بالای آن است. بیشترین استفاده پلاتین در ساخت مبدل‌های کاتالیست و جواهرات است. ابزارهای مخصوص آزمایشگاهی، اتصال‌های الکتریکی و الکترودها، تجهیزات پزشکی و دندان‌پزشکی، دستگاه‌های مقاوم در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی، تجهیزات حرارت‌سنج برای کوره‌های الکتریکی، پوشش موشکها، و سوخت موتور جت از دیگر موارد استفاده این فلز است.

پلاتین از نادرترین عناصر در پوسته زمین است و غلظت آن فقط ۵ در میلیارد است. پلاتین به صورت آزاد در طبیعت وجود دارد و معمولاً همراه دیگر فلزهای خانواده پلاتین یعنی پالادیم، روتنیم، رودیم، ایریدیم و اسمیم دیده می‌شود. همگی این ۶ عنصر ویژگی‌هایی شبیه به هم دارند و عناصری بسیار نادر هستند.

تاریخچه پلاتین
نخستین مورد شناخته‌شده از کاربرد پلاتین در تاریخ بشر به بومیان قاره آمریکا در کشور اکوادور کنونی برمی‌گردد که این فلز را از شن‌های رودخانه به دست آورده و از آلیاژ پلاتین و طلا برای ساخت زینت‌آلات استفاده می‌کردند. ژولیوس سزار اسکالیگر مردم‌شناس ایتالیایی در سال ۱۵۵۷ نخستین اروپایی بود که وجود این فلز را گزارش کرد. وی آن را فلزی توصیف کرده بود؛ «که نه آتش و نه هیچ ابزار اسپانیایی قادر به ذوب کردن آن نیست». این توصیف اشاره به دمای بالای ذوب این فلز دارد. نقطه ذوب پلاتین ۱۷۶۸ درجه سانتیگراد و نقطه جوش آن در ۳۸۲۵ درجه است.

تولید پلاتین

پلاتیندر نهشته‌های آبرفتی و به ویژه نهشته‌های نیکلی دیده می‌شود و به عنوان فراورده ثانویه معادن نیکل و مس به دست می‌آید. تولید جهانی پلاتین در سال ۲۰۱۰ حدود ۱۹۲ تن بوده‌است که معادل کمتر از یک‌سیزدهم تولید طلا در همان سال است. حدود ۷۷٪ از این میزان در آفریقای جنوبی تولید شده‌است. روسیه ۱۳ درصد تولید پلاتین دنیا را به خود اختصاص داده و کانادا، زیمبابوه و آمریکا هم در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.

مجموعه معادن سنگ‌های آذرین بوچولد در آفریقای جنوبی بیشترین تولید پلاتین و بیشترین ذخیره پلاتین و دیگر سنگ‌های گروه پلاتین دنیا را به خود اختصاص داده‌اند. معدن سنگ‌های آذرین نیکل و مس در نزدیکی شهر نوریلسک در روسیه و معدن نیکل حوضه سادبری در کانادا که بر اثر برخورد شهابسنگ ایجاد شده، دو ذخیره‌گاه عمده دیگر پلاتین هستند. سنگ‌های معدن سادبری فقط نیم گرم در هر تن پلاتین دارند و حجم عظیم استخراج نیکل این معادن است که تولید پلاتین را اقتصادی می‌کند. معادن کوچکتری هم در ایالت‌های غربی آمریکا قرار دارند. معدنی در کلمبیا که از زمان پیش از ورود اروپاییان از آن برداشت می‌شده هم هنوز به تولید خود ادامه می‌دهد.

قیمت پلاتین

قیمت پلاتین از طلا نوسان بیشتری دارد. این فلز معمولاً در وضعیت ثبات و رشد اقتصادی گرانتر از طلاست و قیمت آن تا دو برابر طلا می‌رسد اما در دوره‌های بی‌ثباتی اقتصادی گاهی از طلا ارزانتر می‌شود. چراکه پلاتین در درجه اول کاربرد صنعتی دارد و در زمان رشد اقتصادی تقاضای آن افزایش پیدا می‌کند در حالی که طلا بیشتر کاربرد سرمایه‌گذاری دارد و در زمان ناآرامی اقتصادی تقاضای آن بیشتر می‌شود. مثلاً در جریان رکود اقتصادی سال ۲۰۰۸ قیمت پلاتین از ۲۲۵۲ دلار برای هر اونس تروا (۳۱٫۱ گرم) به ۷۷۴ دلار رسید و در واقع دوسوم ارزش خود را از دست داد اما در همان مقطع طلا از ۱۰۰۰ دلار به ۷۰۰ دلار کاهش یافت و فقط کمتر از یک‌سوم ارزش آن کاهش یافت. قیمت پلاتین در ژوئیه سال ۲۰۲۰ حدود ۸۵۰ دلار برای هر اونس (نزدیک به ۶۰۰هزار تومان برای هر گرم) بوده‌است.

کاربردهای پلاتین

در سال ۲۰۱۰ در مجموع ۲۴۵ تن پلاتین فروخته شد که از این میان ۱۱۳ تن در تولید ابزارهای کنترل گازهای سمی خودروها (۴۶٪) و ۷۶ تن در ساخت جواهرات (۳۱٪) استفاده شده‌اند و ۳۵ تن باقیمانده هم به کاربردهایی چون سرمایه‌گذاری، الکترودها، داروهای ضدسرطان، حسگرهای اکسیژن، کلیدهای اشتعال و موتورهای توربینی (مثل جت) اختصاص یافته‌اند.

کاتالیزور
بیشترین مورد استفاده پلاتین به ساخت مبدل‌های کاتالیست خودروها مربوط می‌شود که گازهای سمی ناشی از احتراق سوخت در موتور یعنی مونوکسیدکربن، هیدروکربن‌های نسوخته و اکسیدهای نیتروژن را به مواد بی‌خطر مثل بخار آب و دی‌اکسیدکربن تبدیل می‌کنند. برای این استفاده از پودر پلاتین همراه با دو فلز هم‌گروه آن پالادیم و رودیم استفاده می‌شود. قابلیت جذب هیدروژن و خاصیت‌های کاتالیزوری بالای پلاتین باعث شده تا در فرایندهای شیمیایی مختلف از جمله در تولید اسید سولفوریک، فرایند تبدیل الکل به فرمالدئید و کراکینگ تولیدات نفتی کاربرد داشته باشد و از آلیاژهای پلاتین - رنیوم برای تولید بنزین‌های مرغوب بدون سرب و اکتان بالا استفاده شود.

جواهرات
دومین کاربرد اصلی پلاتین در ساخت زیورآلات است. مقاومت پلاتین در مقابل تیرگی و خوردگی بسیار بیشتر از طلاست و شکل‌پذیری آن هم بالاتر از طلا و نقره و مس است. از همین رو پلاتین گزینه مناسبی برای ساخت جواهرات محسوب می‌شود. جواهرات پلاتین عموما با عیار ۹۵۰ از هزار ساخته می‌شوند.

