ناکامی آمریکا در ناامن‌سازی خاورمیانه با اهرم‌ اقتصادی

در هفته‌های اخیر اقدامات مختلفی از سوی آمریکا برای بحرانی جلوه دادن و تشدید فضای ناامنی در منطقه خاورمیانه صورت گرفته است که رسانه‌های غربی و منطقه‌ای همسو با کاخ سفید، برای شدت بخشیدن، اقدام به برجسته‌سازی آن کرده‌اند.
بازی کاخ سفید برای ناامن جلوه دادن خلیج فارس و افزایش تنش میان آمریکا و ایران در هفته‌های اخیر با اقدام «جان بولتون» مشاور امنیت ملی «دونالد ترامپ»، با برجسته‌سازی اعزام ناوهواپیمابر به خلیج فارس شدت یافت.
بولتن که این روزها به سیبل انتقاد دولتمردان آمریکایی نیز تبدیل شده، اقدام از پیش برنامه‌ریزی شده نیروی دریایی این کشور برای اعزام این ناو به منطقه را با توجیه «نشانه‌ها و هشدارهای مشکل‌آفرین و تنش‌زا از سوی ایران» مرتبط ساخت که با هجمه‌ای از انتقادهای داخلی و خارجی همراه بود.
گام دیگر واشنگتن در زمینه ناامن نشان دادن منطقه، دستور به کاهش شمار کارکنان نمایندگی‌هایی آمریکا در عراق با ادعای خروج 200 تن از آنها بود؛ آن هم در حالی که مقام‌های عراقی بارها بر مطلوب بودن شرایط امنیتی و نبود تهدید خاص در این کشور تاکید کرده‌اند.
البته خروج این تعداد نیرو در برابر آمارهای رسمی دولت عراق مبنی بر حضور بیش از 10 هزار نیروی نظامی آمریکا در عراق، چیزی جز فضاسازی رسانه‌ای برای القای ناامنی در منطقه نیست.
با این حال در دو روز اخیر، دولتمردان کاخ سفید گام‌های دیگری برای ناامن جلوه دادن منطقه برداشته‌اند که در حوزه اقتصادی و تجاری است.
خروج شماری از کارکنان شرکت نفتی «اکسون موبیل» آمریکا به بهانه بالاگرفتن تنش میان ایران و آمریکا، برنامه بعدی واشنگتن برای ملتهب نشان دادن منطقه است.
رویترز در این رابطه دیروز(شنبه) اعلام کرد که این شرکت نفتی اقدام به انتقال 20 کارمند خارجی خود از میدان نفتی «غرب القرنه یک» در عراق به دبی کرده است.
این اقدام شرکت نفتی آمریکایی با واکنش دولتمردان عراقی همراه شد به طوری که شرکت نفت بصره عراق این رویکرد را جنگ روانی آمریکا دانست و اعلام کرد، خروج این تعداد از کارمندان شرکت اکسون موبیل تاثیری بر میزان تولید نفت و گاز عراق نداشته و نخواهد گذاشت.
براساس اطلاعیه شرکت نفت بصره، خروج کارمندان نفتی آمریکا از عراق هیچ تاثیری بر اجرای طرح‌های توسعه و یا عملیات سرویس و نگهداری تاسیسات نفت و گاز بصره ندارد.
شرکت نفتی «اکسن موبیل» که به «رکس تیلرسون» وزیر سابق امور خارجه آمریکا تعلق دارد، در میدان نفتی «غرب القرنه یک» فعالیت دارد که یکی از بزرگترین میدان‌های نفتی جهان است. این میدان در غرب بصره و نزدیک مرز ایران قرار دارد.
به گفته تحلیلگران، این رویکرد شرکت آمریکایی به نوعی تلاش برای فشار حداکثری به دولت عراق است که «پروژه جامع جنوب عراق» را دنبال می‌کند.
عراق برای توسعه میادین نفت و گاز خود و حضور پر رنگ‌تر در بازارهای جهانی، قصد دارد قرارداد 30 ساله نفتی با «اکسون موبیل» و «پتروچاینا» 2 غول بزرگ انرژی جهان امضا کند.
این کشور در ماه مارس(اسفند-فروردین) 2019 میلادی چهار و نیم میلیون بشکه نفت در روز تولید کرده و اکنون بعد از عربستان سعودی بیشترین نفت را در میان اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) صادر می‌کند.
چندی پیش «عادل عبدالمهدی» نخست‌وزیر عراق در نشست خبری هفتگی خود اعلام کرد که بغداد در حال امضای نهایی قراردادی در عرصه انرژی به مدت 30 سال و به ارزش 53 میلیارد دلار با شرکت آمریکایی «اکسون موبیل» و شرکت چینی «پتروچاینا»ست.
انتظار می‌دارد عراق در مدت 30 سال اجرای این قرارداد، 400 میلیارد دلار به دست آورد.
با توجه به اینکه گمانه‌زنی رسانه‌ای بر این بود که امضای قرارداد با شرکت آمریکایی برای توسعه میادین نفت و گاز، یکی از شروط واشنگتن به بغداد در اعمال تحریم‌ها علیه تهران بوده، مقام‌های عراقی اعلام کرده‌اند که این قرارداد هیچ ربطی به تحریم‌ها و تعهد عراق به این تحریم‌ها ندارد.
در همین رابطه «حمید بعیدی‌نژاد» سفیر ایران در لندن گفته بود، آمریکا به عراق معافیتی برای معامله اقتصادی با ایران می‌دهد و در قبال آن، یک قرارداد نفتی با بغداد امضا می کند.
البته نخست وزیر عراق اخبار منتشر شده درباره معاف شدن کشورش از اجرای تحریم‌های ضد ایرانی آمریکا در برابر اعطای امتیاز سرمایه‌گذاری به شرکت اکسن موبیل آمریکا را رد کرد.
عبدالمهدی از زمان اعمال تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران تصریح کرده بود که عراق با هرگونه تحریمی علیه ملت‌ها مخالفت است و بخشی از نظام تحریم‌ها علیه ایران نخواهد شد؛ اما یک ماه پیش، رئیس مجلس عراق تلویحا این موضوع را تایید کرده بود.

