خبر
 

فیروزه نیشابور در دنیا بی رقیب است

زیباترین و بی همتاترین فیروزه جهان از معدن فیروزه نیشابور بدست می آید. فیروزه نیشابور بدلیل کیفیت عالی آن به خصوص انواع عجمی و شجری ممتاز از معروفیت خاصی برخوردار است. وجود نمونه های زیبایی از این سنگ در موزه های مطرح دنیا چون موزه زمین شناسی لندن و امریکا و موزه علوم زمین تهران خود گواه ارزش این سنگ قیمتی است.

معدن فیروزه نیشابور در ۵۵ کیلومتری شمال شرق نیشابور قرار داشته و دارای ذخیره ای بیش از ۹ هزار تن و ظرفیت تولید سالانه ۱۹ تن است. از هر تن سنگ فیروزه به طور متوسط ۸ تا۱۰ کیلوگرم فیروزه به دست می آید که عمدتا به منظور تزئینات و به عنوان سنگ قیمتی مورد استفاده قرار می گیرد.

فیروزه یکی از قدیمی ترین سنگ های شناخته شده در دنیاست. زیبایی اش در طول تاریخ آن را در زمره سنگ های پررمز و راز قرارداده و افسانه ها در مورد آن نسل به نسل و سینه به سینه ساخته شده است.

فیروزه این سنگ زیبا آدمیان را در طول قرن ها شیفته خود کرده است. بنا به منابع تاریخی و باستان شناسی در معابد مصر، ۴دستبند فیروزه در دستان ملکه در یک معبد باستانی یافت شده است. استفاده از فیروزه را باستان شناسان به ۶ هزار سال قبل نسبت می دهند.

معدن فیروزه پس از ۷ هزار سال هنوز چراغی روشن دارد.

نیشابور منطقه ای است کهن در استان خراسان رضوی واقع در دشتی نسبتا وسیع، که از شمال به شهرستان های چناران و قوچان و از شرق به مشهد و از جنوب به تربت حیدریه و کاشمر و از غرب به سبزوار محدود می شود.

این شهرستان با وسعتی معادل ۸۷۳۲ کیلومتر، محل استخراج مرغوبترین فیروزه جهان است و در دل کوه های خود سنگی آبی به رنگ آسمان را جای داده است.

فیروزه در ایران در نیشابور یافت می شود که منبع اصلی فیروزه مرغوب در دنیا به شمار می رود، با توجه به کشف جسدی در کهن دژ نیشابور بیش از ۵ هزار سال قدمت دارد و در کنار آن قطعات فیروزه یافت شده می توان گفت در ایران استفاده از این سنگ افسانه ای به ۲ هزار سال قبل از میلاد می رسد.

به نظر می رسد فیروزه(پیروزه) در زبان فارسی از کلمه پیروزی ریشه گرفته است. پارسیان باستان براین عقیده بودند که بازتاب ماه روی سنگ فیروزه برای آنان خوش یمن است و آنان را در مقابل چشم شیطان محافظت می کند و برخی نیز معتقد بودند که نگاه کردن به فیروزه اثری شفابخش دارد. مارکوپولو جهانگرد ونیزی نیز در یادداشت های خود در خصوص فیروزه نیشابور مطالبی را نوشته است.

معدن فیروزه نیشابور در ۵۳ کیلومتری شمال غربی مرکز شهرستان در دامنه های جنوبی ارتفاعات بینالود قرار داشته و با ۱۶۵نفر عضو به صورت تعاونی اداره می شود.

اما اگر سراغ فیروزه خوب را بگیرید نشانی همان جایی است که پیر و جوان، کوچک و بزرگ یک دستگاه فیروزه تراشی مقابلشان است و مردان آن نیز روزی حلال خود را از راه تراش فیروزه به سر سفره خانه شان می برند. مشهدالرضا(ع) به دلیل نزدیکی به نیشابور از گذشته محل تراش و عرضه فیروزه بوده و یادمان باشد که تراش فیروزه در ایران همچون فیروزه اش مرغوبترین نوع تراش در دنیا محسوب می شود و بسیاری فیروزه تراشی را نسل به نسل به یکدیگر آموختند و این پیشه را کسب خانوادگی خود می دانند.

تراش فیروزه بنابه حساسیت و نوع آن فرق دارد و محتاج به ذوق و سلیقه بسیاری است. فیروزه مرغوب نیشابور که در زمره جواهرات قرار می گیرد چهار نوع است که بعد از فیروزه عجمی(مرغوبترین نوع فیروزه) شامل: فیروزه عربی، فیروزه توفال، فیروزه توفال سفید رنگ و فیروزه توفال نیم رنگ است.