سرمایه‌گذاری

پلاتین کاربرد سرمایه‌گذاری و مالی محدودی نیز دارد که البته قابل مقایسه با طلا و نقره نیست. نخستین بار اسپانیایی‌ها در قرن هجدهم در مستعمرات آمریکایی خود سکه پلاتین را ضرب کردند و امپراتوری روسیه نیز در قرن نوزدهم اقدام مشابهی انجام داد. هرچند در عمل استفاده از این سکه‌ها به عنوان پول نقد موفقیت‌آمیز نبود چون هم تشخیص پلاتین از فلزات کم‌ارزش دشوار بود و هم ضرب سکه با آن سخت‌تر از فلزات دیگری مثل طلا و مس بود.

امروزه این فلز در بازار بورس نیویورک و بازار بورس لندن معامله می‌شود. چند کشور اقدام به ضرب سکه‌های پلاتین هم کرده‌اند. سکه عقاب پلاتین آمریکا، برگ افرای پلاتین کانادا، کوالای پلاتین استرالیا، پاندای پلاتین چین و چندین نوع سکه پلاتین شوروی سابق و روسیه کنونی از جمله این سکه‌ها هستند.

استاندارد
اندازه دقیق واحد کیلوگرم از سال ۱۸۷۹ جرم یک وزنه ساخته شده از آلیاژ ۹۰٪ پلاتین و ۱۰٪ ایریدیوم است. الکترود استاندارد هیدروژن نیز از پلاتین ساخته شده‌است. از سال ۱۸۸۹ تا ۱۹۶۰ اندازه دقیق متر طول یک میله از ۹۰٪ پلاتین و ۱۰٪ ایریدیوم بود. پیش از آن هم در سال ۱۷۹۹ تا ۱۸۸۹ یک میله ساخته شده از پلاتین اندازه دقیق متر را مشخص می‌کرد.

پلاتین به دلیل خصوصیت ضدفرسایش بالای خود برای این کاربردهای مرجع انتخاب شده‌است.

سایر کاربردها

در سطح لابراتواری از سیم‌های پلاتین برای استفاده در الکترودها استفاده می‌شود. همچنین با توجه به خنثایی شیمیایی در حرارت‌های بالا (تا حدود هزار درجه سانتیگراد) در ساخت ظرف‌های مخصوص ذوب فلز کاربرد دارد. از این فلز در ساخت ابزارهای مختلف پزشکی، پروتزهای دندان‌پزشکی، ترموکوپل‌ها و اتصال‌های الکتریکی نیز استفاده می‌شود. همچنین برای ساختن آهنرباهای قوی پلاتین و کبالت را با هم ترکیب می‌کنند. آندهای پلاتین هم به‌طور گسترده در سیستمهای حفاظتی کاتدی برای کشتی‌های بزرگ، موج‌شکن‌های فولادی و لوله‌کشی‌ها کاربرد دارد.

نسبت قیمت طلا به نقره نشان دهنده آن است که با چند اونس نقره می توان یک اونس طلا خرید. به عنوان مثال با فرض اینکه قیمت کنونی هر اونس طلا 1280 دلار و قیمت هر اونس نقره 20 دلار باشد بنابراین نسبت طلا به نقره برابر با 64 به 1 خواهد بود. معمولا در دوران رکود، قیمت نقره سریعتر از قیمت طلا کاهش پیدا می کند و به همین نسبت در زمان صعودی شدن بازار فلزات نیز نقره سریعتر از طلا روند افزایشی می یابد. بالواقع نسبت طلا به نقره در دوره نزول عمومی بازار ، عددی صعودی و رو به تزاید خواهد بود و در دوره رونق عمومی بازار ، عددی کوچکتر و رو به کاهش را نشان خواهد داد.

بورس طلای شانگهای در سال 2002 توسط بانک خلق چین تأسیس شد. این بورس در ابتدا تنها معاملات نقدی مبتنی بر قراردادهای یک کیلوگرم طلا را مدیریت می‌کرد ولی باگذشت زمان، قرارداد طلای خود را متنوع‌تر کرد و در اوزان دیگر نیز تعریف نمود. در حال حاضر معاملات پلاتین نیز در این بازار انجام می‌گیرد.

چهار نوع طلا که ویژگی‌های طلای مرغوب را دارا هستند در بازار طلای شانگهای وجود دارد. قراردادهای 1000 گرمی و 3000 گرمی با خلوص 95/99 و قراردادهای 100 و 50 گرمی با خلوص 9/999 در این بورس معامله می‌شود. اعضای بورس طلای شانگهای، بانک‌ها، نهادهای واسطه‌ای و معامله گران طلا هستند که مجموعاً 100 عضو می‌باشند. از سال 2007 با برداشته شدن دو محدودیت ورود اشخاص حقوقی و همچنین فعالیت بانک‌های خارجی در این بازار، تغییرات اساسی در ساختار و سازوکار این بورس شکل گرفت.

تلفیق سه بورس منسوجات توکیو، بورس کائوچو توکیو و بورس طلای توکیو در سال 1984 به تأسیس بورس کالای توکیو منجر شد. این بورس نهادی غیرانتفاعی است که بر پایه قانون بورس کالای ژاپن تأسیس گردیده و در حال حاضر کلیه معاملات مشتقه آن کشور اعم از قراردادهای آتی و اوراق اختیار معاملات را دربرمی گیرد. تاریخ درج اولیه معاملات آتی طلا در TOCOM، 23 مارس 1982 بوده و این معاملات صرفاً به‌صورت تحویل فیزیکی دنبال می‌شود. در این بورس خلوص طلا می‌بایست حداقل 99/99 درصد باشد و معاملات در دو جلسه از ساعت 9 صبح تا 15:30 و از ساعت 16:30 تا 4 صبح به‌وقت محلی انجام می‌گیرد. اندازه هر قرارداد یک کیلوگرم (15/32 اونس) است. دوره‌های قرارداد کلیه ماه‌های زوج به‌جز دسامبر بوده، طول مدت قرارداد 18 ماه و شیوه اعلام قیمت‌ها ب صورت بن به ازای هر گرم است. در سال 2007 قرارداد 100 گرمی طلا نیز به فهرست قراردادهای آتی طلای بورس TOCOM اضافه شد. تفاوت این قرارداد که به آن قرارداد خرد می‌گویند با قراردادهای قبلی در این است که این قرارداد تحویل فیزیکی نداشته و تسویه آن صرفاً به‌صورت نقدی صورت می‌گیرد.