** ناامن جلوه دادن آسمان خلیج فارس
در روزهای اخیر سیاست‌های ادامه‌دار آمریکا برای ناامن جلوه دادن منطقه خلیج فارس به بخش حمل و نقل هوایی نیز کشیده شده است.
دیروز(شنبه، 28 اردیبهشت) اداره هوانوردی آمریکا به بهانه آنچه بالا گرفتن تنش‌ها در منطقه خواند از همه خطوط هواپیمایی بین‌المللی خواست از فضای خلیج فارس عبور نکنند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس اعلام کرد، دیپلمات‌های آمریکایی مدعی‌اند که شرکت های هواپیمایی تجاری(مسافری) با عبور از فضای خلیج‌فارس خود را در معرض خطر قرار می‌دهند.
اداره هوانوردی آمریکا (FAA) مدعی ناامنی در آسمان خلیج فارس به بهانه افزایش تنش و فعالیت‌های نظامی در منطقه شده و اعلام کرده در چنین فضایی بی‌دقتی در شناسایی و محاسبه درست، ممکن است منجر به بروز رخدادی غیرقابل پیش‌بینی شود.
در حالی کاخ سفید چنین رویکردی را در پیش گرفته است که آمریکا با اعزام ناو هواپیمابر «آبراهام لینکن» و حضور نیروهای نظامی غربی در منطقه، سبب افزایش نگرانی‌ها و افزایش تنش در آب‌های خلیج فارس شده است.
باتوجه به اینکه آسمان خلیج فارس به سبب موقعیت کانونی منطقه، شاهد ترافیک هوایی گسترده‌ای است، این هشدارها، در عمل تلاشی برای ایجاد نگرانی و بحرانی نشان دادن فعالیت‌ در بخش حمل‌ونقل هوایی بوده و تغییر مسیرها، خود هزینه‌های زیادی برای شرکت‌های هواپیمایی ایجاد خواهد کرد.

** بهانه‌تراشی برای کسب منافع اقتصادی
تا پیش از بهانه‌تراشی آمریکا برای خروج کارکنان دولتی و همچنین شرکت نفتی «اکسون موبیل» از عراق، واشنگتن فشار زیادی بر بغداد برای اجرای تحریم‌های اقتصادی علیه ایران می‌آورد اما عراق حتی در جریان سفر ناگهانی «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا به بغداد نیز به صراحت اعلام کرد که روابط اقتصادی خود با ایران را ادامه می‌دهد.
کارشناسان، یکی از دلایل سفر پمپئو به بغداد را قراردادهای تجاری عراق با کشورهای مختلف بویژه رقبای آمریکا در اروپاست.
رویترز در این رابطه اعلام کرد که وزیر امور خارجه آمریکا گفت‌وگو درباره توافق‌های تجاری ناتمام و معاملات بزرگ انرژی را از جمله محورهای سفرش به بغداد بیان کرده بود.
نخست‌وزیر عراق چندی پیش در سفر به اروپا از جمله در برلین با شرکت زیمنس برای تولید برق و بهبود شبکه‌های برق قراردادی بی‌سابقه بست.
این اقدام دولت عراق برای آمریکایی که انتظار داشت شرکت «جنرال ‌الکتریک» جایگزین زیمنس شود، غیرقابل باور و به معنای از دست دادن میلیاردها دلار منافع اقتصادی در بخش انرژی عراق بود.
با توجه به سابقه بد شرکت جنرال‌الکتریک آمریکا و ناتوانی در بهبود وضعیت برق عراق و حتی جلوگیری از ساخت نیروگاه‌های برقی جدید در این کشور، دولت عراق با امضای قرارداد با زیمنس در مسیری گام برداشت که برای دولتمردان کاسب‌پیشه کاخ سفید گران تمام شده است.
براین اساس وزیر امور خارجه آمریکا در این سفر تلاش کرد تا زمینه‌سازی‌های تثبیت قراردادهای نفتی و برقی با شرکت‌های آمریکایی را فراهم کند.
آمریکایی‌ها در چند ما‌هه اخیر برای رسیدن به اهداف خود، تلاش‌های‌شان را برای ترویج ایران‌هراسی در منطقه و جهان شدت بخشیده و از همه ابزارها بویژه در بخش اقتصادی بهره‌ برده‌اند اما چنین اقداماتی از نگاه تحلیلگران و رسانه‌های غربی، پیامدی جز شکست و ناکامی نداشته و نخواهد داشت.
خبرگزاری فرانسه دیروز(شنبه) در گزارشی با یادآوری سیاست خارجی دولتمردان کاخ سفید در جهان، تصریح کرد که پیامد این اقدامات و تندروی‌ها در عرصه بین‌المللی برای واشنگتن چیزی جز «ناکامی‌های پی‌درپی» نداشته است.
در گزارش فرانس پرس آمده است: درحالی که پیش تر به نظر می‌رسید رئیس جمهوری آمریکا خود را برای جشن پیروزی در عرصه‌های بین‌الملل آماده می‌کند اما او در همه جبهه‌ها با ناامیدی و سرخوردگی همراه شده است.