پس از آن که مرحله ارزیابی سنگ به پایان می رسد و نوع و شکل آن مشخص می شود نوبت تراش سنگ است که مراحل مختلفی دارد و عبارتند از: برش با تیغه های مخصوص، حبه کردن و یا رو کردن سنگ و تراش سنگ که در آن جهت نما و معیارهای برش مشخص می شود. مرحله آخر همان صیقل دادن سنگ است.

هر تراش نیز برای یک منظور بکار می رود. تراش عجمی که برای انگشتری و همچنین تراش های ۴ گوش، مستطیل، لوزی و اشکی که برای گردن بند، دست بند و خلخال بکار می رود. تراش فیروزه کاری بسیار حساس است چراکه فیروزه سنگی نرم است و یک اشتباه کوچک موجب از هم پاشیدگی سنگ در زیر دستگاه می شود. گاه فیروزه همراه با رگه هایی از طلاست که برخی به دلیل زیبایی بیشتر از انواع دیگر می پسندند و زمانی که با طلا استفاده می شود زیبایی خاصی به آن می بخشد.

امروزه از فیروزه علاوه بر انواع زینت آلات برای ساخت انواع تابلوهای فیروزه ای نیز استفاده می شود، آیات و کلمات قرآنی تراشیده شده با فیروزه آبی روی مخمل یک دست، زیبایی خاصی بکار می بخشد به خصوص که قاب آن را خاتم کاران اصفهانی بسازند.

در حال حاضر در آمریکا در زمینه استخراج و تراش فیروزه سرمایه گذاری بسیاری شده ولی به گفته فیروزه تراشان هنوز مرغوبیت فیروزه نیشابور در دنیا بی رقیب است.

- سهم اندک ایران از بازار جهانی فیروزه

با اینکه فیروزه ایران همچون نگینی در بازارهای جهانی می درخشد، متاسفانه سهم ما از بازارها بسیار اندک است و حتی هندی ها، پاکستانی ها، تایلندی ها و ارمنی ها در منطقه پیشرفت های قابل توجهی یافته اند و هزاران نفر را در کشورهای خود به کار تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی مشغول کرده اند این در حالی است که در کشورمان و با وجود این پتانسیل عظیم، شاید بیش از دو هزار نفر در مشهد و نیشابور مشغول این کار نباشند.

غلامرضا مظفریان یکی از فیروزه تراشان با سابقه مشهدی در این باره می گوید: این رشته به منظور اشتغالزایی و رشد صادرات غیرنفتی می تواند در کشور حرف اول را بزند، اما زمانی می تواند این طور باشد که دولت با پرداخت وام های کم بهره تسهیلات و حمایت های فراوان روح تازه ای در میان شاغلان به تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی بدمند.

وی یادآورمی شود دولت می تواند تنها با پرداخت ۲۰میلیون تومان به هر صنعتگر این رشته تا ۴ سال دیگر رشته تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی را متحول کرده و بستر اشتغال بسیاری را در سطح کشور ایجاد کند. معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان رضوی نیز در این باره می گوید: در حال حاضر در زمینه تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی تنها یک اتحادیه با عنوان اتحادیه فیروزه تراشان با ۴۸۰ عضو فعال وجود دارد.

حسین خواجه بیدختی در خصوص اقدامات انجام شده به منظور رشد و توسعه این رشته می افزاید: در اوایل مهرماه امسال نخستین هنرستانی که رشته تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی در آن تدریس می شود با همکاری آموزش و پرورش در شهرستان نیشابور راه اندازی شده است.

خواجه بیدختی ادامه می دهد ضمن اینکه کلاس تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی نیز در مشهد دایر است و همچنین با هنرستانی در این شهر (مشهد) به منظور برگزاری این رشته در حال مذاکره و توافق هستیم اما این کارها برای توسعه و رونق بازار فیروزه ایران ناکافی به نظر می رسد و نیاز به حمایت خاص از سوی برنامه ریزان دارد.

نویسنده: ادمین سیستم
جمعه 25 مهر 1393 ساعت 01:29
notification

آیا مایلید از نوسانات بازار آگاه شوید؟

دریافت هشدار در نوسانات قیمت طلا، سکه، دلار، اونس، نفت، بورس و بیت کوین