بورس طلا و کالای دوبی در بین بورس‌های طلای جهان به‌نوعی یک تازه‌وارد است. معاملات این بورس که از نوامبر 1995 آغازشده به‌صورت کاملاً اتوماتیک بوده و چون از سیستم الکترونیکی مدرنی برخوردار است در سراسر جهان قابل‌دسترس می‌باشد. جزئیات قراردادهای معاملات طلا در این بورس بدین بورس شرح است:

اندازه هر قرارداد یک کیلوگرم (32 اونس) و خلوص طلا حداقل 995/0.
ماه‌های قراردادها عبارت‌اند از فوریه، آوریل، ژانویه، آگوست، اکتبر و دسامبر،
ساعات معاملات 7 صبح تا 23:30 به‌وقت محلی و نماد معاملاتی آن DG می‌باشد.

سه بازار اصلی جواهرات در جهان به ترتیب چین، هند و ایالات‌متحده می‌باشند که هرکدام بسته به نوع فرهنگ و رسوم خود به تقاضای جهانی جواهرات دامن می‌زنند. در پایان سال 2015 تقاضای جواهرات طلا در حدود 57 درصد کل تقاضای طلا را دربر گرفت که 60 درصد آن را دو کشور چین و هند به خود اختصاص دادند.

بر اساس اطلاعات پایگاه داده‌های اینفوماین، ده معدن بزرگ طلای جهان به تین شرح هستند:

معدن مورونتائو: این مجتمع معدنی ازجمله معادن روباز است که در ازبکستان واقع است. این معدن در سال 2014 بالغ‌بر 81 تن طلا تولید کرد. طول این معدن 5/3 کیلومتر و پهنای آن 5/2 کیلومتر است. طبق برآوردها، ذخایر معدن مورونتائو بیش از 5287 تن می‌باشد.

معدن گراسبرگ: در کشور اندونزی واقع‌شده و در سال 2014 بالغ‌بر 34 تن طلا تولید کرده است. این معدن از نوع روباز بوده و بزرگ‌ترین عملیات معدنی جهان در آن انجام‌گرفته است. مالکیت معدن گراسبرگ به شرکت آمریکایی فریپورت مک موران تعلق دارد.

معدن پوئبلو ویخو: مالکیت آن به نسبت 60 درصد و 40 درصد بین دو شرکت کانادایی باریک گولد و گولد کورپ تقسیم‌شده است. این معدن نیز از نوع روباز بوده و در کشور دومینیکن واقع است. تولید معدن پوئبلو در سال 2014 کمی کمتر از معدن گراسبرگ بوده است.

معدن یاناکوچا: بزرگ‌ترین معدن طلای آمریکای جنوبی بوده است و در کشور پرو قرار دارد. این معدن در سال 2014 در حدود 30 تن تولید داشته است.

معدن کارلین ترند: در نوادای آمریکا واقع بوده و ترکیبی از نوع روباز و زیرزمینی است. تولید سال 2014 این معدن 298 تن بوده است.

معدن کورتز: در نوادای آمریکا و در مالکیت شرکت باریک گولد است.

معدن گولد استرایک: در نوادای آمریکا و متعلق به شرکت باریک گولد است.

معدن المپیادا: در کشور روسیه قرار دارد.

معدن ولادرو: در کشور آرژانتین واقع بوده و تولید سال 2014 آن 7/21 تن بوده است.

معدن بودینگتون: متعلق به شرکت نیومونت ماینینگ آمریکاست و در سال 2014 بالغ‌بر 21 تن طلا تولید کرده است.

بازار طلای سوئیس در سطح جهان بازاری شناخته‌شده و خوش‌نام است. اوضاع سیاسی و اقتصادی کشورهای جهان در طول جنگ جهانی دوم ایجاد بازاری امن و مطمئن را طلب می‌کرد. باوجودی که کشور سوئیس هیچ‌گونه معدن طلایی نداشت اما به دلیل اینکه در آن دوران از بازارهای مالی و سیستم بانکی منسجم و منظمی برخوردار بود معاملات طلا به‌صورت خودکار به این محل منتقل گردید. البته سوئیس نخستین کشوری است که توانست از قراضه‌ها به تولید طلا دست یابد. بازار طلای سوئیس ساختاری منحصربه‌فرد نداشته و ارتباط نزدیکی با LBMA دارد.

مرکز کالای دوبی نیز بازار آزادی است که به دلیل نزدیکی به بازار مصرف طلا از مزیت نسبی برخوردار است.

شناخت بازیگران و یا به عبارتی تأثیرگذاران اصلی بازار طلا مانند سایر بازارهای دیگر موضوعی بسیار مهم است. اینکه حرکت اصلی بازار و جهت آن را چه کسانی تعیین می‌کنند می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران در خصوص ورود به بازار و یا خروج از آن بسیار مؤثر باشد.

نقش‌آفرینان اصلی بازار طلا در سه گروه کلی زیر تقسیم می‌شوند:

نهادهای رسمی شامل بانک‌های مرکزی کشورها و صندوق بین‌المللی پول (IMF).
شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های طلا و بانک‌های شمش.
تولیدکنندگان طلا که این گروه می‌تواند با دو گروه قبلی همپوشانی داشته و مشترک باشند.
همان‌گونه که ملاحظه می‌شود هر گروه خود به چند زیرگروه قابل‌تقسیم است که در ادامه به جزئیات بیشتری از آن خواهیم پرداخت. در نگاه کلی اهم این بازیگران عبارتند از :

بانک‌های مرکزی
صندوق بین‌المللی پول (IMF)
ETF ها و صندوق‌های طلا
بانک‌های شمش
سرمایه‌گذاران انفرادی
تولیدکنندگان طلا

بانک مرکزی ایالات‌متحده یا همان فدرال رزرو و همواره دارایی‌هایی ازجمله طلا و ارزهای خارجی را جهت پشتیبانی از بدهی‌های خود نگهداری می‌کند. میزان و ترکیب این دارایی‌ها به‌صورت هفتگی و از طریق وب‌سایت فدرال رزرو به آدرس www.federalreserve.gov در دسترس قرار می‌گیرد. هدف اصلی این بانک مرکزی از نگهداری طلا، تنوع بخشیدن به سبد سرمایه‌گذاری خود و همچنین استفاده از خاصیت حفظ ارزش پول است که طلا از آن برخوردار می‌باشد.

بانک مرکزی ایالات‌متحده بالغ ‌بر 8133 تن طلا در اختیار دارد که این میزان حدود 5 درصد کل طلایی است که طبق آمار هیئت جهانی طلا تاکنون استخراج‌شده است. هیچ بانک یا نهاد دیگری به این میزان ذخیره طلا حتی نزدیک هم نشده و می‌توان ادعا کرد که دلار آمریکا توسط طلا پشتیبانی می‌شود. سیاست بانک مرکزی ایالات‌متحده در مورد طلا به‌مرورزمان تغییر کرده است. زمانی که این کشور بر پایه نظام استاندارد طلا عمل می‌نمود این بانک تنها می‌توانست معادل ارزش کل طلای ذخیره‌شده خود به انتشار پول اقدام کند. این موضوع کار آن بانک مرکزی را دوره‌های بحران اقتصادی بسیار دشوار کرده بود. به‌عنوان نمونه طی دوره رکود بزرگ، فدرال رزرو می‌بایست دست‌کم 40 درصد از عرضه جدید پول را با طلای موجود خود پشتیبانی می‌نمود.

حفظ نسبتی ثابت بین طلای در اختیار یک بانک مرکزی و توان عرضه پول توسط وی ازجمله عوامل کلیدی است که بسیاری از اقتصاددانان از آن به‌عنوان دلیل و طولانی شدن رکود بزرگ یاد می‌کنند. اساسی‌ترین تغییر سیاست فدرال رزرو نسبت به طلا در سال 1971 و در دوره موسوم به شوک نیکسون اتفاق افتاد. طی این دوره دولت ایالات‌متحده از یک‌سو به تثبیت قیمت‌ها و دستمزدها اقدام نمود و از سوی دیگر به قابلیت تبدیل مستقیم دلار به طلا پایان داد. نتیجه نهایی این اقدامات که از آن به‌عنوان بستن پنجره طلا یاد می‌شود این بود که ارزهای اصلی در جهان را وادار به پذیرش سیستم شناور کرد. بانک مرکزی ایالات‌متحده به‌عنوان بزرگ‌ترین بانک مرکزی جهان، به‌واسطه جایگزینی طلا با دلار در سال 1971 در مقابل ضربات سخت اقتصادی خود را مقاوم کرد. از آن به بعد بسیاری از بانک‌های مرکزی دلار را به‌عنوان اصلی‌ترین دارایی در سبد خود نگهداری کرده‌اند. این امر از یک نگاه به سود ایالات‌متحده است چراکه در این حالت نفع اقتصادهای بزرگ جهان در این خواهد بود که قدرت و ثبات اقتصادی و ارزی این کشور حفظ شود.

صندوق بین‌المللی پول ازنظر میزان ذخایر طلا پس از بانک‌های مرکزی ایالات‌متحده و آلمان و بالاتر از فرانسه و ایتالیا در جایگاه سوم قرار دارد. این نهاد در سال 1945 و بر اساس مفاد موافقت‌نامه برتون وودز و با اهداف ثبات و امنیت مالی، تسهیل تجارت بین‌المللی، ایجاد سامانه باثبات ارزی و اعطای تسهیلات به کشورهایی که با مشکلات اقتصادی روبرو هستند تأسیس گردید. این نهاد بین‌المللی در زمان شکل‌گیری تنها 29 عضو داشت و این اعضاء ملزم بودند بخشی از حق عضویت خود (25 درصد) را به شکل طلا پرداخت کنند. مهم‌ترین منابع ورودی طلا به صندوق همین حق عضویت‌ها بوده است. البته در حال حاضر منابع دیگری نیز وجود دارند که موجب افزایش ذخایر طلای صندوق می‌گردند ازجمله:

الف) کشورهای عضو صندوق می‌توانند جهت بازپرداخت اصل‌وفرع اعتبارات اخذشده از طلا استفاده کنند.

ب) اگر عضوی بخواهد ارز رایج عضو دیگر را داشته باشد معادل آن مبلغ طلا به صندوق فروخته و ارز مربوطه را تحویل می‌گیرد. نمونه عینی این مورد کشور آفریقای جنوبی در سال‌های 1970 و 1971 می‌باشد.

با افزایش اعضای این صندوق، منابع در اختیار آن نیز رشد کرد به‌طوری‌که در ابتدای فوریه 2016 صندوق بین‌المللی پول، 1/2814 تن طلا (474/90 میلیون اونس) به بهای تمام‌شده تاریخی 167/3 میلیون SDR (8/4 میلیون دلار) و ارزش روز 9/72 میلیون SDR (5/101 میلیون دلار) در مالکیت خود دارد. SDR یک دارایی پولی بین‌المللی است که در سال 1969 توسط صندوق بین‌المللی پول ابداع گردید. ارزش SDR بر پایه سبد موزون ارزهای مهم جهان تعیین می‌شود. طبق بازنگری انجام‌شده در نوامبر 2015، اوزان ارزهای اصلی جهت محاسبه ارزش SDR برای یک دوره 5 ساله بدین شرح تعیین گردید: دلار آمریکا 73/41 درصد، یورو 93/30 درصد، یوان چین 92/10 درصد، ین ژاپن 33/8 درصد و پوند انگلیس 09/8 درصد. در ابتدای آوریل 2016 هر واحد SDR با 40882/1 دلار آمریکا برابری می‌کند.

تا سال 1976 میلادی هر کشور عضو می‌بایست حق عضویت خود را به‌صورت 25 درصد طلا و 75 درصد پول رایج خود به صندوق پرداخت می‌کرد تا اینکه در این سال طبق موافقت‌نامه جامائیکا، این رویه کنار گذاشته شد و صندوق مجاز به فروش کلیه ذخایر طلای خود گردید تا از محل منابع حاصل، کمک و مساعدت مالی به کشورهای درحالی‌که توسعه را در دستور کار خود قرار دهد.

بین سال‌های 1999 و 2000 میلادی، صندوق در دو مرحله 2/401 تن طلا را معامله کرد. در گام نخست طلای مذکور را به ارزش روز به دو کشور برزیل و مکزیک به فروش رساند و سود حاصله را در حسابی جداگانه در راستای کمک و اعطای تسهیلات به کشورهای فقیر و مقروض (HIPC) نگهداری کرد. در گام دوم همین طلا را جهت تهاتر با بدهی‌های معوق از دو کشور فوق‌الذکر باز پس گرفت. در این پروسه دوجانبه عملاً طلایی جابجا نشد ولی بدهی دو کشور برزیل و مکزیک به صندوق تسویه گردید.

در آوریل 2008 صندوق بین‌المللی پول مدل جدید درآمدی که باهدف «بهبود پشتوانه مالی صندوق بر پایه سود حاصل از فروش طلا» بود را معرفی کرد. بر همین اساس در سپتامبر 2009 IMF اعلام نمود که قصد فروش 3/403 تن (97/12 میلیون اونس) طلا را دارد؛ یعنی در حدود یک‌هشتم ذخایر آن زمان خود. دلیل فروش این مقدار زیاد طلا نیز بهبود شرایط مالی صندوق و افزایش توان وام‌دهی به کشورهای ضعیف اعلام گردید. اولین مرحله از فروش طلا در اکتبر و نوامبر 2009 به قیمت بازار ولی خارج از بازار به بانک‌های مرکزی متقاضی شامل 200 تن به بانک مرکزی هند، 10 تن سریلانکا و 2 تن کشور سوئیس، جمعاً 212 تن انجام گرفت. در فوریه 2010 صندوق اعلام کرد که در نظر دارد فروش مابقی طلا به میزان 3/191 تن را در بازار اعمال نموده و جهت جلوگیری از اخلال قیمتی در بازار، این عرضه طی ماه‌های مختلف صورت خواهد پذیرفت. در دسامبر 2010 برنامه فروش 3/403 تن طلا به پایان رسید. از محل آن مبلغ 85/6 میلیارد SDR درآمد کسب شد تا مبلغ 4/4 میلیارد SDR آن جهت کمک به کشورهای فقیر و پیشبرد رشد اقتصادی آن اختصاص یابد. ازاین‌رو در فوریه 2012 مبلغ 700 میلیون SDR و در سپتامبر 2012 مبلغ 1750 میلیون SDR نیز جهت توزیع بین کشورهای یادشده تخصیص یافت.

در حال حاضر صندوق بین‌المللی پول قادر به اعطای وام از محل درآمدهای عادی و جاری خود نمی‌باشد چراکه دریافت‌کننده این تسهیلات اغلب اقتصادهای ضعیف بوده و درنتیجه ریسک بازپرداخت این تسهیلات بسیار بالاست. ازآنجاکه رسالت اصلی تشکیل صندوق، اعطای تسهیلات و کمک به همین کشورهاست بنابراین این نهاد بین‌المللی ناگزیر از فروش طلا و استفاده از عواید آن در جهت انجام مقاصد خود بوده است. صندوق با فروش طلا از یک‌سو حمایت اقتصادهای قوی را کسب می‌کند و از سوی دیگر زیان‌های ناشی از وام‌های اعطایی را پوشش می‌دهد. در پایان می 2016 این صندوق بیش از 28/1 میلیارد SDR وام معوقه دارد.

طلا با سهام متفاوت است:سهام از این لحاظ که ارزش ذاتی آن معادل ارزش فعلی سودهای برآوردی آتی است کاملا به اوراق قرضه شبیه است. زمانی که یک شرکت سهام خود را منتشر می کند سرمایه گذاران با این نیت آن سهام را خریداری میکنند که سودهای دریافتی آن در آینده ارزش ریسکی که پذیرفته اند را داشته باشد.

سرمایه گذاران در سهام از دو جهت به دنبال کسب منفعت هستند یکی سودهای تقسیمی شرکت ها که عموما به صورت نقدی و سالانه پرداخت می شود و دیگری افزایش ارزش آن سهم. اما طلا هیچکدام از ویژگی های بازار مذکور را ندارد. بدین معنا که اولا سرمایه گذاری در طلا باعث جریان نقدی و سود تقسیمی نمی شود و ثانیا این سرمایه گذاری ماهیاتا به منظور افزایش ارزش طراحی نشده است. بنابراین طلا به سهام نیز متفاوت است . ارزش طلا در بلند مدت اغلب برگشت کننده به میانگین بوده و نسبتا ثابت و یکنواخت رفتار نموده است و به نوعی ارزش خود را حفظ می کند لذا طلا بهترین گینه برای تنوع بخشی به یک سبد سرمایه گذاری است.

مشابه طلا ابزارهای سرمایه‌گذاری در نقره نیز بسیار متنوع است اما دو تفاوت اصلی بین دو بازار طلا و نقره شامل اولاً نوسانات بیشتر نقره نسبت به طلا و ثانیاً ً نقد شوندگی پایین‌تر نقره، باعث تفاوت‌هایی در این ابزارهای سرمایه‌گذاری شده است. یکی از ابزارهای سرمایه‌گذاری در نقره شمش فیزیکی است که ریسک‌ها و هزینه‌های خاص خود را دارد اما ETF های شمش نقره این مشکلات را به همراه ندارند. شرکت آی شرز که ETF طلای IAU را منتشر کرده، ETF نقره SLV را نیز مدیریت می‌نماید که بزرگ‌ترین ETF نقره در جهان است. این ETF بسیار نقد شونده بوده و فعالانه معامله می‌گردد.
سهام نقره نیز ابزار دیگری جهت سرمایه‌گذاری در بازار نقره است. با توجه به اینکه بسیاری از بنگاه‌های استخراج‌کننده و تولیدکننده نقره همزمان به تولید طلا نیز اشتغال دارند، همپوشانی زیادی بین شاخص‌های سهام طلا و نقره وجود دارد. معروف‌ترین ETF سهام نقره، ETF استخراج‌کنندگان نقره گلوبال ایکس با نماد SIL است که به دلیل حجم کم سهام منتشره این صندوق، دسترسی به آن‌قدری مشکل است.

سرمایه‌گذاری در پالادیومنیز شامل سهام شرکت‌های فعال در این صنعت مانند شرکت پالادیوم شمال آمریکا (PAL) و شرکت نوریلسک نیکل روسیه و همچنین ETF پالادیوم فیزیکی با نماد معاملاتی PHPD و ETF سهام پالادیوم با نماد PALL می‌باشد.

قرارداد آتی پالادیوم با نماد PA در بورس شیکاگو پذیرفته و معامله می‌شود. این قرارداد نیز به‌صورت 24 ساعته و در 5 روز هفته دادوستد و هر قرارداد 100 اونس پالادیوم را شامل می‌شود.

صرف‌نظر از سطح فعالیت و میزان تحمل ریسک، بازار طلاابزارهای مناسب و متنوعی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. تنوع این ابزارهای سرمایه‌گذاری به حدی است که تقریباً همه اقسام معامله گران را در برمی‌گیرد؛ اما به‌طور اجمالی و در یک عبارت می‌توان ادعا کرد ابزاری برای سرمایه‌گذاری مناسب است که اولاً هزینه تحصیل اولیه آن پایین بوده، نقد شوندگی بالایی داشته و ثالثاً از قابلیت استفاده از اهرم برخوردار باشد. در سطح جهان، ابزارهای متنوع سرمایه‌گذاری در طلا به شرح ذیل در دسترس سرمایه‌گذاران است :

• صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله
• سهام شرکت های فعال در صنعت طلا
• قراردادهای آتی طلا
• اختیار معامله

مهمترین استراتژی های بازار طلا به 2 دسته تقسیم می شود :

استراتژی‌های معاملاتی بازار

قیمت طلا با دیگر فلزات گران‌بها ازجمله نقره همبستگی دارد. البته این همبستگی کامل نیست. بیش از 100 سال پیش این نسبت در حدود 16 بود. بدین معنا که هر اونس طلا برابر 16 اونس نقره ارزش داشت. در طول سال‌های متمادی و با تغییر الگوی عرضه و تقاضای این دو فلز، نسبت مزبور دستخوش تغییرات بسیار شده است؛ به‌طوری‌که در آوریل سال 2011 که نقره باقیمت 76/49 دلار در قلۀ قیمتی خود واقع‌شده بود این نسبت در سطح 5/31، در سپتامبر 2011 نیز که طلا در اوج قیمت خود قرار داشت در حدود 44 واحد، ابتدای سال 2015 در حدود 76 و در ابتدای سال 2016 نسبت طلا و نقره در سطح 78 واحد بوده است.
اولین قدم برای انجام معامله از طریق GSR، تعیین دامنه قیمتی معقول برای این نسبت در یک دوره زمانی مشخص می‌باشد. همان‌طور که در بالا بیان شد نسبت GSR در طول سال‌های مختلف تغییرات زیادی به خود دیده است بنابراین نمی‌توان دوره‌های بلندمدت را معیار تعیین نسبت قرارداد؛ اما با انتخاب دوره‌های کوتاه‌مدت‌تر مثلاً دوساله، یک‌ساله و حتی 6 ماهه، استراتژی ما بهینه می‌شود.

استراتژی‌های مدیریت ریسک

فرض کنید شما سهام یک ETF شمش طلا را در سبد سرمایه‌گذاری‌تان دارید. جهت محافظت این سهام از ریسک نوسانات احتمالی قیمت، می‌توان به صدور اوراق اختیار خرید سهام ETF اقدام نمود. با این تصمیم اگر قیمت سهام ETF رشد کند شما سود خود را کسب خواهید کرد ولی اگر قیمت آن سهام کاهشی باشد در این حالت زیان شما مدیریت‌شده و بی‌محابا افزایش نخواهد یافت.

صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک هستند که واحدهای آن در بورس اوراق بهادار قابل معامله می‌باشد. این صندوق‌ها از بسیاری جهات به سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک شبیه‌اند؛ با این تفاوت که میزان نقد شوندگی آن‌ها بیشتر، کارایی بالاتر و فرایند سرمایه‌گذاری در آن‌ها ساده‌تر است.

در ETF ها نیز مانند سایر صندوق‌ها حق‌الزحمه مدیر توسط سهامداران صندوق پرداخت می‌شود و در زمان معامله واحدهای صندوق، کارگزاری از معامله گران کارمزد مطالبه می‌کند. گرچه سرمایه‌گذاری در ETF ها خالی از ریسک نیست ولی درعین‌حال مسیری کم‌هزینه جهت استفاده از مهارت‌های مدیران حرفه‌ای بازار تلقی می‌شود.

سه ویژگی اصلی که ETF های طلا را ابزاری مناسب جهت سرمایه‌گذاری معرفی کرده است عبارت‌اند از:

الف) هزینه‌های حق‌الزحمه پایین به میزان حدوداً 25/0 درصد: علت پایین بودن این هزینه‌ها این است که مدیران ETF های طلا عموماً به دنبال پیشی گرفتن از بازده بازار اصلی طلا نبوده و کسب همان میزان بازده برایشان در اولویت قرار دارد. به این نوع مدیریت صندوق یا سبد، منفعلانه اطلاق می‌شود. در مقابل حق‌الزحمه‌های مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های پوششی به دلیل اینکه از روش‌های مدیریت فعال استفاده می‌برند، در حدود 5% می‌باشد.

ب) مسائل مالیاتی: ETF های طلا به شکلی طراحی‌شده‌اند که از منظر مسائل مالیاتی مانند سهام رفتار می‌کنند. بدین معنا که مانند سهام، درزمانی که واحدهای ETF طلا به فروش می‌رسند مشمول مالیات خواهند بود نه زمانی که این واحدها و یا سهام با رشد قیمت و ارزش مواجه می‌شوند. به‌عنوان‌مثال اگر جمع دارایی‌های یک ETF طلا در ابتدای سال یک‌میلیون دلار و در پایان همان سال ارزش آن به یک‌میلیون و دویست هزار دلار برسد سهامداران این ETF مشمول مالیات نبوده و تنها زمانی مشمول مالیات هستند که سهم خود را واگذار نمایند.

ج) نقد شوندگی: در برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در زمان ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری، از فرد کارمزدی مطالبه می‌گردد که این امر موجب می‌شود بخشی از سود سرمایه‌گذاری وی کاهش یابد. این موضوع زمانی حادتر می‌شود که سرمایه‌گذار بخواهد خیلی سریع از سرمایه‌گذاری خود خارج‌شده و پول خود را نقد کند. این مشکل در ETF ها وجود ندارد، چراکه در این‌گونه صندوق‌ها، ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری موضوعیت نداشته و اگر شخص تصمیم خروج از آن را داشته باشد کافی است در بورس، سهام خود را به فروش برساند.

بسیاری از بزرگ ترین شرکت های تولید کننده یا تجهیزکننده فرآیند تولیدی طلا در ایالات متحده و کانادا واقع شده و در بورس های مهم آمریکای شمالی ثبت و پذیرفته شده اند. معروف ترین این شرکت ها شرکت باریک گولد با نماد معاملاتی ABX است. این شرکت که بزرگ ترین تولیدکننده طلا در جهان است در سال 1983 در کانادا تأسیس و سهام آن در بورس نیویورک معامله می شود. این شرکت مالک 14 معدن طلا در کشورهای کانادا، آمریکا، پرو، استرالیا، دومینیکن و گینه بوده و همچنین 9/63 درصد از سهام شرکت بزرگ آکاسیا ماینینگ را در اختیار دارد.

تحلیل بنیادی سهام شرکت های فعال در صنعت طلا شبیه تحلیل سایر شرکت های بورسی است و می توان عملکرد آن ها را با هم مقایسه کرد. برای سرمایه گذارانی که تحمل ریسک بالایی دارند سهام طلا گزینه ای مناسب است چرا که در یک بازار صعودی، سهام طلا می تواند هم از قیمت های طلا و هم از ETF های سهام پیشی بگیرد. اگرچه سهام طلا نیز از قیمت اصلی طلا پیروی می کند ولی اغلب نوسان بیشتری را به خود می بیند. به عنوان مثال در سال 2015 قیمت طلا با حدود 8/12 درصد نزول روبرو شد در حالی که در همان سال قیمت سهام شرکت باریک گولد 8/32 درصد سقوط کرد. از سوی دیگر در سال 2010 قیمت جهانی طلا با رشدی حدود 1/23 درصد همراه شد و در همین سال سهام ABX از 82/34 دلار به 51/47 دلار رسید یعنی حدود 4/36 درصد رشد کرد. همان گونه که ملاحظه می شود قیمت سهام شرکت های فعال در حوزه طلا با نوسانات و در نتیجه ریسک به مراتب بالاتری نسبت به قیمت طلای فیزیکی و ETF های مرتبط با آن همراه است و برای سرمایه گذاران ریسک پذیر و حرفه ای مناسب تر است. از آنجایی که سهام طلا نوعی سرمایه گذاری غیرمستقیم در طلا محسوب می شود، منتقدان این گونه سرمایه گذاران معتقدند علاوه بر ریسک های بازار طلا، سرمایه گذاران در معرض ریسک های دیگری هستند که بازار سهام همواره با آن مواجه است. این گونه از صاحب نظران سرمایه گذاری در سهام طلا را در اولویت های چندم خود قرار می دهند. از سوی دیگر موافقان این سرمایه گذاری برآنند که ارزش طلا هیچ گاه به دلیل بهبود فرآیند تولید و اکتشاف طلا افزایش نمی یابد و در خصوص اخبار مرتبط با عملیات استخراج و کشف معادن جدید بسیار با تأخیر عمل می کند ولی سهام طلا بر این گونه اخبار واکنش سریع و مثبت نشان می دهد.

به طور کلی نوسانات طلا در مقابل سهام طلا کمتر و برای سرمایه گذاران ریسک گریز مناسب تر است. در مقابل سهام طلا برای سرمایه گذارانی که به دنبال ایجاد تنوع و نیز فرصت های تهاجمی برای رشد قیمت ها هستند جذابیت بیشتری دارد.

اختیار معامله قراردادی است که به مالک آن، اختیار خرید و یا فروش یک دارایی با یک قیمت معین و در یک دوره زمانی مشخص را می دهد و تصمیم گیری در خصوص خرید یا فروش آن دارایی یک حق و اختیار برای دارنده آن است و نه یک تعهد. اختیاری که به دارنده آن اجازه می دهد یک دارایی مشخصی را با قیمت معین در زمانی مشخص خریداری نماید اختیار خرید و اختیاری که به دارنده آن اجازه می دهد دارایی مربوطه را با قیمتی مشخص و در زمانی معین به فروش برساند اختیار فروش نامیده می شود. اوراق اختیار معامله نیز از جمله اوراق مشتقه ای است که سرمایه گذاری در آن مزایای زیادی دارد. مهم ترین مزیت آن امکان ورود به بازار با درگیر کردن سرمایه کمتر است. بدین معنا که با آورده کمتر می توان به سودهای زیادی دست یافت.

شواهد بسیاری وجود دارد که شمش طلا در قرن 17 میلادی در لندن معامله و دادوستد می‌شده است. اعضای اصلی این بازار در آن زمان خانواده‌های موکاتا و گولدز مید بودند. با معرفی سیستم نقره مرجع در سال 1897 و طلای مرجع در سال 1919، این بازار ساختار واقعی‌تری به خود گرفته و به سازمان LBMA فعلی نزدیک شد. رشد فزاینده قیمت طلا و نقره ناشی از تنش‌های سیاسی و اقتصادی در اوایل دهه 1980 موجب توجهات بیشتر به بازار طلا از سوی سرمایه‌گذاران شد. افزایش تعداد فعالان این بازار از یک‌سو و تصویب قانون خدمات مالی در سال 1986 از سوی دیگر نهایتاً به تشکیل نهاد LBMA منتج گردید.

یکی از وظایف اصلی LBMA به‌طورکلی انتشار فهرست مشخصه‌های طلای مرغوب است. ازنظر LBMA طلای مرغوب به شمشی اطلاق می‌شود که عیار آن 995، وزن آن 400 اونس و بر روی آن مهر شرکت ذوب کننده و پالاینده قابل‌مشاهده باشد؛ اما مهم‌ترین وظیفه LBMA در مورد طلا، تعیین قیمت مرجع است. این قیمت برای کلیه تاجران طلا به‌عنوان یک مرجع قیمتی تلقی می‌شود. بااینکه معاملات بین خریداران و فروشندگان باقیمت‌های متفاوتی صورت می‌گیرد اما درنهایت تسویه این معاملات بر مبنای قیمت مرجع صورت می‌گیرد.

فرایند تعیین قیمت مرجع طلا در LBMA بدین‌صورت است که نمایندگان 5 خانه شمش لندن که تجار بزرگ بازار طلا هستند دو بار در روز در ساعت 10:30 صبح و 15:30 در ساختمان تاریخی روتسچایلد دورهم جمع می‌شوند. سپس این اعضا سفارش‌های موردنظر خود اعلام و رئیس این کمیته با نزدیک کردن قیمت‌های اعلام‌شده و توافق بین 5 عضو، قیمت مرجع را تعیین و اعلام می‌نماید. بعد از اعلام قیمت مرجع، اعضای 5 گانه مذکور قیمت تعیین‌شده را به نهادهای واسطه‌ای یا کارگزاری‌های خود و ایشان نیز به مشتریان خود اعلام می‌کنند. اگر تقاضای خرید مشتریان از میزان فروش آن‌ها پیشی بگیرد قیمت طلا افزایش و اگر عرضه از تقاضا بیشتر باشد قیمت طلا کاهش خواهد یافت.

در سال 1850 لندن به‌عنوان قطب اصلی معاملات طلا در جهان تلقی می‌شد و شرکت‌های معدنی کالیفرنیا، آفریقای جنوبی و استرالیا طلای استخراجی‌شان را برای پالایش و فروش به این شهر ارسال می‌کردند. این شرکت‌ها از خانه‌های شمش لندن درخواست می‌کردند که حسابی مستقل و مجزا برای آن‌ها معرفی تا عملیات و معاملاتشان از طریق این حساب‌ها صورت گیرد. به این حساب‌ها Loco London می‌گفتند. هم‌اکنون از حساب‌های مذکور جهت تسویه دادوستد بین مشتریان و معامله گران و همچنین سایر معاملات بازار استفاده می‌شود. مانده بستانکار حساب Loco London به معنای طلب طلای آن عضو از خانه‌های شمش است دقیقاً مانند مانده بستانکار یک حساب بانکی، شرکت تسویه فلزات گران‌بهای لندن LPMCL که توسط شش بازار گردان بزرگ جهان تشکیل‌شده است وظیفه نگهداری و تسویه معاملات بین اعضا و همچنین بین اعضا و مشتریان را به عهده دارد. مشتریان درخواست‌های خود جهت افتتاح حساب Loco London را به این شرکت اعلام می‌کنند. LPMCL هم آمادگی تسویه فیزیکی معاملات را دارد و هم می‌تواند به‌صورت نقدی عمل نماید.

اگرچه بیشتر اقتصادهای جهان استفاده از سازوکار استاندارد رسمی طلارا کنار گذاشته‌اند اما همچنان طلا را به‌عنوان یک دارایی ذخیره‌ای به‌طور مستقیم و یا از طریق سرمایه‌گذاری در ارزهایی مثل دلار و یورو به‌طور غیرمستقیم نگهداری می‌کنند. استاندارد طلا می‌تواند معانی مختلفی داشته باشد اما اغلب به پولی اشاره می‌شود که به‌واسطه شمش طلا پشتیبانی می‌شود. این بدین معناست که مرجع پولی مرکزی یک کشور مثل دولت و یا بانک‌های مرکزی مثل فدرال رزرو تنها تا آن میزان پول منتشر می‌کند که کاملاً توسط شمش طلای در اختیار آن نهاد پشتیبانی می‌شود. در یک سیستم استاندارد طلا، پول در گردش کم‌وبیش نسبت به مقدار معینی شمش طلا تثبیت‌شده است. به لحاظ نظری افزایش ارزش پول در این سیستم مشکل‌تر است و به‌این‌ترتیب ارزش پول، ماندگاری بیشتری دارد. همچنین استاندارد طلا بنا دارد اعتماد به پول و نظام پولی یک اقتصاد را افزایش دهد زیرا مردم با علم به اینکه پشتوانه چون در جیب و حسابشان، مقدار مشخصی از طلاست اطمینان بیشتری خواهند داشت.

موافقان سیستم استاندارد طلا معتقدند عدم بهره‌گیری از این سیستم برای یک اقتصاد ریسک‌های زیادی دارد که مهمترین آن انتشار پول بدون پشتوانه است. آلمان بعد از جنگ جهانی اول با خزانه خالی از طلا مواجه بود و جهت تأمین بودجه هزینه‌های خود به یک نظام پولی بدون پشتوانه روی آورد که این سیاست به یک سقوط اقتصادی فاجعه‌بار انجامید. به اعتقاد موافقان سیستم استاندارد طلا، به‌کارگیری سیستم پولی بدون پشتوانه خطرناک است و بانک‌های مرکزی سابقه چندان خوبی در این‌گونه سیاست‌ها نداشته‌اند. به‌عنوان‌مثال اقدامی که فدرال رزرو در طول بحران مالی 2008-2010 اتخاذ نمود و به چاپ پول الکترونیک مبادرت ورزید ریسکی است که شاید رها شدن از آن به‌سادگی امکان‌پذیر نباشد.

از سوی دیگر مخالفان سیستم استاندارد طلامعتقدند که این نظام پولی گاهی اوقات مانند غل و زنجیر بر دست و پای نظام اقتصادی کشورها عمل می‌کند. در مواقعی که یک اقتصاد با رکود جدی مواجه می‌شود سیاست انبساطی پولی می‌تواند خروج از این رکود را تسریع بخشد. اگر دولت‌ها اجازه نداشته باشند که بدون پشتوانه طلا، اقدام به انتشار پول و تزریق آن در اقتصاد بیمار خودنمایند با رکودی عمیق‌تر و طولانی‌تر مواجه می‌شوند. بسیاری از اقتصاددانان معتقدند اگر دولت‌ها در رکود دهه 1930، خیلی سریع‌تر نظام استاندارد طلا را کنار می‌گذارند و عرضه پول خود را افزایش می‌دادند زودتر از رکود بزرگ خارج می‌شدند.

طلای خالص با توجه به نرمی زیاد برای ساخت بیشتر وسایل مناسب نیست و به همین جهت بیشتر طلایی که در جواهرات به کار می‌رود، طلای خالص نیست. در کشورهای مختلف یک یا چند عیار برای طلاسازی مرسوم است. در ایران معمولاً از عیار ۱۸ استفاده می‌شود. عیار سکه‌ها معمولا بالاتر از عیار جواهرات است و گاهی از طلای خالص هم استفاده می‌شود. در ایران تمام انواع سکه‌های طلای بهار آزادی با عیار ۲۱٫۶ (۹۰٪) ضرب می‌شوند.در زبان انگلیسی و دیگر زبان‌های اروپایی عیار را «قیراط» (carat یا Karat) با حرف اختصاری K می‌نامند که این قیراط را نباید با قیراط که یک واحد وزن برای اندازه‌گیری وزن جواهرات است اشتباه گرفت. هر قیراط ۲۰۰ میلی‌گرم (۰٬۲ گرم) وزن دارد.

عیار مرسوم در مناطق مختلف جهان

کشورهای عربی، چین، هنگ کنگ، تایوان : ۲۴ عیار

کشورهای عربی، هند، بنگلادش، پاکستان، سریلانکا: ۲۲ عیار

کشورهای عربی، منطقه خلیج فارس، ایران: 21 عیار 18 تا عیار

جنوب اروپا و پرتغال : ۱۹٫۲ عیار

جنوب اروپا، منطقه مدیترانه: ۱۸ عیار

شمال اروپا، آلمان : عیار 18

روسیه، شوروی سابق : عیار 14 قدیم و 9 جدید

بریتانیا : 9 تا 22 عیار

ایالات متحده : 10 تا 18 عیار

بانک‌های شمش مراکزی هستند که باهدف نگهداری فیزیکی طلاایجاد گردیده و وظیفه بازار گردانی طلا را به عهده‌دارند. بانک‌های مرکزی اصلی و IMF ارتباط نزدیکی با بانک‌های شمش داشته و بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاری‌هایشان در طلا از کانال این بانک‌ها عبور می‌کند. از بانک‌های شمش معروف در جهان می‌توان به Barclays Bank، Deutsch Bank، Goldman Sachs، HSBC Bank و JP Morgan اشاره کرد. این بنگاه‌ها، بازار سازان بازار شمش لندن (LBMA) بوده و موجب افزایش نقد شوندگی بازار می‌شوند. بانک‌های شمش اغلب فعالیت خود را با استفاده از اهرم انجام می‌دهند.

برای درک بهتر مفهوم اهرم در بازار طلا به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید یک بانک شمش قصد فروش 50 تن طلا در بازار را دارد و در نظر دارد این میزان طلا را از بانک مرکزی فرانسه استقراض نماید. به این عمل در بازارهای مالی، فروش استقراضی گفته می‌شود. بانک شمش نیز پس از پرداخت بهره، طلای استقراضی را در بازار به فروش می‌رساند. تا اینجای کار همه‌چیز معمول و عادی است اما مشکل ازآنجا ناشی می‌شود که بانک مرکزی فرانسه طلایی را که قرض داده افشا نمی‌کند؛ بنابراین مانده طلای نزد بانک مرکزی فرانسه دست‌نخورده محسوب شده و در این شرایط در بازار نیز 50 تن طلای اضافی وجود دارد؛ بنابراین تلقی بازار، وجود 100 تن طلا خواهد بود.

این مثال اتفاقی است که در بازار طلا به‌وفور اتفاق می‌افتد و نشان‌دهنده این موضوع است که بازار طلا بازاری بسیار اهرمی است. به‌طوری‌که شاید بتوان ادعا کرد که ذخایر طلا به دلیل وجود اهرم، عملاً دو برابر ذخایر واقعی در نظر گرفته می‌شوند. درست به همین دلیل است که فدرال رزرو تحت‌فشارهای بسیاری است تا شفافیت اطلاعاتی خود را از طریق افشای معاملات با بانک‌های شمش افزایش دهد که این مهم می‌تواند تصمیمی مطلوب و مناسب باشد. مادامی‌که شفافیت کافی در بازار فیزیکی شمش وجود نداشته باشد و هیچ اطلاعاتی از میزان شمش‌های قرض داده‌شده و قرض گرفته‌شده در دست نباشد اولاً برآورد میزان ذخایر موجود طلا، کاری تقریباً محال بوده و ثانیاً پیش‌بینی و درک تصمیمات بانک‌های شمش نیز برای تحلیل گران فرآیندی دشوار خواهد بود.